تصمیم‌گیران عامل تولید استرس مالی در جامعه هستند/ ارتباط مستقیم بین حس ناتوانی و پایان دادن به زندگی

«وحید شریعت» رئیس انجمن علمی روانپزشکان ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در پاسخ به این سوال که از نظر علمی استرس مالی و اقتصادی چه تأثیری روی سلامت روان دارد؟ گفت: استرس مالی مانند تمام استرس‌های دیگر است و تفاوت خاصی از نظر ماهیت ندارد. به هر حال استرس‌ها همگی تأثیرات جسمی و روانی دارند که می‌توانند باعث افزایش انواع مشکلات مختلف روان‌پزشکی شوند؛ از اضطراب گرفته تا افسردگی، افت عملکرد، اختلال در تمرکز و سایر اختلالات روانی. همچنین می‌تواند موجب شکایت‌های جسمانی و حتی آغاز برخی بیماری‌های جدی‌تر شود. 

استرس مالی گاهی باعث ناامیدی و تصمیم‌ به خودکشی می‌شود

او ادامه داد: از طرف دیگر، استرس مالی گاهی باعث ناامیدی و تصمیم‌های مربوط به خودکشی نیز می‌شود. گاهی افراد  در کل  احساس می‌کنند که از پس مشکلات برنمی‌آیند و حس ناامیدی و ناتوانی پیدا می‌کنند و ممکن است بخواهند به زندگی خود پایان دهند. بنابراین، تاثیرات آن، تنوع زیادی دارد. 

شریعت در پاسخ به این سوال که برخی افراد در زمان فشار مالی از تفریح و یا سلامتی خود صرف نظر می‌کنند، این انتخاب چه پیامدهای روانی دارد؟ بیان کرد: گاهی فرد چاره‌ای ندارد و وقتی که محدودیت دارد، به اجبار چیزهایی را که احساس می‌کند کمتر ضروری هستند، حذف می‌کند. از جنبه‌های رفاهی، تفریحی، ورزشی و مرتبط با سلامتی که فوریت ندارند، صرف‌نظر می‌کنند. معمولاً این کار باعث می‌شود مشکلات جمع شوند و در طول زمان به جای اینکه بتوان پیشگیری کرد، فرصت‌های پیشگیری از بین برود و فرد با نمودهای شدیدتری از مشکلات روبه‌رو شود. 

او اضافه کرد: زیرا بسیاری از مسائل هستند که اگر راهکارهای پیشگیری داشته باشیم یا بتوانیم سبک زندگی سالمی دنبال کنیم، مشکلات کمتر پیشرفت می‌کنند. یا اگر مشکلاتی هم وجود داشته باشد، فردی که به سلامت خود اهمیت می‌دهد زودتر شناسایی می‌شود. اما فردی که این موارد را حذف می‌کند، طبیعی است که در مراحل دیرتری متوجه مشکل می‌شود و درمان سخت‌تر خواهد بود. 

وى در پاسخ به این پرسش که در شرایطی که مشکلات اقتصادی ممکن است سریع حل نشود چه راهکاری برای مدیریت استرس مالی وجود دارد؟ گفت: همان راهکارهای معمولی که برای مدیریت استرس وجود دارد، تا حدی می‌توان انجام داد و درصدی مؤثر باشد. اما اصل مسئله  از بین نمی‌رود، ولی با کارهای معمولی که به طور عادی برای مدیریت استرس توصیه می‌شود، می‌تواند تا اندازه‌ای کمک کند اما راهکار ویژه‌ای ندارد. 

 سال‌ها بی‌ثباتی شرایط اقتصادی و سیاسی؛ تضعیف سفره و معیشت مردم

وی در پاسخ به این سوال که آیا مشکل اقتصادی و مالی در میان مراجعه‌کنندگان به عنوان علت استرس عنوان می‌شود؟ تصریح کرد: استرس مالی یکی از استرس‌های خیلی مهم، بخصوص در سال‌های اخیر برای بسیاری از افراد است. تنها چند ماه و چند سال نیست که ما درگیر استرس‌های اقتصادی هستیم. یکی از مهم‌ترین مواردی است که افراد را درگیر می‌کند و به عنوان استرس وجود دارد، همین استرس‌های اقتصادی و بی‌ثباتی شرایط اقتصادی و سیاسی است که افراد سال به سال آن را در سفره‌ها و وضعیت خود احساس می‌کنند. 

رئیس انجمن علمی روانپزشکان ایران افزود: مطمئناً این یک استرسی است که منجر به ناامیدی می‌شود و برخی‌ها تصمیم به مهاجرت می‌گیرند یا اینکه درآمد خود را از راه‌های خاصی کسب می‌کنند. 

 تاثیر استرس اقتصادی و مالی بر سلامت جسمی

او درباره تاثیر استرس اقتصادی و مالی بر جسم، عنوان کرد: استرس اقتصادی بر جسم هم تأثیر بسیار زیادی دارد. بسیاری از سیستم‌های بدن ما مستقیماً با اعصاب و روان ما در ارتباط هستند. تقریباً بیشتر سیستم‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرند؛ از فشار خون و چربی خون گرفته تا وضعیت‌های روماتیسمی، تضعیف ایمنی بدن، بیماری‌های التهابی، وضعیت تغذیه‌ای و همچنین دستگاه گوارش که بسیار با استرس مرتبط است. 

تصمیم گیران عامل تولید استرس اقتصادی

شریعت تاکید کرد: نکته‌ای که لازم است به آن توجه کرد، این است که ما فقط فرد را در نظر می‌گیریم و می‌گوییم تحت این استرس‌هاست و باید چه کار کند؛ در صورتی که کسانی بیشتر مسئول هستند که این استرس‌ها را تولید می‌کنند یا اینکه در سطح کلان می‌توانند این استرس‌ها را مدیریت کنند. 

ایجاد هزینه برای کشور و مردم به واسطه‌ی پافشاری بر باورهای بدون پشتوانه

او ادامه داد: وقتی در سطح تصمیم‌گیری کلان، مدیریت درستی انجام نمی‌شود، نتیجه این می‌شود که استرس برای میلیون‌ها نفر اضافه می‌شود. زمانی که ما تصورات نادرستی داریم و به جای اینکه منافع مردم را در نظر بگیریم بر باورهایی پافشاری می‌کنیم که پشتوانه‌ای ندارند و مورد قبول اکثریت مردم هم نیستند، این کار جز ایجاد هزینه برای کشور و مردم هیچ فایده‌ای ندارد. 

رئیس انجمن علمی روانپزشکان ایران در پایان خاطرنشان کرد: رسانه‌ها موظف‌اند نشان دهند که تصمیم‌گیران اصلی مسئول بار اصلی این آسیب‌ها هستند. نگاه‌های تنگ و متحجرانه‌ای که وجود دارد باعث می‌شود شرایط مردم بهبود پیدا نکند.