سینماگران بر سر اینکه باید کنار ایران ایستاد، یکدل و متحد هستند

به گزارش خبرنگار ایلنا، جنگ تحمیلی ۱۲ روزه با رژیم صهیونیستی، جامعه ایران و به خصوص قشر جوان را برای اولین بار در موقعیتی قرار داد که تابه‌حال تجربه زیستن در این شرایط را کسب نکرده بود و این جنگ که با تجاوز اسرائیل به خاک کشورمان آغاز شد، در ۱۲ روز به شکلی ادامه پیدا کرد که شاید حتی کسانی که ۸ سال جنگ تحمیلی با عراق را تجربه کرده بودند هم آن را نمی‌توانند با دوران هشت سال دفاع مقدس مقایسه کنند.

در جنگ تحمیلی هشت‌ساله؛ در سینما از همان روزها تا امروز با اهدافی مانند روحیه بخشیدن به رزمندگان، تمجید از شهدا و جانبازان، الگوسازی، حفظ ارزش‌های پدید آمده در آن دوران و… فیلم‌های بسیاری تولید شد. این یعنی؛ سینما همواره در روزهای بحران توانسته نقشی سازنده برای کشور ایفا کند و امروز سینماگران بسیاری همچنان در این سینما فعال هستند که تجربیاتی از آن دوران دارند و صحبت‌هایشان در این روزها می‌تواند قوت قلب و الهام‌بخش نسل جوان باشد.

به زودی سینماگران با الهام از جنگ ۱۲ روزه فیلم می‌سازند

علی‌اکبر ثقفی (تهیه‌کننده و کارگردان سینما) که سابقه حضور در جبهه‌های جنگ را دارد، ۱۲ روز جنگ تحمیلی با اسرائیل را در تهران بوده و آن روزها را روزهایی استثنایی در جامعه ایران می‌داند. ثقفی در گفتگو با ایلنا اظهار کرد: در تجربه جنگ دوازده روزه اخیر متوجه شدیم که جنگ‌های امروزی هم با گذشته تفاوت بسیاری دارند، زمانی نیروی انسانی در جنگ‌ها نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای داشت و حالا تکنولوژی تعیین‌کننده‌تر است و ما جنگ را بیشتر در آسمان می‌بینیم تا روی زمین. پس ما در پرداختن به این جنگ هم باید نگاه متفاوتی نسبت به جنگ هشت ساله‌مان با صدام داشته باشیم؛ از این جنگ دوازده روزه آنچه که برایم یک اتفاق ویژه و امیدوارکننده بود؛ مربوط به روابط انسان‌ها می‌شد. من فکر می‌کنم به زودی سینماگران متعددی با الهام گرفتن از این روزها فیلم خواهند ساخت و من اگر بخواهم فیلمی درباره این مقطع تاریخی بسازم بیش از هر چیز بر روابط انسانی تمرکز می‌کنم.

ثقفی خاطرنشان کرد: در این دوازده روز من زیبایی‌های بسیاری دیدم، در واقع جنگ اتفاقی نامبارک و زشت است اما در دل آن مفاهیم یا نشانه‌های زیبا و ارزشمندی پدید می‌آید؛ مثل همدلی، کمک، اتحاد، آشتی و…. من به چشم خودم در یک پمپ بنزین دیدم که فردی با بطری آب در دست به کسانیکه ساعت‌ها در صف طولانی بنزین منتظر بودند، آب می‌داد که زمان برایشان راحت‌تر بگذرد. ما چنین اقدام زیبایی را در روزهای عادی نمی‌بینیم، مشخص است اتفاقی افتاده و مردم را به این نتیجه رسانده که حالا بهتر است از اختلافات چشم‌پوشی کنند و در کنار هم قرار بگیرند. من معتقدم که اگر قرار است سینما در این جنگ نقشی سازنده داشته باشد باید به این مفاهیم بپردازد. جنگ حتی می‌تواند انسان‌ساز باشد و انسان‌های بزرگی از دل آن بیرون بیایند.

وی افزود: من بر این عقیده‌ام که هنرمند واقعی در هر شرایط خاصی که می‌تواند حتی اتفاقاتی مثل سیل، زلزله یا حتی اتفاقاتی خیلی خصوصی باشد به مخاطبش کمک می‌کند که نگاهی نو به موضوع داشته باشد، سینما می‌تواند نمای بسته چشم مخاطب را به لانگ‌شات برساند و این خود نوعی آگاهی‌بخشی است که در هر موقعیت و هر زمانی باید وجود داشته باشد.

