محبعلی در گفت‌وگو با ایلنا:
نمی‌توان بدون توجه به تحولات سال‌های اخیر، همچنان سیاست‌های گذشته را بدون انعطاف‌پذیری ادامه داد
یک دیپلمات بازنشسته گفت: واقعیت‌هایی در منطقه وجود دارد و موقعیت‌ها باید مورد توجه قرار گیرند. نمی‌توان بدون توجه به تحولات سال‌های اخیر، به‌ویژه بعد از هفتم اکتبر، همچنان سیاست‌ها را بدون انعطاف‌پذیری ادامه داد. به هر حال، یک واقعیت وجود دارد و آن این است که در منطقه ما یک محور عربی-اسرائیلی و یک محور ایرانی-عربی وجود دارد.
محمدقاسم محبعلی مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقا و سفیر سابق مالزی در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با شرایط حال حاضر منطقه پس از نشست شرم الشیخ و تاثیر آن بر سیاست خارجی ایران گفت: اینکه بگوییم صلح اتفاق افتاده، زود است. در حال حاضر، در غزه آتش‌بس برقرار شده و مرحله اول یا فاز اول طرح ۲۰ ماده‌ای رئیس‌جمهور آمریکا به انجام رسیده است. اما مراحل بعدی حتماً با دشواری‌هایی مواجه خواهد شد، زیرا مسئله خلع سلاح حماس و همچنین آینده غزه و مسائل مربوط به آینده فلسطین هنوز روشن نیست و جزئیات آن مشخص نمی‌باشد.
آیا آتش‌بس غزه ادامه خواهد یافت یا ممکن است دوباره شاهد جنگ جدیدی باشیم؟
وی ادامه داد: باید دید آیا این مسائل به وقوع می‌پیوندند یا خیر، یعنی صلح برقرار می‌شود یا خیر. اگر این موارد محقق نشوند، آیا آتش‌بس همچنان ادامه خواهد یافت یا ممکن است دوباره شاهد جنگ جدیدی باشیم؟ آیا محاسبات غزه به پایان می‌رسد یا خیر؟ این‌ها همه سوالاتی هستند که در فرایند مذاکرات و گفت‌وگوهای بعدی روشن می‌شوند.
صلح در غزه تاثیر زیادی بر ایران خواهد داشت
این دیپلمات بازنشسته ایرانی معتقد است همانطور که عملیات هفت اکتبر حماس آثار منطقه‌ای و بین‌المللی داشته است، این موضوع صلح قطعاً بر کشورهایی منطقه تأثیرگذار خواهد بود،
وی همچنین اضافه کرد: علاوه بر اینکه کشورهای منطقه و فضای بین الملل از این اتفاق متاثر می‌شوند، ایران یکی از کشورهایی خواهد بود که به شدت تحت تاثیر این اتفاق قرار خواهد گرفت.
عربستان سعودی مهمترین کشور برای پیمان ابراهیم است
این تحلیل‌گر مسائل غرب آسیا در رابطه با احتمال پیوستن کشورهای عربی مثل قطر و عربستان به پیمان ابراهیم، عنوان کرد: همه چیز به شرایط منطقه بستگی دارد. قطری‌ها که در این دو سال گذشته روابط غیررسمی با اسرائیل داشتند، میانجی بودند و حتی به اسرائیل رفت و آمد می‌کردند. بنابراین احتمال اینکه مذاکرات پیش برود و قطر نیز روابط خود را با اسرائیل عادی‌سازی کند، وجود دارد. اما مهمترین کشوری که در این فرایند می‌تواند به این روند بپیوندد، عربستان سعودی است. عربستان سعودی به‌طور مشخص با عادی‌سازی روابط با اسرائیل مخالفت نکرده است، اما یک شرط مشخص دارد و آن نیز تشکیل کشور فلسطینی است.
محبعلی با طرح این سوال که باید دید آیا در روند مذاکرات غزه، این موضوع پیوستن عربستان به پیمان ابراهیم محقق خواهد شد یا خیر، اظهار کرد: به نظر می‌رسد اگر یک کشور با اداره فلسطینی که به نوعی مورد قبول عرب‌ها باشد، شکل بگیرد، در آن صورت می‌توان گفت که عربستان به پیمان ابراهیم می‌پیوندد. در این صورت همه کشورهای عربی و کشورهای اسلامی مانند پاکستان، اندونزی، مالزی و دیگران نیز به این روند خواهند پیوست.
ایران در انزوا خواهد بود
وی تاکید کرد: اتحادیه عرب این موضوع را پذیرفته است که در صورتی که کشور فلسطینی تشکیل شود، صلح برقرار می‌شود و روابط عادی‌سازی خواهد شد. اما جمهوری اسلامی هنوز سیاست متفاوتی در مقابل این موضوع دارد و اگر این اتفاق بیفتد، طبیعتاً در انزوا قرار خواهد گرفت.
دوگانه محور عربی-اسرائیلی و محور ایرانی-عربی
مدیر کل سابق خاورمیانه وزارت امور خارجه درباره گزارش رسانه‌های خارجی مبنی بر همکاری کشورهای عربی در دو سال گذشته با آمریکا و اسرائیل در رابطه با ایران و فلسطین، تصریح کرد: واقعیت‌هایی در منطقه وجود دارد و موقعیت‌ها باید مورد توجه قرار گیرند. نمی‌توان بدون توجه به تحولات سال‌های اخیر، به‌ویژه بعد از هفتم اکتبر، همچنان سیاست‌ها را بدون انعطاف‌پذیری ادامه داد. به هر حال، یک واقعیت وجود دارد و آن این است که در منطقه ما یک محور عربی-اسرائیلی و یک محور ایرانی-عربی وجود دارد.
وی عنوان کرد: اگر در بیانیه اخیری که اعراب با اتحادیه اروپا منتشر کردند، دقت کنید، تقریباً خواسته‌هایی را مطرح کرده‌اند که آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها دارند و تا اندازه‌ای اسرائیل نیز به آن‌ها توجه دارد. این خواسته‌ها شامل مسئله برنامه هسته‌ای ایران و سیاست‌های نظامی و مداخلات ایران در کشورهای منطقه است. این مسائل اشتراک نظر میان اسرائیل و اعراب را ایجاد کرده است. بنابراین، باید توجه داشته باشیم که همه کشورهای عربی متحد نظامی آمریکا هستند و حتی ترکیه که عربی نیست، در این زمینه نقش دارد.
حضور نظامی آمریکا در منطقه
محبعلی با اشاره به اینکه مصر، بعد از اسرائیل، بیشترین کمک‌های آمریکایی را دریافت می‌کند و عربستان سعودی هم با آمریکا پیمان نظامی دارد، گفت: بزرگ‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در منطقه، فرماندهی مرکزی آن در قطر است و عمان نیز مهمترین پایگاه دریایی آمریکا محسوب می‌شود. منطقه بحرین نیز میزبان نیروهای دریایی آمریکاست و امارات با اسرائیل پیمان دفاعی دارد. همچنین کویت نیز به همین شکل عمل می‌کند. در شمال، همسایگان ما مانند آذربایجان نیز روابط گسترده‌ای با اسرائیل دارند و اخیراً پیمان دفاعی با آمریکا امضا کرده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: واقعیت‌هایی در اطراف ما وجود دارد و متاسفانه آن‌هایی هم که در منطقه هم پیمان ایران بودند، عمدتاً یا تضعیف شده‌اند یا در مرحله‌ای هستند که دیگر توانایی سابق را ندارند.
