این مقاله یک راهنمای جامع و کاربردی است که شما را با تمام واحدهای مهم اندازه‌گیری طلا، از کوچک‌ترین واحد یعنی سوت تا استاندارد جهانی یعنی اونس، آشنا می‌کند. هدف ما این است که با درک تعاریف، کاربردها و نحوه تبدیل این واحدها به یکدیگر، بتوانید با اعتماد به نفس و آگاهی کامل در بازار طلا فعالیت کنید. درک این واحدها، کلید محافظت از سرمایه و تصمیم‌گیری هوشمندانه در این بازار پرنوسان است.

بخش اول: واحدهای اصلی در بازار طلای ایران

بازار داخلی ایران از ترکیبی از واحدهای سنتی و مدرن استفاده می‌کند که شناخت هر یک برای معامله‌گران ضروری است.

۱. سوت (Soot): کوچک‌ترین واحد کاربردی

تعریف: سوت کوچک‌ترین واحد وزنی در طلافروشی‌های ایران است. هر سوت طلا معادل یک هزارم گرم یا به عبارت دیگر، یک میلی‌گرم (1mg1 mg1mg) است.

کاربرد: سوت برای اندازه‌گیری وزن قطعات بسیار سبک طلا، بخش‌های جزئی یک قطعه جواهر (مانند قفل زنجیر) و همچنین وزن‌کشی سنگ‌های قیمتی کوچک به کار می‌رود.

چالش اصلی: خواندن وزن روی ترازو

اینجاست که بسیاری از خریداران دچار سردرگمی می‌شوند. ترازوهای طلافروشی معمولاً وزن را بر حسب گرم و تا دو یا سه رقم اعشار نشان می‌دهند. عرف بازار این است که وزن همیشه با سه رقم اعشار خوانده شود.

• مثال: اگر ترازو عدد 8.45 گرم را نشان دهد، فروشنده آن را «هشت گرم و چهارصد و پنجاه سوت» می‌خواند، نه «هشت گرم و چهل و پنج سوت». در واقع یک صفر ذهنی به انتهای عدد اضافه می‌شود (8.450) تا بر مبنای هزارم گرم (سوت) خوانده شود.

• اگر ترازو عدد 8.452 گرم را نشان دهد، خوانش آن مستقیم است: «هشت گرم و چهارصد و پنجاه و دو سوت».

نکته برای خریداران: همیشه به یاد داشته باشید که وزن شفاهی بر مبنای سه رقم اعشار است. این درک ساده از اشتباهات بزرگ در محاسبه قیمت جلوگیری می‌کند.

۲. گرم (Gram): واحد رسمی و استاندارد

تعریف: گرم، واحد استاندارد بین‌المللی جرم است و در ایران، رسمی‌ترین و رایج‌ترین واحد برای قیمت‌گذاری و معامله طلای ساخته‌شده (زیورآلات)، طلای آب‌شده و سکه محسوب می‌شود.

کاربردها:

• فاکتورهای رسمی: وزن طلا در تمام فاکتورهای معتبر بر حسب گرم ثبت می‌شود.

• قیمت‌گذاری روزانه: قیمت مرجع در خرده‌فروشی‌ها، قیمت یک گرم طلای ۱۸ عیار است.

• سرمایه‌گذاری: خرید و فروش طلای آب‌شده و شمش‌های کوچک داخلی بر اساس وزن گرمی آن‌ها انجام می‌شود.

۳. مثقال (Mesghal): نبض سنتی بازار عمده‌فروشی

تعریف: مثقال طلا یک واحد وزن سنتی و تاریخی است که همچنان در بازار عمده‌فروشی طلای ایران کاربرد حیاتی دارد. نکته مهم این است که باید بین انواع مثقال تمایز قائل شد:

• مثقال صیرفی (بازاری): این مثقال که در بازار طلا استفاده می‌شود، دقیقاً برابر با 4.608 گرم است.

• مثقال شرعی: این مثقال (3.456 گرم) صرفاً در مباحث فقهی کاربرد دارد و در معاملات طلا استفاده نمی‌شود.

مفهوم کلیدی «مظنه»:

کاربرد اصلی مثقال در تعیین قیمت «مظنه» است. مظنه، قیمت یک مثقال طلای ۱۷ عیار (عیار 705) است.

