افزایش مشارکت مردمی در حفظ و مرمت بناهای تاریخی مد نظر است

به گزارش خبرنگار ایلنا،  نشست رسانه‌ای اعلام برنامه های روز جهانی بناها و محوطه های تاریخی عصر امروز با حضور مدیرکل اداره حفظ و احیا بناها و محوطه های تاریخی برگزار شد.

فاطمه داوری (مدیرکل اداره حفظ و احیا بناها و محوطه های تاریخی) در خصوص برنامه های روز جهانی گفت: پیرو سنت سالانه ۱۸ آوریل روز جهانی بناها و محوطه های تاریخی است و امسال مصادف با ۳۰ فروردین شده. ایکوموس از ۲۰۲۳ میلادی برنامه ۳ ساله ای را آغاز کرد که میراث مقاوم در برابر بلایا و درگیری‌ها، آمادگی، واکنش و ارزیابی است. ایکوموس به دنبال برنامه برای رو در رو یی با بلایاست. همچنین سال ۲۰۲۴ مصادف با شصتمین سال تدوین منشور ونیز است. ایکوموس به این وجهه‌های مختلفی درباره منشور می‌پردازد از این رو امسال به تاثیرات و کارکرد این منشور پرداخته می‌شود. امسال بحران‌ها از منظر منشور ونیز مورد بررسی قرار میگیرد.  

او ادامه داد: ایکوموس به دنبال خوانش دانش تمدن بشری برای برون رفت از بحران اقلیمی است. برداشت و گردآوری تخریب‌ها و شناخت مخاطرات و ظرفیت سنجش شرایط است و ورود به دانش سنتی را مد نظر دارد.

داوری خاطرنشان کرد: تاب آوری بناهای تاریخی در برابر بحران‌های طبیعی را در نظر داریم و باید افزایش آگاهی را رقم بزنیم. متناسب با برنامه‌های موجود برنامه‌هایی در سطح ملی و استانی خواهیم داشت. در روز ۳۰ فروردین بازدید از بناها و محوطه‌های تاریخی رایگان خواهد بود و حتا سعی داریم در تورهای بازدید از بناهایی که در طول سال امکان بازدید ندارند را فراهم کنیم. تقدیر از فعالان، استادکاران و مرمتگران، ثمن‌ های میراث‌فرهنگی، افراد موثر و مدیران دستگاه‌های اجرایی خارج از مجموعه که در مرمت پیشرو هستند، رونمایی و تقدیر از پروژه های خلاق و فعالان موفق که احیا از بناها را توانستند به خوبی ارائه دهند از جمله برنامه های روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی است. 

داوری تصریح کرد: دو نشست تخصصی در ۲۸ فروردین خواهیم داشت. هم‌چنین پیش همایش کنگره معماری و شهرسازی را خواهیم داشت. سمینار بین‌المللی تاثیر بحران‌های طبیعی در آثار تاریخی را در استان سمنان خواهیم داشت. 

مدیرکل حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی همچنین از برگزاری نشست سراسری مدیران بناها و محوطه‌های تاریخی کشور خبر داد و گفت: در صدد هم افزایی این مدیران هستیم که در پیشانی بخش مرمت کشور قرار دارند. همدان هم میزبان نشست تخصصی خواهد بود. 

داوری رویارویی با فرونشست زمین را آغازی برای گفتگو و مباحثه عنوان کرد و درخصوص شعار رهبری برای سال ۱۴۰۳ که امسال را سال "جهش تولید با مشارکت مردم" نامیدند گفت: اقتصاد میراث فرهنگی و توانمند کردن مردم در حفاظت و احیا بناهای تاریخی را مد نظر داریم. در قانون حمایت تکلیفی داشتیم که دستورالعمل محافظت و مرمت آثار تاریخی را با کمک بخش خصوصی تدوین کنیم که بالاخره محقق شد تا مشارکت بخش خصوصی را تقویت کنیم. در سال گذشته ۳۵ پروژه مشارکت به مردم برای مرمت را داشتیم. خانه‌های تاریخی با اصل حفظ سکونت در آن و وجود در بافت تاریخی را در نظر گرفتیم و بافت ماسوله، همدان و شیراز را مورد توجه قرار دادیم. امسال هم یکی از مهمترین برنامه‌ها افزایش مشارکت مردمی در حفظ و مرمت است. 

