گزارش ایلنا از دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا/ از قرار دیپلمات‌ها برای ادامه گفت‌وگوها تا اعلام زمان و مکان دور بعدی توسط عمان
تلاش‌های دیپلماتیک پیرامون برنامه هسته‌ای ایران به مرحله‌ای حساس رسیده است، دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا در حالی برگزار شد که مقامات ایران بر عزم خود برای دستیابی به توافقی عادلانه تأکید دارند، اظهارات اخیر فرستاده ویژه ترامپ درباره عدم پذیرش غنی‌سازی ایران و انتقادات عراقچی از استانداردهای دوگانه غرب، پیچیدگی‌های این مذاکرات را افزایش داده است.
به گزارش ایلنا، تلاش‌های دیپلماتیک پیرامون برنامه هسته‌ای ایران وارد مرحله‌ای حساس شده است. دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا که ابتدا قرار بود شنبه ۱۳ اردیبهشت در رم برگزار شود، به تعویق افتاد و اکنون قرار است امروز و تا ساعتی دیگر در مسقط، پایتخت عمان، از سر گرفته شود. سلطان‌نشین عمان همچنان نقش میانجی را در این گفت‌وگوها ایفا می‌کند که با هدف رسیدگی به برنامه هسته‌ای ایران و لغو تحریم‌های ایالات متحده انجام می‌شود.
خبر تعویق این دور از مذاکرات روز پنجشنبه ۱۱ اردیبهشت توسط بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، در شبکه اجتماعی ایکس اعلام شد. او دلیل این تصمیم را «دلایل لجستیکی» عنوان کرد. سید عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران نیز این موضوع را تأیید کرد و تعویق را تصمیمی «سه‌جانبه» و به‌دلایل «تدارکاتی و فنی» خواند. اگرچه توضیحات رسمی محدود بود، گزارشی از رویترز به نقل از یک منبع آگاه حاکی از آن بود که ایالات متحده هنوز حضور خود را در تاریخ اولیه رم به‌طور رسمی تأیید نکرده بود. این تعویق همچنین بر دیدار برنامه‌ریزی شده وزیر خارجه ایران با نمایندگان بریتانیا، فرانسه و آلمان که برای روز جمعه ۱۲ اردیبهشت برنامه‌ریزی شده بود، تأثیر گذاشت.
با وجود تأخیر موقت، مقامات ایرانی بر تعهد خود به مسیر دیپلماسی تأکید کرده و می‌کنند. همان زمان هم عراقچی تأکید کرد که تعویق مذاکرات تغییری در عزم ایران برای دستیابی به یک راه‌حل مذاکراتی ایجاد نکرده است و از طرف ایران، هیچ تغییری در عزم ما برای دستیابی به یک راه‌حل مذاکراتی ایجاد نشده است.در واقع، ما بیش از هر زمان دیگری مصمم به دستیابی به یک توافق عادلانه و متوازن هستیم.
برگزاری مجدد مذاکرات غیرمستقیم در مسقط فرصتی حیاتی در میان چالش‌های قابل توجه است. پیام‌های متناقض از سوی آمریکا، همراه با پویایی‌های سیاسی داخلی و فشارهای خارجی، چشم‌انداز دستیابی به پیشرفت را پیچیده می‌کند. همزمان، دیپلماسی منطقه‌ای فعال ایران، از جمله کنفرانس سطح بالا در دوحه، نشان‌دهنده تلاشی راهبردی برای ایجاد اجماع منطقه‌ای و تقویت جایگاه دیپلماتیک خود است. موفقیت مذاکرات مسقط به اراده سیاسی هر دو طرف برای عبور از این پیچیدگی‌ها، اتخاذ رویکردهای عمل‌گرایانه و اولویت دادن به دیپلماسی برای یافتن راه‌حلی مورد قبول طرفین بستگی دارد؛ راه‌حلی که نگرانی‌های هسته‌ای را برطرف کند، منافع اقتصادی ملموسی فراهم آورد و به ثبات منطقه‌ای کمک کند.