این کارگردان در ادامه اظهار کرد: در روزهای جنگ در کنار اخبار تلخ و نگران‌کننده، خبرهای دلگرم‌کننده‌ای هم شنیده می‌شد. من در همان روزها شنیدم بسیاری از صاحبان مغازه‌ها که مغازه‌هایشان را اجاره داده بودند از فروشنده‌ها که به دلیل شرایط جنگی امکان کسب و کار نداشتند، اجاره آن ماه را نگرفته‌اند یا مبلغ کمتری گرفته‌اند. خبر دیگری که در همین روزهای جنگ می‌شنیدیم از مردم شهرهای مختلف بود که وقتی اهالی تهران به شهرهایشان (بخصوص شمال کشور) می‌رفتند آن‌ها را به خانه‌هایشان دعوت می‌کردند. چنین اتفاقات زیبایی در دل جنگ رخ می‌دهد و من معتقدم که این اتفاقات روح انسان را رشد می‌دهد و هر کدامش می‌تواند سوژه یک فیلم سینمایی باشد.

وی افزود: روزهای عادی زندگی انسان را به خودش مشغول می‌کند، انسان همواره با خودش در جدل است و درگیر مسائل روزمره می‌شود، هر چند که ما در روزهای جنگ چنین اتفاقات زیبایی را در کنار خرابی‌های ایجاد شده، شاهد بودیم اما بازهم نیاز به ترویج این مفاهیم داریم و سینما می‌تواند به کسانیکه همچنان درگیر روزمرگی و غفلت هستند، تلنگر بزند و اتفاقات خوب را به تصویر بکشد یا آدم‌های خوب را که جامعه به آن‌ها نیاز دارد، معرفی کند چراکه این می‌تواند رسالت یک هنرمند باشد، هنرمندی که می‌تواند به جامعه‌اش مسیری نجات‌بخش معرفی کند.

 نهایت سنگدلی و پستی است که از تجاوز به کشورت خوشحال باشی 

ثقفی در پاسخ به پرسشی درباره وجود یا عدم وجود همدلی در جامعه سینمایی گفت: ما مفهومی به نام مام میهن داریم، وطن مثل مادر است، خیلی‌ها شاید به مادرشان خیانت کنند، در روزهای سخت دستگیر مادر نباشند و او را رها کنند، کسی که از تجاوز به کشورش خوشحال شود گویی که از این اتفاق برای وطنش خوشحال شده و این نهایت سنگدلی و پستی یک انسان است. مطمئناً ممکن است در هر قشری چنین افرادی وجود داشته باشند و احتمالاً سینما هم از این قاعده مستثنی نیست اما معتقدم که اکثریت سینماگران یکدل و متحد بر این عقیده‌اند که باید کنار ایران ایستاد و این تجاوز را محکوم کرد.

وی افزود: اگر انتظار داریم که سینما در شکل‌گیری اتحاد و پرداختن به جنگی که پشت سر گذاشتیم نقش‌آفرینی مثبتی داشته باشد، باید بدانیم که نتیجه تولیدات سینمایی تنها قائم به فیلمساز نیستند بلکه سیاستگذاری‌های فرهنگی هم به همان اندازه تأثیرگذار هستند. ما امروز باید به تربیت فیلمساز فکر کنیم، سینما صنعت هنر گرانقیمتی است که هر کسی نمی‌تواند به آن ورود کند، افراد بسیاری در این کشور هستند که استعداد فیلمسازی دارند اما پول و سرمایه این کار را ندارند. دولت باید استعدادیابی کند، کارگروه‌هایی تشکیل شود که فیلمنامه‌های خوب را بررسی کند و برای این فیلمنامه‌ها بودجه در نظر بگیرد. به شخصه چهار سال است که می‌خواهم فیلمی به نام «جنگی بود، جنگی نبود» بسازم، فیلمی که درباره شروع جنگ هشت‌ساله در شهریور سال ۱۳۵۹ است. من فیلمنامه را به هر نهادی ارائه دادم همه تأکید داشتند که «جنگی بود، جنگی نبود» یکی از بهترین فیلمنامه‌های جنگی است اما با این حال هیچ نهادی برای ساخت آن با ما همکاری نکرده و بخش خصوصی هم امکان ساخت این فیلم را ندارد.

