بازار ۳ میلیارد دلاری گوشی همراه/ قاچاق موبایل به حداقل رسیده است

عبدالمهدی اسدی، رئیس هیئت‌مدیره انجمن تلفن همراه، تبلت و لوازم جانبی ایران در گفتگو با خبرگزاری ایلنا با اشاره به اینکه انجمن موبایل ایران تنها تشکل رسمی این حوزه و تحت نظر اتاق بازرگانی ایران است گفت: این انجمن  در سال ۱۳۹۶ تأسیس شد و در حال حاضر با ۳۵۸ عضو، یکی از بزرگ‌ترین انجمن‌های اتاق بازرگانی محسوب می‌شود و مجموعه‌ای از واردکنندگان، تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان موبایل، لوازم جانبی و تبلت را دربرمی‌گیرد.

وی افزود: حدود ۷۵ درصد واردات موبایل کشور توسط اعضای انجمن انجام می‌شود و هم‌اکنون نزدیک به ۳۶ تا ۳۸ تولیدکننده دارای جواز تأسیس یا پروانه بهره‌برداری در کشور فعالیت دارند. همچنین این انجمن دارای چهار کمیسیون «ساماندهی و تنظیم بازار»، «تولید»، «خدمات پس از فروش» و «لوازم جانبی و قطعات» است که بازوهای اصلی هیئت‌مدیره به شمار می‌روند.

از قاچاق گسترده تا طرح رجیستری

به گفته اسدی، تا پیش از سال ۱۳۹۶ حدود ۹۵ درصد تلفن همراه به‌صورت غیررسمی وارد کشور می‌شد و مبادی اصلی قاچاق، مرزهای جنوبی و غربی و به‌ویژه دریا با مبدأ دبی بودند اما اجرای طرح رجیستری در دولت یازدهم و با پیگیری وزارت ارتباطات سبب شد این روند متوقف شود.

وی گفت: امروز ۹۷ تا ۹۸ درصد موبایل‌های موجود در بازار به‌صورت رسمی وارد کشور می‌شود و قاچاق به حداقل رسیده است. با رجیستری، مصرف‌کننده تا زمان ثبت گوشی در سامانه امکان استفاده از آن را ندارد. این طرح هم منافع صنفی و هم منافع ملی را به همراه داشت و دولت نیز از محل عوارض گمرکی، سود بازرگانی و مالیات ارزش افزوده سالانه از بازار ۳ میلیارد دلاری موبایل منتفع می‌شود.

شفافیت در زنجیره واردات تا مصرف

رئیس انجمن تصریح کرد: بیش از ۷۰۰ شرکت فعال در حوزه واردات موبایل فعالیت دارند که حدود ۷۰ تا ۸۰ شرکت بازیگران اصلی این بازار محسوب می‌شوند. ارزش بازار امسال حدود ۲.۴ میلیارد دلار برآورد شده است.

به گفته وی، یکی از ویژگی‌های مثبت بازار موبایل، امکان رصد کالا از زمان واردات تا رسیدن به دست مصرف‌کننده است. سریال گوشی از مبادی گمرکی تا عمده‌فروش و خرده‌فروش در سامانه «همتا» قابل پیگیری است و همین موضوع شفافیت بالایی ایجاد کرده است.

چالش‌های ارزی و تحریم

اسدی به موضوع تأمین ارز اشاره کرد و گفت: ما صادرکننده نیستیم و تجارت موبایل وارداتی است، بنابراین دولت باید ارز در اختیار ما قرار دهد. ارز ترجیحی نمی‌خواهیم و شرایط کشور را درک می‌کنیم، اما لازم است سازوکاری مطمئن وجود داشته باشد.

وی با اشاره به ایجاد «تالار ۲» برای توافق صادرکننده و واردکننده افزود: هنوز این سامانه به‌طور کامل عملیاتی نشده، اما هدف آن این است که واردکنندگان بتوانند ارز نزدیک به نرخ آزاد را نیز تأمین کنند.

وی همچنین از مشکلات ناشی از تحریم‌ها گفت: برندهای مطرح مانند سامسونگ، ال‌جی و اپل نمایندگی رسمی در ایران ندارند و ناچاریم از طریق امارات کالا تأمین کنیم. تعدد سامانه‌ها و قطعی‌های مکرر نیز مشکلات مضاعفی برای بازرگانان ایجاد کرده است.

سود کم و هزینه‌های بالا در بازار موبایل

رئیس انجمن در ادامه اظهار کرد: تصور عمومی این است که موبایل سود زیادی دارد، در حالی که سود واقعی بین ۳ تا ۵ درصد است. اجاره‌های سنگین به‌ویژه در مراکز تجاری مانند علاءالدین فشار زیادی به فعالان وارد می‌کند. بسیاری از فروشگاه‌ها به دلیل هزینه‌ها تعطیل شده‌اند یا چند کسب‌وکار کوچک در یک مغازه ۲۰ متری فعالیت می‌کنند.

کمبود آمار شفاف و مطالبه صنف

اسدی با انتقاد از نبود آمار دقیق گفت: تا سال ۱۴۰۱ آمار واردات به انجمن داده می‌شد و در اختیار رسانه‌ها و افکار عمومی قرار می‌گرفت، اما سه سال است اطلاعات شفافی ارائه نشده است. ما حتی به نهادهای مختلف نامه زده‌ایم اما تاکنون به نتیجه نرسیده‌ایم.

به گفته رئیس انجمن موبایل ایران، هنوز تعریف واحدی از تولید تلفن همراه در ایران وجود ندارد و نهادهای مختلف از جمله وزارت صمت، وزارت ارتباطات و معاونت علمی هر یک برداشت متفاوتی دارند.

بازار بزرگ موبایل در ایران

اسدی با اشاره به ظرفیت بالای بازار ایران گفت: ما ۱۰۵ میلیون سیم‌کارت فعال و ۸۰ میلیون دستگاه اسمارت‌فون فعال در کشور داریم. این نشان می‌دهد که ایران یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان موبایل در منطقه است. حتی بسیاری از مردم برای خرید گوشی‌های پرچم‌دار مانند آیفون وام می‌گیرند یا خرید قسطی انجام می‌دهند.

رئیس انجمن تأکید کرد: امروز حدود ۳۰ هزار نفر به‌طور مستقیم در شرکت‌های واردکننده و تولیدکننده موبایل مشغول به کار هستند که بیش از ۸۰ درصد آن‌ها از نسل جوان پس از سال ۱۳۷۵ هستند. این حوزه یکی از بخش‌هایی است که توانسته برای نسل جدید اشتغال‌زایی گسترده‌ای ایجاد کند.