جمعه گذشته عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران گفته بود که قرار است مذاکرات یکشنبه برگزار شود. او توضیح داد که زمان و مکان مذاکرات به عهده عمان است و ایران با برگزاری دور مذاکرت در روز یکشنبه ۲۱ اردیبهشت موافقت کرده است. براساس گفته‌های آقای عراقچی عمان به عنوان میزبان مذاکرات موافقت آمریکا را هم برای برگزاری این دور از گفت‌وگوها در روز یکشنبه دریافت کرده است. پس از بدر بوسعیدی، وزیر خارجه عمان در حسابش در شبکه اجتماعی ایکس رسما تایید کرد که پس از انجام هماهنگی‌های لازم «دور چهارم مذاکرات روز یکشنبه ۱۱ می (۲۱ اردیبهشت) در مسقط برگزار می‌شود.»
روایت عراقچی از دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در مسقط
18:38/ سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان در پایان دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا که عصر امروز در مسقط برگزار شد، گفت: امروز دور چهارم برگزار شد نسبت به سه دور گذشته مذاکرات بسیار جدی تر و صریح تری بود. ما مقدار زیادی از فضاهای کلی فاصله گرفته ایم و وارد موارد جزیی تر شده ایم. در این شرایط مذاکرات طبیعتا دشوارتر می شود اما علیرغم دشواری و صراحتی که در مذاکرات بود، بحث های بسیار مفیدی انجام شد.
وی ادامه داد: می توانیم بگوییم که دو طرف الان درک بهتری از مواضع یکدیگر دارند.
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: مقدار زیادی از موضوعات مورد اختلاف الان بیشتر درباره اش بحث شده و درک بهتری وجود دارد مواضع به هم نزدیک تر شده است و در نهایت به نظرم می شود گفت و گو ها را رو به جلو ارزیابی کرد. تصمیم گرفتیم این مذاکرات ادامه پیدا کند. ما تصمیم گرفتیم که این مذاکرات ادامه پیدا کند و هر دو طرف مصمم هستند و برای جلسه بعدی توافق شده اما روز و محل آن را با توجه به برنامه هایی که هر دو طرف دارند برعهده وزیر امور خارجه عمان گذاشته ایم تا تنظیم کنند اما تقریبا با فاصله یک هفته برگزار خواهد شد.
عراقچی در رابطه با اظهارات متناقضی که از زبان مقامات آمریکایی شنیده شده است، گفت: بله، این یک مشکلی است که شما به درستی فرمودید. متأسفانه مواضع ضد و نقیضی از طرف آمریکایی‌ها، به خصوص در عرصه رسانه و به صورت عمومی می‌شنویم که این اصلاً کمکی به حال مذاکره نمی‌کند. امروز یکی از موضوعات مورد بحث ما هم همین بود که این روش به هر حال به نفع مذاکره نیست و باید اصلاح شود. همان‌طور که جمهوری اسلامی ایران بر مواضع خود ثابت‌قدم است، انتظار داریم که طرف آمریکایی هم در بیان مواضع خود دقت لازم را داشته باشد و مواضع متفاوت و ضد و نقیضی را اتخاذ نکند.
وی اضافه کرد: همان‌طور که عرض کردم، بحث بسیار مفید بوده است و امیدواریم که کمتر شاهد چنین رفتاری باشیم. اما مشخصاً این نکته مورد تأیید قرار گرفت که ما برداشت‌های متناقض رسانه‌ای را اصلاً مورد پذیرش خود نمی‌دانیم و این امر موجب اختلال در مذاکرات خواهد شد. اگر تکرار شود، ما هم ناچار به رفتار مشابه خواهیم بود. به نظرم در این مواضع و مشکلات، کمی به هم نزدیک‌تر شده‌ایم.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان در خصوص مسائل فنی، حوزه رفع تحریم و موضوع غنی‌سازی خاطرنشان کرد: از نظر ما، غنی‌سازی موضوعی است که حتماً باید ادامه پیدا کند و هیچ جای مصالحه در خصوص آن وجود ندارد. ممکن است برای ابعاد، اندازه‌ها، سطح و میزان آنها به جهت اعتمادسازی، در یک دوره محدودیت‌هایی قائل شویم، اما اصل موضوع اصلاً قابل مذاکره نیست. همچنین، بحث تحریم‌ها. منظور ما از مذاکره، طبیعی است که رفع تحریم‌ها است. رفع تحریم‌ها در هر شرایطی یکی از پایه‌های مذاکره ماست و این مورد توافق دو طرف قرار دارد. ما در موضوعات اختلافی، خیلی به هم نزدیک‌تر شده‌ایم و حداقل همدیگر را بهتر درک می‌کنیم. به نظر می‌رسد مواضع ما که کاملاً روشن است، اکنون دقیقاً برای طرف مقابل شناخته شده و من امیدوار هستم که در ادامه، پیشرفت بهتری داشته باشیم.