کارگردان فیلم سینمایی «جان سخت» تأکید کرد: دولت باید فراهم‌کننده بستر برای فیلمسازی باشد و در محتواها دخالت نکند. دخالت دولت یعنی جهت‌دهی به فیلمساز برای بیان مفاهیمی که معمولاً جناحی هستند، همین رویه باعث شد که ما این سال‌ها با انبوهی فیلم سفارشی دولتی روبرو باشیم که کیفیت مطلوبی ندارند و معمولاً در اکثر مواقع در گیشه هم با شکست مواجه می‌شوند. از طرفی مسئولان ما به دنبال کسب رزومه و بالا بردن کمیت هستند، ساخت فیلم «جنگی بود، جنگی نبود» که به گفته خود مسئولان فیلمنامه بسیار خوبی دارد، نیازمند هزینه بالایی است و به همین دلیل مسئولان ترجیح می‌دهند با این هزینه بالا چند فیلم بسازند و عدد تولیدشان را بالا ببرند. در حالیکه یک فیلم خوب قطعاً بهتر و تأثیرگذارتر از صدها فیلم ضعیف است. من فیلمنامه خودم را مثال زدم چون از پروسه‌ای که طی کردم خبر دارم وگرنه هر فیلمنامه درخشانی که به فیلم تبدیل شود برای من خوشحال‌کننده است و امیدوارم مسئولان در فیلمنامه‌هایی که از این جنگ ناجوانمردانه ۱۲ روزه دریافت می‌کنند بیش از هر چیز به کیفیت و تأثیرگذاری آن اثر توجه کنند و شعار دادن و ساخت فیلم‌های متعدد به جای یک فیلم بسیار باکیفیت در اولویتشان نباشد.

ثقفی خاطرنشان کرد: ما به آینده امید داریم و در کنار امید باید تلاش کنیم. امیدوارم مسئولان سینمایی هم بر جامعه هنری نگاه تبعیض‌آمیزی نداشته باشند و در این دوران با نگرشی سازنده اتحاد را در جامعه سینمایی هم شکل دهند. چند وقت پیش آقای ضرغامی که زمانی معاونت امور سینمایی را عهده‌دار بود درباره برخی تصمیم‌گیری‌‍‌هایش ابراز پشیمانی کرد و اشتباهش را پذیرفت که من از این اقدام شجاعانه ایشان تقدیر می‌کنم اما این پذیرش امروز فایده چندانی ندارد چون آن تصمیم اشتباه تأثیر خود را گذاشته است. ما می‌توانیم همین اظهارات آقای ضرغامی را به مسئولان امروز سینما نشان دهیم و بگوییم تصمیماتی بگیرید که بعدها از آن ابراز پشیمانی نکنید. باور کنید که سینما می‌تواند در این شرایط بر کشور تأثیرگذار باشد، ما در جنگی قرار گرفتیم که نیاز است در جامعه‌مان انسجام و اتحاد داشته باشیم و این انسجام با حفظ مفاهیم انسانی ایجاد می‌شود و سینما می‌تواند این مفاهیم را پرورش دهد. ما فیلمسازان بسیاری داریم که دغدغه‌های اجتماعی دارند و وطن‌پرستی در وجودشان است و باید آن‌ها را در مسیری قرار داد که فیلم تولید کنند و به شکل‌گیری بیشتر این انسجام کمک کنند.

وی افزود: ما سال‌هاست که در سینما جدا از اینکه به دنبال ساخت فیلم کمدی بودیم، اولویتمان انتخاب بازیگر بود. بازیگر ویترین یک فیلم است، وقتی ویترین اینقدر مهم می‌شود در مفهوم هم ما به دنبال مفهومی هستیم که بتواند کارکرد ویترینی داشته باشد. مدیریت سینما باید نگاه خود را از شعارزدگی به عمق ببرد و اجازه دهد فیلم‌های متنوعی ساخته شوند و با شناختی که از خانواده سینما دارم باید بگویم که از دل همین فیلم‌ها آثار انسان‌ساز و درخشانی بیرون خواهد آمد. مدیریت سینما به جای پرداختن به شعارها باید نگاه فرهنگی و هنری داشته باشد.

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «مرگ کسب و کار من است» در پایان تأکید کرد: برای وحدت و همدلی در این شرایط باید یکدل و یک‌زبان در راه پاسداری از وطن و کیانمان در کنار هم باشیم و دفاع از ایران سرلوحه زندگی‌مان باشد تا آیندگان به ما افتخار کنند. برای وطنم پایندگی و سرفرازی آرزو می‌کنم و امیدوارم خدا پشت و پناه همه رزمندگان باشد.