شناشیرهای بوشهر احیا می‌شوند

به گزارش خبرنگار ایلنا، شناشیرهای بوشهر از عناصر معماری بومی سواحل خلیج فارس است که به عنوان عنصر معماری درونگرایی و برونگرایی خانه‌های سنتی این منطقه شناخته می‌شود. 

شناسی‌های ایرانی و شناشیرهای عراقی «بالکن چوبی کرکره دار» هستند که مقابل پنجره‌های طبقات فوقانی خانه‌های سنتی نصب می‌شوند و ساختار آن به گونه‌ای است که نور و هوا را به راحتی وارد بنا می‌کند و نگاهبان دید منازل بوده است. به گونه‌ای که از پشت کلمه‌های چوبی می‌توان فضای بیرون را به راحتی تماشا کرد اما از بیرون هیچ دیدی به داخل خانه‌ها وجود ندارد. 

علی ماهینی معاون میراث فرهنگی بوشهر، شناشیرهای بوشهر را از بارزترین ساختارهای معماری بومی در اقلیم گرم و مرطوب منطقه می‌داند که از نظر زیبایی‌شناسی و کارکردی در بناهای تاریخی اهمیت بسیار دارند. 

معاون میراث فرهنگی بوشهر به خبرنگار ایلنا گفت: طبق آخرین بررسی‌های اداره کل میراث فرهنگی بوشهر، حدود ۳۰ درصد خانه‌های واقع در محدوده بافت تاریخی بوشهر دارای‌شناسی هستند. 

او اعلام کرد: در میان این خانه ها، عمارت طبیب، عمارت دهدشتی، عمارت گلشن ایرانی و عمارت بهبهانی در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده‌اند و مستندسازی سایر بناهای دارای‌شناسی نیز در حال انجام است تا به تدریج دیگر خانه‌های تاریخی شناشیردار بوشهر در فهرست آثار ملی کشور ثبت شوند. 

او با اشاره به وضعیت خانه‌های تاریخی بوشهر گفت: بطور کلی در قالب طرح احیای بافت تاریخی بوشهر اقدامات حفاظتی برای کاهش آسیب‌های محیطی به بناهای تاریخی انجام شده است و بخشی از خانه‌ها نیز به دلیل فرسودگی و شرایط اقلیمی نیازمند مرمت اضطراری هستند که مرمت و احیای آن‌ها در دستور کار اداره کل میراث فرهنگی استان بوشهر است. 

علی ماهینی به موضوع شباهت خانه‌های شناشیردار در دو استان بندری بوشهر و بصره اشاره کرد و افزود: وجود ریشه‌های تاریخی و فرهنگی بین بوشهر و بصره در ایران و عراق باعث شده است که شباهت‌های زیادی در معماری سنتی این دو بندر شکل بگیرد. 

او گفت: شکل گیری ساختار شناشیر در خانه‌های سنتی در واقع نتیجه تعامل فرهنگی و تجاری مردم دو سوی خلیج فارس در سده‌های گذشته است. 

ماهینی با اشاره به ظرفیت ثبت جهانی بالکن‌های چوبی کرکره دار به عنوان میراث معماری مشترک ایران و عراق گفت: از نظر فنی و حقوقی امکان ثبت فراملی این نوع معماری به عنوان میراث مشترک ایران و عراق وجود دارد. 

معاون میراث فرهنگی بوشهر تاکید کرد: مطالعه مقدماتی برای تهیه پرونده ثبت جهانی شناشیرهای بوشهر در دستور کار اداره کل میراث فرهنگی استان بوشهر قرار گرفته و در صورت هماهنگی با طرف عراقی می‌توان بالکن‌های چوبی کرکره دار سنتی در قالب یک پرونده مشترک میان دو کشور مطرح کرد. 

ماهینی با تاکید بر لزوم معرفی و احیا و بهره برداری فرهنگی از بالکن‌های چوبی کرکره دار سنتی (شناشیر) در استان بوشهر گفت: در خصوص مرمت و احیای خانه‌های تاریخی و نصب شناشیرها در بافت تاریخی بوشهر چند برنامه محوری در اداره کل میراث فرهنگی استان بوشهر در دست اجرا است که نخستین آن‌ها تشویق سرمایه گذارهای بخش خصوصی برای مرمت و تیدیل خانه‌های سنتی به اقامتگاه‌های بومگردی است. 

او افزود: موضوع دیگر برگزاری تورهای آموزشی و فرهنگی با محوریت بازدید از خانه‌های دارای شناشیر است. 

به گفته ماهینی، مستندسازی علمی معماری‌های دارای شناشیر با همکاری دانشگاه خلیج فارس نیز از دیگر برنامه‌های این اداره کل برای ترویج استفاده از این میراث معماری سنتی است. 

معاون میراث فرهنگی استان بوشهر تولید محتواهای آموزشی و پژوهشی برای معرفی شناشیر به عنوان الگویی از معماری پایدار در اقلیم گرم و مرطوب را از دیگر برنامه‌های اداره کل میراث فرهنگی استان بوشهر اعلام کرد. 

ماهینی اعلام کرد: شناشیر بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی بوشهر و نماد پیوند مردم این منطقه با دریا و اقلیم است که حفاظت و مرمت و معرفی این عنصر ارزشمند در معماری سنتی حاشیه خلیج فارس گامی مهم در حفظ میراث فرهنگی سواحل خلیج فارس و حرکت به سوی ثبت جهانی آن است. 

معاون میراث فرهنگی استان بوشهر در پایان ابراز امیدواری کرد که برنامه‌های در دست اجرا برای مرمت و احیا و معرفی اهمیت استفاده از عنصر شناشیر در معماری استان بوشهر نه تنها این میراث معماری سواحل خلیج فارس در ایران و میراث مشترک معماری با شهر بصره در عراق حفظ شود که استفاده از آن در زندگی امروز مردم بوشهر ترویج و این میراث معماری در بناهای سنتی بوشهر بار دیگر زنده شود.