زمان و مکان دور بعدی گفت‌وگوها توسط هماهنگ‌کننده عمانی اعلام می‌شود
۱۷:۱۰/ سخنگوی وزارت امور خارجه در شبکه ایکس در مورد پایان چهارمین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران_آمریکا نوشت: چهارمین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران-آمریکا دقایقی قبل پایان یافت؛ مذاکراتی دشوار اما مفید برای درک بهتر از مواضع یکدیگر و یافتن راه‌هایی معقول و واقع‌بینانه برای حل مسائل مورد اختلاف.
زمان و مکان دور بعدی گفتگوها توسط هماهنگ‌کننده عمانی اعلام خواهد شد.
پایان دور چهارم مذاکرات
۱۶:۵۴/دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا که امروز -شنبه- در مسقط برگزار شد، به پایان رسید.
مذاکرات غیرمستقیم همچنان با تبادل پیام بین نمایندگان ایران و آمریکا ادامه دارد
اسماعیل بقائی در گفت‌وگویی در رابطه با دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا تصریح کرد: گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران-آمریکا بلافاصله بعد از ورود هیات نمایندگی جمهوری اسلامی ایران به محل مذاکرات و دیدار آقای دکتر عراقچی با همتای عمانی آقای بدر ابوسعیدی، شروع شد.
در ادامه افزود: این مذاکرات غیرمستقیم همچنان با تبادل پیام بین دو طرف (از طریق وزیر امور خارجه عمان) ادامه دارد.
دیدار وزرای امور خارجه ایران و عمان
۱۳:۴۹/ وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که در راس هیاتی جهت انجام چهارمین دور گفتگوهای غیرمستقیم ایران- آمریکا به عمان سفر کرده است، در بدو ورود به مسقط با بدر البوسعیدی وزیر امور خارجه سلطنت عمان دیدار و گفت‌وگو کرد.
در این دیدار، وزیر امور خارجه کشورمان با قدردانی از وزیر امور خارجه و دولت عمان به‌خاطر میزبانی و ایفای نقش مهم تسهیل‌گری گفتگوهای ایران- آمریکا، دیدگاه‌های کشورمان را در مورد مهمترین ابعاد این گفتگوها و مواضع اصولی و مبنایی ایران در این خصوص تبیین کرد.
وزیر امور خارجه عمان با تاکید بر عزم این کشور برای هرگونه مساعدت جهت تسهیل روند گفتگوها، عراقچی را در جریان ترتیبات و تمهیدات پیش‌بینی‌شده برای انجام این دور از گفتگوها قرار داد.
آغاز دور چهارم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در عمان
۱۳:۴۳/ دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا درباره پرونده هسته‌ای تهران رسما با حضور عراقچی و ویتکاف آغاز شد.
عراقچی وارد مسقط شد
۱۳:۰۶/ سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه و هیات همراه با استقبال مقاماتی از وزارت خارجه عمان وارد مسقط شدند.
غنی‌سازی هسته‌ای ایران قابل معامله نیست/ تغییر مواضع طرف مقابل از مشکلات مذاکرات است
۱۰:۵۲/ سید عباس عراقچی وزیر خارجه کشورمان پیش از عزیمت به مسقط برای حضور در چهارمین دور مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا عنوان کرد: بعد از سفری که دیروز به منطقه داشتم و رایزنی‌هایی که با عربستان و قطر صورت گرفت، امروز عازم دور بعدی مذاکرات هستم و امروز صبح در تهران مشورت‌های بیشتری را داشتیم و در این دور امیدواریم به نقطه تعیین‌کننده‌ای برسیم.
وی افزود: متاسفانه صحبت‌های ضد و نقیض از طرف مقابل زیاد می‌شنویم هم در مصاحبه‌هایی که انجام می‌دهند هم در مواضعی که می‌گیرند تناقض وجود دارد. داخل مذاکره با بیرون مذاکره یا در رسانه‌ها مواضعشان مرتب عوض و جابه‌جا می‌شود. این یکی از مشکلات مذاکره است.
