مکی در گفت‌وگو با ایلنا:
بیانیه بریکس فقط حمله آمریکا و اسرائیل را به ایران محکوم کرد/ کاهش وابستگی به دلار می‌تواند جریان‌ساز شود/ نباید روابط دیپلماتیک با مجامع بین‌المللی را نادیده بگیریم
یک تحلیل‌گر سیاست بین‌الملل گفت: در موضوع بیانیه محکومیت حمله آمریکا و اسرائیل به ایران که توسط بریکس ارائه شد، مشخصا به آمریکا یا رژیم صهیونیستی اشاره نشده بود، یعنی در حقیقت این دو کشور محکوم نشده بودند و فقط آن حمله را محکوم کرده بودند. اگر بخواهیم تحلیل محتوایی از این بیانیه بکنیم باید اشاره کنیم که متنی نیست که بخواهد آسیبی به روابط این کشورها با آمریکا و اسرائیل بزند اما موضوع کاهش وابستگی به دلار می‌تواند تاثیرگذار باشد و قطعاً در کوتاه مدت نمی‌توان شاهد تحولات جدی بود ولی در بحث سیاسی و روانی یک موضوعی است که می‌تواند موجی در عرصه جهانی به راه بیندازد که برای آمریکای ترامپ زیاد خوشایند نیست.
مرتضی مکی کارشناس ارشد روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با ضرورت حضور ایران در مجامع بین‌المللی و منطقه‌ای همچون بریکس و اهمیت بیانیه این گروه در محکومیت تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا به ایران، تصریح کرد: نشست‌هایی مثل بریکس پیش از آنکه تاثیرات اقتصادی میان اعضای این گروه داشته باشد، جنبه سیاسی‌اش اهمیت دارد. بریکس در واکنش به بحران مالی سال ۲۰۰۸ شکل گرفت و کشورهای نوظهور اقتصادی تلاش کردند با مدیریت در این گروه و اتخاذ مواضع هماهنگ از تبعات این بحران مالی بکاهند و همکاری‌های میان خود را گسترش دهند اما با فروکش کردن این بحران، صف‌بندی‌های جدیدی میان کشورهای جهان شکل گرفت و بریکس به حیات خود ادامه داد. پس از آن چهار کشور اصلی فرمت جدید را تشکیل دادند که امروز ۱۰ عضو دیگر و چندین عضو ناظر را هم دارند.
بریکس برای این است که کشورهای عضو در مقابل تحریم‌های آمریکا چاره‌جویی کنند
وی ادامه داد: یکی از دستورکارهایی که در نشست‌های بریکس وجود داشته است، این است که کشورهای این گروه در مقابله با فشارها و تحریم‌های آمریکا اقدامات مشترکی را انجام دهند و با کاهش وابستگی به دلار از ظرفیت‌های مالی یکدیگر استفاده کنند که طبیعتاً این موضوع برای آمریکا خوشایند نیست. کاهش وابستگی به دلار به چالش کشیدن نظام ارزی جهان است که تا پیش از ترامپ یعنی در زمان بایدن و رئیس‌جمهور سابق آمریکا چندان اهمیتی به این نشست‌ها داده نمی‌شد تا اینکه ترامپ با توجه به شخصیتی که دارد و تلاش می‌کند در هر موضوعی اظهارنظر کند، موضع‌گیری‌هایی را انجام داد و در رابطه با بیانیه کشورهای عضو بریکس مبنی بر اینکه استفاده از دلار باید کاهش پیدا کند، موضع‌گیری کرد و قرار است یک تعرفه ۱۰ درصدی برای صادرات کالاهای این کشورها به آمریکا اعمال کند.
بریکس مشخصا آمریکا و اسرائیل را محکوم نکرده است و فقط حملات آنها را محکوم کرده است
ان کارشناس سیاست خارحی با طرح این پرسش که این اقدام چقدر می‌تواند در کاهش وابستگی به دلار تاثیرگذار باشد، اظهار کرد: بریکس سازمان و گروهی است که جمع اضداد در آن جمع شده‌اند. این کشورها اگر بخواهند در رابطه با مسائل و موضوعاتی که برایشان منافع مشترکی دارد، موضع‌گیری کنند خیلی برایشان سخت است. شما ملاحظه کنید که چین، روسیه، برزیل و آفریقای جنوبی عضو این گروه هستند و این چهار کشور، کشورهای بنیانگذار هستند که اتفاقاً روابط نزدیکی با آمریکا دارند. در مقابل کشورهای دیگری هم مثل هند وجود دارند که تلاش می‌کنند حداکثر استفاده را از بریکس و در این جریان گذار بین‌المللی ببرند و با تمام قطب‌های اقتصادی ارتباط برقرار کنند. ضمن اینکه رویکرد اصلی خود را همچنان همگرایی با آمریکا تعریف کردند و اگر کشورهای بریکس بخواهند مواضعی اتخاذ کنند که خدشه‌ای به روابط آنها با آمریکا وارد کند از آن مواضع فاصله خواهند گرفت. در موضوع بیانیه محکومیت حمله آمریکا و اسرائیل به ایران که توسط بریکس ارائه شد، مشخصا به آمریکا یا رژیم صهیونیستی اشاره نشده بود، یعنی در حقیقت این دو کشور محکوم نشده بودند و فقط آن حمله را محکوم کرده بودند. اگر بخواهیم تحلیل محتوایی از این بیانیه بکنیم باید اشاره کنیم که متنی نیست که بخواهد آسیبی به روابط این کشورها با آمریکا و اسرائیل بزند اما موضوع کاهش وابستگی به دلار می‌تواند تاثیرگذار باشد و قطعاً در کوتاه مدت نمی‌توان شاهد تحولات جدی بود ولی در بحث سیاسی و روانی موضوعی است که می‌تواند موجی در عرصه جهانی به راه بیندازد که برای آمریکای ترامپ زیاد خوشایند نیست.