او همچنین در پاسخ به این سوال که برای حفظ توسعه گران فرهنگی و احیاگران بناهای تاریخی چه برنامه‌ای در نظر دارند، گفت: موضوع بهره برداران و توسعه گران فرهنگی باید توسط صندوق احیا مطرح شود اما نگاه قاطعی در وزارتخانه به این حوزه وجود دارد و اتفاقات خوبی در پیش روست. البته توان ما تناسبی با بهره مندی کشور ندارد و باید اقداماتی در پیش بگیریم که بتواند روند کار را تسهیل کند.

مدیرکل حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی همچنین در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا مبنی بر آنکه سالهاست بناها و محوطه‌های تاریخی با مشکلات ناشی از سیل در سال‌های ۹۸ و زلزله و فرونشست دست و پنجه نرم می‌کنند اما عملا کاری برای حفظ و احیا آنها نمیشود، پس تحقق شعار ایکوموس چگونه خواهد بود، گفت: ظرفیتی در قانون ۱۳۹۸ وجود دارد که نیازمند مشارکت تمام دستگاه‌ها است. می‌تواند راه برون رفت از  سیل در بافت‌های تاریخی داشته باشیم و این جریان طبیعی در طول تاریخ اتفاق می افتاد و آنچه امروز شاهد هستیم ناشی از مداخلات در بافت‌های تاریخی است. با کمک راه و شهرسازی یک عزم جدی برای تهیه طرح بافت‌های تاریخی و روستایی داشته باشیم  و بسیاری از این مسائل حل خواهد شد. 

او همچنین درخصوص فرونشست دشت مرودشت گفت: تاثیرات فرونشست آنی نیست و در طول زمان خودش را نشان می‌دهد. با حضور بخش فنی دوره آموزش تخصصی برگزار کردیم که روش‌های ساده پایش فرونشست ها را آموزش دادند. اکنون اطلاعات کلی در اختیار داریم. یکی از نشست‌های تخصصی ما درخصوص ورود فناوری‌های مدرن به این موضوع خواهد بود. فرونشست موضوع ملی است و سعی داریم آگاهی عمومی را افزایش دهیم تا شرایط پایش فراهم شود.

مدیرکل حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی، گفت: ۱۴ هزار بنای تاریخی داریم که ۲ هزار بنا در اختیار تولیت دستگاه‌های دیگر است که از امکانات دولتی استفاده می‌کنند. همچنین ۱۹۰۰ اثر دارای وضعیت مالکیت وقفی است. درخصوص روستاها نیز بسته مشترک برای احیای ۱۰۰ روستا داریم که یک برنامه دو ساله برای ۱۴۰۲ و ۱۴۰۴ است و ۴۰ طرح عملیاتی شده و بنیاد مسکن هم مشارکت خوبی داشته. 

داوری همچنین درخصوص فروش کاروانسراها که در ایام نوروزی خبر ساز شده بود، گفت: نیازمند گفتگو های تخصصی در برای اعلام نظر در این خصوص هستیم. در بسیاری از جنبه‌های رویکردی و درک و باورمان هنوز در آغاز کار هستیم. ممکن است ضعف‌هایی در مبانی حقوقی داشته باشیم که باید رفع شود. آثار ثبت جهانی پلان مدیریتی دارند که بالاتر از سطح ملی است و برای نظام حفظ آن اثر تایین تکلیف می‌کند. باید در کنار هم این مباحث را بررسی کنیم.

او در خصوص فعالیت ایکوموس ایران و اینکه این نهاد چه می‌کند گفت: ایکوموس  نهاد غیر دولتی است که گاها تلاش‌هایی در حوزه مطالعاتی دارند. تفاهم‌نامه ای بین میراث و کمیته ملی ایکوموس ایران منعقد شد که از ظرفیت علمی و مشاوره‌ای استفاده شود.