وزیر خارجه کشورمان تاکید کرد: بر عکس طرف مقابل، جمهوری اسلامی ایران مواضع شناخته شده‌ای دارد که بر اصولی قرار دارد و ما در یک خط کاملا مستقیم حرکت کرده‌ایم. مواضع ما کاملا روشن است.
عراقچی با تاکید بر اینکه برنامه هسته‌ای ایران از یک پایه‌های حقوقی و قانونی قوی برخوردار است و تمامی ابعادش صلح‌آمیز است، گفت: این برنامه‌ها همواره تحت نظارت آژانس بوده و خواهد بود. این جزو حقوق مردم ایران است که قابل مذاکره و معامله نیست.
وی با بیان اینکه غنی‌سازی یکی از دستاوردها و افتخارات ملت ایران است، گفت: برای غنی‌سازی هزینه سنگینی پرداخت شده و خون دانشمندان هسته‌ای ما پای این دستاورد وجود دارد و قطعا قابل معامله نیست و این موضع روشن ما بوده و همواره گفته‌ایم.
وزیر خارجه کشورمان عنوان کرد: من به هر حال در آستانه این دوره جدید لازم است تکرار کنم که حقوق مردم ایران کاملاً مشخص است و اصول و مواضع ما در برنامه هسته‌ای کاملاً روشن است و این‌ها مسائلی نیستند که قابل مصالحه یا معامله کردن باشند اما برای اعتمادسازی و شفاف‌سازی بیشتر از آنچه که هست، ما آمادگی داریم و امیدواریم که طرف مقابل نیز با یک منطقه مذاکراتی روشن وارد شود. ضمن اینکه واقعاً مباحث مذاکراتی باید در پشت میز مذاکره انجام شود و طرح رسانه‌ای آنها برخلاف منش مذاکرات است و جدیت و اراده طرف مقابل را زیر سؤال می‌برد.
وی اظهار امیدواری کرد و گفت: ما امیدوار هستیم که در این دوره از مذاکرات بتوانیم مذاکراتی کاملاً سازنده و رو به جلو داشته باشیم با حفظ مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران. و همان‌طور که من بارها گفته‌ام، تکرار می‌کنم که اگر هدف این است که اطمینان حاصل شود که جمهوری اسلامی ایران سلاح هسته‌ای نخواهد داشت، این کاملاً قابل حصول است و توافقی که این مضمون را داشته باشد، حتماً قابل دسترس است. اما اگر تقاضاهای غیرمعقول و غیرواقعی داشته باشند، تقاضاهایی که قابل عملیاتی شدن نیستند، طبیعی است که مذاکره با مشکل مواجه خواهد شد.
عراقچی در پاسخ به این سوال که پیش‌بینی شما این است که برخی مطالب به خاطر کارکرد رسانه‌ای مطرح می‌شوند و در پای میز مذاکره متفاوت هستند یا اینکه ممکن است این دوره مواضع تفاوت کرده باشد، اگر تفاوت کرده باشد، مواضع و چشم‌انداز هیئت ایرانی برای آینده این گفت‌وگوها و مذاکرات چیست، تصریح کرد: ببینید، ما در مذاکرات گذشته با یک فضای مثبت و سازنده مواجه بودیم. طرف مقابل ما همواره اصرار داشته که جدیت خود را نشان دهد و علاقمندی خود را به رسیدن به یک توافق ابراز کند. اما این جدیت الزاماتی دارد و با برخی از مواضعی که آنها در خارج از محیط مذاکره و از طریق رسانه‌ها مطرح می‌کنند، تناقض پیدا می‌کند و این روند مذاکره را دچار ابهام می‌سازد و از مسیر صحیح خود خارج می‌کند.