مظنه به عنوان قیمت پایه و عمده‌فروشی در بازار تهران و شهرهای بزرگ عمل می‌کند و طلافروشان معاملات کلان خود را بر این اساس انجام می‌دهند. سپس قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار (عیار 750) از روی آن محاسبه می‌شود.

عدد 4.3318 یک ضریب محاسباتی است که هم تفاوت وزن (مثقال به گرم) و هم تفاوت عیار (۱۷ به ۱۸) را در خود جای داده است.

بخش دوم: واحدهای بین‌المللی و تخصصی

برای سرمایه‌گذاری در سطح جهانی یا خرید شمش‌های استاندارد، آشنایی با این واحدها ضروری است.

۴. اونس تروا (Troy Ounce): استاندارد جهانی

تعریف: در بازارهای جهانی، قیمت طلا بر اساس اونس تروا (Troy Ounce) اعلام می‌شود. این واحد، استاندارد جهانی برای وزن فلزات گران‌بها مانند طلا، نقره و پلاتین است.

وقتی در اخبار می‌شنوید «قیمت جهانی طلا به ۴۳۰۰ دلار رسید»، منظور قیمت یک اونس تروا طلا با خلوص 99.99% است.

تفاوت مهم با اونس معمولی:

نباید اونس تروا را با اونس معمولی (Avoirdupois Ounce) که برای اندازه‌گیری کالاهای روزمره (مانند مواد غذایی) به کار می‌رود، اشتباه گرفت.

• اونس تروا: 31.103 گرم (مخصوص فلزات گران‌بها)

• اونس معمولی: 28.35 گرم

این تفاوت حدوداً ۱۰ درصدی در محاسبات بسیار حائز اهمیت است.

۵. قیراط (Carat): فقط برای سنگ‌های قیمتی

تعریف: قیراط واحدی است که منحصراً برای اندازه‌گیری وزن سنگ‌های قیمتی مانند الماس، یاقوت و زمرد به کار می‌رود و هیچ ارتباطی با وزن یا خلوص طلا ندارد.

1 قیراط=200 سوت

5 قیراط=1 گرم

اشتباه رایج: قیراط وزن (Carat) در مقابل عیار خلوص (Karat)

بزرگ‌ترین منبع سردرگمی، تشابه اسمی و تلفظی این دو مفهوم است:

• Carat (با C): واحد وزن برای سنگ‌های قیمتی (مثلاً الماس ۰.۵ قیراطی).

• Karat (با K): واحد خلوص برای طلا (مثلاً طلای ۱۸ عیار یا 18K).

طلای ۱۸ عیار به این معناست که 75% آلیاژ از طلای خالص تشکیل شده است، در حالی که الماس یک قیراطی، سنگی با وزن 0.2 گرم است. این دو مفهوم کاملاً از هم جدا هستند.

بخش سوم: جدول جامع تبدیل واحدها و جمع‌بندی

برای سهولت در محاسبات، جدول زیر خلاصه‌ای از تبدیل‌های کلیدی را ارائه می‌دهد:

نتیجه‌گیری

درک واحدهای اندازه‌گیری وزن طلا، یک مهارت اساسی برای هر فردی است که با این فلز گران‌بها سر و کار دارد. هر واحد، کاربرد مشخصی در بخشی از بازار دارد:

• سوت برای دقت در وزن‌های بسیار کم.

• گرم برای شفافیت در معاملات روزمره.

• مثقال برای درک نبض بازار عمده‌فروشی ایران.

• اونس برای ارتباط با بازارهای جهانی.

• قیراط برای ارزش‌گذاری جواهرات.

با تسلط بر این مفاهیم، شما دیگر یک ناظر منفعل در طلافروشی نخواهید بود، بلکه به یک خریدار یا سرمایه‌گذار آگاه تبدیل می‌شوید که می‌تواند با اطمینان، وزن را بخواند، فاکتور را تحلیل کند و تصمیمات مالی هوشمندانه‌ای بگیرد. در دنیای طلا، دانش دقیقاً به اندازه خود طلا ارزشمند است و از سرمایه شما محافظت می‌کند.

منبع: سایت طلاین