در پاسخ به ایلنا مطرح شد؛
پژوهشگاه میراث‌فرهنگی وارد فاز شناسایی و پاکسازی گلسنگ‌ها از آثار تاریخی می‌شود
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی در پاسخ به پرسشی درباره گلسنگ‌ها و اینکه مهمترین آثار تاریخی ایران دچار فرسودگی زیستی و بحران گلسنگی هستند اما هنوز پژوهش مشخصی در این زمینه صورت نگرفته، اعلام کرد: گلسنگ‌های آثار تاریخی یکی از موضوعات چالشی است که زمان آن رسیده که نسبت به شناخت گونه‌های گلسنگی و پاکسازی آنها به نتیجه برسیم و اقدامات لازم را انجام دهیم.او تاکید کرد: پرونده گلسنگ‌های آثار سنگی و تاریخی باید نهایتا تا 3 و 4 ماه آینده به نتیجه مشخص برسد. این موضوع در اولویت پژوهشگاه و دستور جدی پژوهشکده حفاظت و مرمت است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، فرسودگی زیستی و بحران گلسنگ در آثار سنگی و تاریخی ایران یکی از موضوعات چالش برانگیز است که سالهاست با وجود پیگیری کارشناسان هنوز به نتیجه نرسیده است. از همین رو، یکی از پرسش‌های خبرنگار ایلنا در نشست اعلام برنامه های هفته میراث فرهنگی در همین رابطه بود. اینکه چرا با وجود اطلاع‌رسانی‌های بسیار در حوزه فرسودگی زیستی و بحران گلسنگی در آثار تاریخی ایران، هنوز مطالعات و پژوهش‌های این حوزه ناکافی است و هیچ گونه اقدام اساسی و اثربخشی روی گلسنگ‌های صورت نگرفته است.
«مصطفی ده‌پهلوان» در پاسخ به ایلنا گفت: در مرحله اول باید بیینیم که کارشناسان در این حوزه به جمع‌بندی در اجرا رسیدند یا خیر. یک زمانی است که به عنوان مثال پتینه‌های روی اشیاء مفرغی به عنوان لایه حفاظتی عمل می‌کنند و یک زمانی است که اینها خوردگی فعال دارند و باید جلوی آن گرفته و تثبیت شود.
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی گفت: باید ببینیم این گلسنگ‌ها مخرب هستند یا به عنوان جداره حفاظتی عمل می‌کنند. اینکه کارشناسان در پژوهشکده مرمت و حفاظت و متخصصانی چون آقای دکتر سهرابی به نتیجه مشخص رسیده باشند که هم‌اکنون وضعیت گلسنگ‌های آثار تاریخی در مرحله شناسایی و مطالعات قرار دارند یا اینکه در مرحله پاکسازی و زدایش موضوع مهمی است. چراکه اگر صرفا بحث اعتبارات باشد، می‌توانیم ورود کنیم و این مشکل را برطرف کنیم.
ده‌پهلوان همچنین با خطاب قرار دادن رئیس پژوهشکده مرمت و حفاظت ادامه داد: موضوع گلسنگ‌های بناهای تاریخی در اولویت پژوهشگاه و در دستور جدی پژوهشکده حفاظت و مرمت قرار می گیرد و باید نهایتا تا 3 و 4 ماه آینده پرونده آن تکمیل شود و به فاز اجرایی برسد. در این رابطه با دکتر سامه مدیر پایگاه‌های آثار تاریخی کشور نیز هماهنگ می‌شویم تا پس از جمع‌بندی به استان‌ها و پایگاه‌های نظر مشورتی خود را ارسال کنیم.
«مهدی رازانی» سرپرست پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی نیز در این رابطه اعلام کرد: گلسنگ‌ها یکی از موضوعات چالشی و بسیار درست است. ما در موضوع گلسنگ‌ها با تنوع زیادی در سراسر ایران مواجه هستیم این تنوع به قدری است که افرادی چون دکتر سهرابی که در تخت جمشید و پاسارگاد فعالیت داشتند، در مرحله ثبت گلسنگ‌ها هستند و اخیرا من شنیدم که گونه جدیدی را به نام پرسپولیس ثبت کرده‌اند.
وی افزود: ماجرا این است که ما در مرحله شناخت هستیم و صرفا فقط گلسنگ‌ها نیستند ما با فرسودگی زیستی آثار و بناهای تاریخی مواجه هستیم که گلسنگ‌ها، جلبلک‌ها، خزه‌ها و گیاهان را دربرمی‌گیرد. در واقع در مرحله شناخت ما به این نتیجه می‌رسیم که کدام یک از این گونه‌ها برای بناهای تاریخی سودمند است و کمتر ضرر می‌رساند و کدام یک موجب تخریب آثار تاریخی و سنگی ایران می‌شوند.
به گفته رازانی، پس از گذشت از مرحله شناخت باید ببینیم که از چه روشی برای زدایش و پاکسازی آنها می‌توان استفاده کرد تا این گونه از گلسنگ‌ها تکثیر نشوند چراکه ما در دوره‌های قبل و سالها پی تجربیات خوبی از زدایش گلسنگ‌ها نداشتیم.
رئیس پژوهشکده حفاظت و مرمت تاکید کرد، رویکرد جدیدی که هم‌اکنون ما در پژوهشکده پیش گرفته‌ایم، این است که نحوه پاکسازی گلسنگ‌ها باید به چه طریقی باشد به عنوان مثال در روستای کندوان در ابتدا فکر می کردیم گلسنگ‌ها بحران این مجموعه تاریخی هستند پس از مطالعات بیشتر متوجه شدیم که گلسنگ‌ها برای حفاظت از لایه‌های کم تراکم که جذب آب بالا با پوشش سطحی دارند، می‌تواند سودمند باشد. هر چند که همین گونه تخریب ایجاد می‌کند اما تخریب آن بسیار طولانی مدت است و حذف گونه ما را مجبور خواهد کرد که برویم راهکاری برای استحکام بخشی و درمان‌های پس از حذف گلسنگ داشته باشیم که بسیار پرهزینه است و هم اینکه گلسنگ‌ها تجدیدپذیر هستند.
رازانی گفت: انشالله ما در حوزه آسیب شناسی و پاکسازی گلسنگ‌ها ورود خواهیم کرد و اقدامات خوبی برای حفاظت از بناها و آثار سنگی انجام خواهیم داد.