سازمان همکاری شانگهای جمع اضداد است
نباید از آن انتظار محکومیت آمریکا و اسرائیل را داشته باشیم
این کارشناس ارشد روابط بین الملل در رابطه با نقش سازمان همکاری‌های شانگهای در جریان جنگ ۱۲ روزه اخیر میان ایران و اسرائیل و تاثیری که در سیاست خارجی ایران می‌تواند ایفا کند، عنوان کرد: سازمان همکاری‌های شانگهای یک سازمان قدرتمندتر از بریکس است و یک ساز و کار روشن‌تری دارد. سازمان همکاری شانگهای متشکل از کشورهایی است که برای همکاری‌های امنیتی در حوزه مقابله با گروه‌های تروریستی و افراطی شکل گرفت و بعدها دایره این همکاری‌ها به مباحث اقتصادی، تجاری و مالی هم کشیده شد. این سازمان هم همان شرایط بریکس را دارد و کشورهای حاضر در آن جمع اضداد را دارند، نباید انتظار داشت که این‌ها در خصوص اتفاقات مهمی مثل حمله آمریکا و رژیم صهیونیستی به ایران یک موضع شفاف و قطعی را بگیرند. در این سازمان شما هم چین را مشاهده می‌کنید و هم هند و پاکستان حضور دارند که با تحلیل مواضع متفاوت این کشورها در می‌یابیم که همکاری‌هایی مشترک بین کشورها وجود دارد مثل هند و پاکستان که درگیری‌هایی هم با هم دارند و این همکاری‌های مشترک زمانی شکل می‌گیرد که یک منافع مشترک قوی میان آنها باشد و طرفین بتوانند از این منافع مشترک بهره بالایی را ببرند و این انگیزه‌ای باشد که بتوانند حوزه همکاری خود را در موضوعات مختلف افزایش دهند.
روسیه و چین مواضع شفافی در محکومیت حملات رژیم صهیونیستی و آمریکا به ایران نگرفتند
مکی با تاکید بر اینکه سازمان همکاری‌های شانگهای هم مانند همین بریکس است، تصریح کرد: نباید انتظار زیادی از آن داشته باشیم وقتی کشورهایی مثل چین و روسیه موضع شفاف، قدرتمند و مشخصی در محکومیت حملات رژیم صهیونیستی و آمریکا به ایران نگرفتند و یا مواضعشان محافظه کارانه بود نباید این انتظار را داشته باشیم که سازمان همکاری‌های شانگهای هم موضع قوی‌تر از مواضع فردی خود داشته باشند که در قبال این جنگ مطرح کرده بودند اما این گروه‌ها و این سازمان‌ها به هر شکل از جهت سیاسی و روانی و حداقل همکاری‌های میان این کشورهای عضو دارای اهمیت هستند و می توانند در سازوکارهای بین المللی همچون شورای امنیت و نهادهای دیگر مثل آژانس بین المللی انرژی اتمی مواضع و رویکردهایی اتخاذ کنند که اقدامات یک جانبه آمریکایی‌ها علیه ایران را تا حدودی خنثی یا دست کم اثر آن را کم کنند.
روابط دیپلماتیک ایران با مجامع بین المللی را نباید نادیده گرفت
وی خاطرنشان کرد: درست نیست که بگوییم این سازمان‌ها یعنی بریکس و شانگهای خیلی فایده‌ای برای ایران ندارند، قطعاً از جهت روانی حضور ایران در حوزه‌های بین‌المللی مفید هستند، آنها می‌توانند در جهت محکومیت و یا خنثی کردن اقدامات آمریکا و روایتی که آنها از حمله به ایران می‌کنند و تلاش می‌کنند که ایران را تهدید امنیتی برای جهان نشان بدهند، کمک زیادی کنند که اثر این اقدامات آنها کاهش پیدا کند و تماماً این مسائل در مجامع بین المللی مطرح شود. این از موضوعات مهمی است که نباید رایزنی‌ها و روابط دیپلماتیک ایران را با این مجامع بین‌الملی نادیده گرفت.
