خشکسالیهای ۱۰۰ ساله مهمترین عامل سقوط تمدن دره سند بود؛
خشکسالی چگونه منجر به سقوط یکی از قدیمیترین تمدنهای جهان شد؟
باستانشناسان معتقدند، خشکسالیهای چنددههای، یکی از قدیمیترین تمدنهای جهان را به نابودی کشاند. تحقیقات و بررسیهای علمی جدید نشان میدهد خشکسالیهای بزرگ و پیدرپی که هر کدام بیش از ۸۵ سال طول کشیدند، احتمالا عامل کلیدی در سقوط نهایی تمدن دره سند بودند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، تحقیقات جدید نشان میدهد که مجموعهای از خشکسالیهای شدید و چند دههای، پایان تمدن دره سند، یکی از قدیمیترین تمدنهای جهان را رقم زده است.
تمدن دره سند که با نام تمدن «هاراپان» هم شناخته میشود بین ۵ هزار تا ۳۵۰۰ سال پیش در منطقهای که در مرز هند و پاکستان امروزی امتداد داشت، شکوفا شد. مردم آن شهرهایی مانند هاراپا و موهنجو موفق به ساخت دارو شدند. آنها نهتنها دارای سیستمهای مدیریت آب پیشرفته بودند که یک خط نوشتاری ایجاد کردند که هنوز توسط محققان مدرن رمزگشایی نشده است. گفته میشود مردم دره سند پس از سقوط شهرهای خود به بینالنهرین سفر کردند و در آنجا به تجارت پرداختند.
اما اینکه چرا تمدن آنها رو به زوال گذاشت، مدتها محل بحث بسیاری از باستانشناسان و محققان بوده است. درحالحاضر در تحقیقی که بهتازگی (۲۷ نوامبر) در مجله Communications Earth & Environment منتشر شد آنها علت سقوط تمدن دره سند را نقش قابل توجه خشکسالیهای طولانی عنوان کردند و در نهایت، شهرها در سراسر منطقه فروپاشیدند.
در بررسیهای این تیم علمی آمده است؛ «خشکسالیهای بزرگ و پیدرپی که هر کدام بیش از ۸۵ سال طول کشیدند، احتمالا عامل کلیدی در سقوط نهایی تمدن دره سند بودند.» محققان دریافتند که با بدتر شدن این خشکسالیها، جمعیتهای درون جامعه به مناطقی نقل مکان کردند که هنوز منابع آب قابل توجهی در آنها وجود داشت.
خشکسالی یک قرنی که حدود ۳ هزار و ۵۰۰ سال پیش آغاز شد، «با شهرنشینی گسترده و ترک فرهنگی شهرهای بزرگ همزمان بود.
برای تجزیه و تحلیل دقیقتر، این تیم از سه شبیهسازی مختلف آب و هوای جهانی که در دسترس عموم قرار دارند استفاده کرد. شبیهسازیهای پیچیده کامپیوتری که از حجم وسیعی از دادهها برای تعیین چگونگی تغییر آب و هوا در طول هزاران سال استفاده میکنند. آنها از این دادهها برای تعیین چگونگی تغییر بارندگی و دما بین ۵ هزار سال تا ۳ هزار سال پیش در منطقهای که زمانی تمدن دره سند در آن شکوفا شده بود، استفاده کردند. هر سه شبیهسازی وجود خشکسالیها را نشان میدهند.
هیرن سولانکی، در موسسهی فناوری هند در گاندیناگر، به Live Science گفت: کاهش مداوم بارندگی از ۵ هزار سال تا ۳ هزار سال پیش در تمام شبیهسازیها تضمین میکند که ویژگیهایی مانند خشکسالیهای چند قرنی، تضعیف بارانهای موسمی یا تغییرات بارندگی زمستانی، سیگنالهای واقعی و پایدار هستند و نه ساختهی دست یک مدل واحد.
این تیم دادههای بارندگی و دما را در یک مدل هیدرولوژیکی قرار داد تا مشخص کند که چگونه رودخانهها، نهرها و سایر منابع آبی در منطقه در طول زمان تغییر کردهاند. آنها این دادهها را با دادههای باستانشناسی که نشان میدهد سکونتگاهها در کجا وجود داشتهاند، مقایسه و مشاهده کردند که آنها تمایل دارند در طول زمان برای نزدیک ماندن به آب تغییر مکان دهند.
برای بررسی مجدد نتایج خود، این تیم به مطالعات قبلی که سرعت رشد استالاگمیتها و استالاکتیتها در غارهای منطقه را تجزیه و تحلیل کرده بودند، نگاهی انداخت. این ساختارها در مواقعی که بارندگی کمتری وجود دارد، کندتر رشد میکنند و شواهد غیرمستقیمی از خشکسالی ارائه میدهند. به عنوان یک روش اضافی برای تعیین چگونگی تغییر الگوهای بارندگی، این تیم همچنین به مطالعات قبلی که نشان میدهد چگونه رسوبات رسوبی در دریاچهها در طول زمان در منطقه تغییر کردهاند، را مورد بررسی دقیق قرار داد.
با مقایسه دادههای شبیهسازی با دادههای غار و رسوبات دریاچه، آنها توانستند تایید کنند که دادههای حاصل از شبیهسازیها نسبتا دقیق بودهاند.
نیک اسکروکستون، دانشمند محقق هیدرولوژی، اقلیمشناسی دیرینه و محیطهای دیرینه در کالج دانشگاهی دوبلین تاکید کرد: رودخانه سند به وضوح برای هاراپا اهمیت دارد و مدلسازی جریانهای رودخانه به ما کمک میکند تا بفهمیم که چگونه تغییر الگوهای بارندگی ممکن است بر تغییرات در سکونتگاههای شهری و شیوههای کشاورزی تاثیر گذاشته باشد.
لیویو گیوسان، دانشمند علوم زمین در موسسه اقیانوسشناسی وودز هول در ماساچوست نیز از «مدلسازی پیچیده» این تیم بسیار دقیق دانست و اعلام کرد: این نتایج گامی مهم در مطالعه نقش آبوهوا در تکامل تمدنهای باستانی است.
