بلک‌فرایدی در ایران: چرا پاییز بهترین زمان برای تخفیف‌های واقعی است؟

در روزهای اخیر، گزارشاتی در خبرگزاری‌های داخلی منتشر شد که بلک فرایدی ایرانی را «وارداتی، بی‌ریشه و عمدتاً تبلیغاتی» توصیف کرد و پیشنهاد داد این کمپین بهتر است به جای آبان‌ماه، نزدیک عید نوروز برگزار شود تا با نیاز واقعی خانواده‌های ایرانی هم‌خوانی بیشتری داشته باشد. با نزدیک شدن به بلک فرایدی 1404، این نقد از زاویه‌ای قابل تأمل است، اما بررسی وضعیت واقعی بازار، به‌ویژه در بخش گردشگری و اجاره اقامتگاه، تصویری کاملاً متفاوت ارائه می‌دهد.

در فصل‌های پرتقاضای سفر (مانند نوروز و تابستان) به دلیل حجم بالای مسافر، عملاً جایی برای تخفیف واقعی باقی نمی‌گذارند. وقتی تقاضا بسیار بالاست، میزبانان اقامتگاه (چه ویلا در رامسر و لاهیجان باشد و چه هتل‌آپارتمان در کیش) ترجیح می‌دهند واحد خود را با قیمت عادی رزرو دهند تا اینکه آن را با تخفیف عرضه کنند. در شرایط تورم بالا و هزینه‌های زیاد نگهداری از اقامتگاه، هیچ منطق اقتصادی‌ای اجاره دادن با قیمت پایین در فصل پیک را توجیه نمی‌کند.

در مقابل، پاییز و زمستان فصل کم‌تقاضا هستند. جاده‌ها خلوت‌تر و هوا معتدل‌تر است. در این دوره، میزبانان برای جلوگیری از خالی ماندن اقامتگاه و عدم درآمد، حاضرند تخفیف‌های قابل توجه و واقعی ارائه دهند. به همین دلیل است که بلک‌فرایدی در نیمه دوم پاییز نه تنها منطقی، بلکه کاملاً هم‌راستا با نیاز بازار داخلی است.

بابک سهرابی، مدیرعامل پلتفرم جاجیگا، سال گذشته در یادداشتی در لینکدین به این موضوع اشاره کرده بود: «با پایان فصل پرمسافر تابستان و کاهش شدید رزرو در پاییز، بلک‌فرایدی فرصتی استثنایی است تا هم میزبان درآمد معقولی داشته باشد و هم مسافر با هزینه کمتر سفر کند. این دقیقاً همان رونق واقعی گردشگری داخلی است.» آمار سال گذشته نیز این تحلیل را تأیید کرد: رزروهای تخفیف‌دار در کمپین بلک‌فرایدی جاجیگا بیش از ۱۰۰ درصد رشد داشت و چندین میلیارد تومان تخفیف واقعی (نه صوری) به مهمان ها رسید. نتیجه این بود که هم میزبانان راضی بودند، هم مهمان‌ها توانستند با بودجه محدودتر سفر کنند و هم اقتصاد مناطق گردشگری محلی رونق گرفت.

با این حال، انتقادها درباره سوءاستفاده برخی کسب‌وکارها از نام بلک‌فرایدی کاملاً به‌جاست. عده‌ای چند روز قبل از کمپین قیمت‌ها را به‌طور ساختگی بالا می‌برند و سپس اعلام تخفیف می‌کنند؛ عملی که در شرایط اقتصادی دشوار کنونی ایران نه تنها فریب مخاطب، بلکه نوعی کلاهبرداری آشکار به شمار می‌رود. 

بلک‌فرایدی ایرانی؛ نه کپی، بلکه سازگاری با واقعیت بازار

بلک‌فرایدی در ایران نیازی به تقلید کورکورانه از مدل آمریکایی ندارد. وقتی این کمپین در زمان درست و با شفافیت کامل اجرا شود، دقیقاً به همان چیزی تبدیل می‌شود که خانواده‌های ایرانی به آن نیاز دارند: فرصتی واقعی برای سفر ارزان‌تر در فصلی که هم طبیعت زیباتر و خلوت‌تر است و هم هزینه‌های جانبی (مانند ترافیک و شلوغی) به مراتب کمتر است.

اگر منتظر نوروز بمانیم، هیچ میزبانی حاضر نخواهد بود ویلا یا سوئیت خود را با تخفیف قابل توجه عرضه کند؛ چون مشتری صف کشیده است. اما همین حالا، در پاییز خوشرنگ، امکان رزرو ویلاهای لوکس استخردار در شمال یا کلبه‌های جنگلی در ارتفاعات ماسال و جواهرده با نصف یا حتی کمتر از قیمت فصل پیک وجود دارد.

در نهایت، بلک‌فرایدی پاییزی نه یک حراج وارداتی، بلکه پاسخی هوشمندانه به شرایط واقعی اقتصاد و گردشگری ایران است: تخفیف وقتی معنا دارد که هم برای عرضه‌کننده و هم برای مصرف‌کننده سود واقعی به همراه داشته باشد. و این سود واقعی، دقیقاً در فصل خلوت پاییز و زمستان به دست می‌آید.