وی افزود: ما البته درک می‌کنیم که آنها به هر حال مخاطبین مختلفی دارند و شاید باید پاسخگو باشند. عواملی وجود دارند که فشار می‌آورند و عواملی که دنبال جنگ‌افروزی هستند. همه این‌ها را ما می‌فهمیم، اما این مشکل ما نباید مشکل مذاکره باشد. در پشت میز مذاکره اصول و مرامی وجود دارد که باید رعایت شود و آن هم این است که مسائل مذاکراتی نمی‌تواند از طریق رسانه‌ها مطرح شود.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه ما انتظار داریم مواضع ثابت و ثابت‌قدمی از طرف مقابل ببینیم، عنوان کرد: همان‌طور که مواضع جمهوری اسلامی ایران کاملاً ثابت و اصولی و بنیادین است. درباره زمان این گفت‌وگوها نیز در واقع می‌خواهیم که فعلاً آغاز شود و بعد مشخص شود که چه مراحلی پیش می‌آید. می‌خواهم بدانم که آیا جزئیات بیشتری درباره هیئت زمان وجود دارد که مطرح کنید یا نه. مذاکرات از بعدازظهر امروز شروع می‌شود و اینکه چقدر طول بکشد، بستگی به این دارد که فضای مذاکره چگونه باشد و چگونه ما جلو برویم.
رییس دستگاه دیپلماسی ایران خاطرنشان کرد: مذاکرات از بعد ظهر آغاز می‌شود. تیم کارشناسی ما از قبل رفته و مستقر شده است و در صورت لزوم از آنها بهره‌گیری خواهد شد. طرف مقابل نیز به هر حال هر تیمی که صلاح دانسته باشد، حتماً همراه خواهند داشت. مذاکرات همچنان غیرمستقیم خواهد بود و از طریق وزیر امور خارجه عمان انجام خواهد شد و ما ان‌شاءالله در مراحل پیشرفت مذاکره اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.
وزیر خارجه عازم مسقط شد/ آغاز مذاکرات از ساعت ۱۲ ظهر
اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با خبرنگاران از عزیمت وزیر امور خارجه به مسقط، بعد از انجام مشورت‌های لازم در تهران، جهت شرکت در دور چهارم گفتگوهای غیرمستقیم ایران-آمریکا خبر داد.
به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه، این دور از گفت‌وگوها نیز به روال سه دور قبلی با تسهیل‌گری وزیر امور خارجه عمان و با حضور مذاکره‌کنندگان ارشد جمهوری اسلامی ایران و آمریکا انجام خواهد شد.
بقائی تصریح کرد: این دور از مذاکرات از حدود ساعت ۱۲ امروز در مسقط شروع خواهد شد و هیات نمایندگی جمهوری اسلامی ایران متشکل از تیم کارشناسی - فنی جهت ارائه مشورت‌های لازم در حین مذاکرات، در مسقط مستقر هستند.
سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: هیات نمایندگی جمهوری اسلامی ایران بر اساس دستورالعمل‌ها و چارچوب‌های ابلاغی توسط سلسله‌مراتب تصمیم‌گیری نظام، از هیچ کوششی برای صیانت از منافع ملت ایران و حراست از دستاوردهای گرانسنگ کشورمان در حوزه انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای و همزمان رفع تحریم‌ها و محدودیت‌های ظالمانه اقتصادی دریغ نخواهد کرد.
چالش اظهارات متناقض مقامات آمریکایی
ویتکاف فرستاده ویژه دونالد ترامپ در مصاحبه‌ای با پایگاه خبری «بریتبارت» اعلام کرد که آمریکا هرگز با توافقی مشابه برجام که به رفع تحریم‌ها و پایان تعهدات ایران منجر شود، موافقت نخواهد کرد. غنی‌سازی و داشتن سانتریفیوژ برای ایران غیرقابل قبول است و نباید امکاناتی برای ساخت سلاح داشته باشند.
وزیر خارجه ایران، در واکنش به سخنان استیو ویتکاف، مسئول هیات آمریکایی، تأکید کرد که ایران بر حق خود برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای و غنی‌سازی اصرار دارد. ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نیست و همواره به نظام عدم اشاعه پایبند بوده است. اگر هدف مذاکرات محدود کردن حقوق هسته‌ای ایران باشد، ایران از حقوق خود عقب‌نشینی نخواهد کرد، نکته ای که وزیر خارجه کشورمان امروز هم بار دیگر بر آن تاکید و نسبت به اظهارات متناقض مقامات آمریکایی در داخل و خارج از فضای مذاکراتی مجدد ابراز گلایه کرد.
