دلسردشدگان از رشته‌های فنی مهندسی به سمت رشته زبان خارجی می‌روند

به گزارش خبرنگار ایلنا، علی‌باقر طاهرنیا، رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی در نشست خبری خود با مضمون آموزش عالی از منظر آمار گفت: این موسسه به عنوان کانون تفکر وزارت علوم در یکسال گذشته تلاش کرده با بهره‌گیری از  تجارب موفق سال‌های گذشته، رویکرد تحولی و نوآوری را اجرایی کند. این رویکرد اقتباس از سند تحولی دولت سیزدهم است و همراستایی سند تحول مردمی را مدنظر قرار داده است.

طاهرنیا ضمن اشاره به اهمیت رسیدگی به چالش‌های حوزه آموزش عالی گفت: در بحث آمار، رهبر انقلاب تعبیر زیبایی در تبیین و توصیف آمار دارند می فرمایند؛ آمار ستون فقرات برنامه ریزی کشور است.

رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی کشور تصریح کرد: برای اینکه این ستون فقرات بتواند، اندام را کارآمد نگه دارد، آمار باید معتبر، جامع، به روز و تحلیلی‌ باشد. آمار به صورت خام ابزاری در دست پژوهشگران است تا آنها را تحلیل و بر اساس آن پیشنهاد ارائه کنند.این مرکز هم در همین راستا فعالیت می‌کند و داده و پژوهشگر دارد.

طاهرنیا ادامه داد: یکی از کارهایی که در حوزه آمار در این موسسه انجام می‌شود، اقدامی در جهت جهاد تبیین دستاوردهای علمی است. ما سلسه گزارش‌های دوره‌ای آماری منتشر می‌کنیم.

او با اشاره به دوران پیش از انقلاب گفت: در آن دوران ۸۰ درصد جمعیت دانشجویی در تهران و ۲۰ درصد در کل کشور بودند و حالا وضعیت فرق کرده و این نشان دهنده گسترش عدالت است.پیش انقلاب ۹۰ درصد آموزش عالی در تهران و ۱۰ درصد در نقاط دیگر کشور بود. ما نیاز به عدالت آموزشی برای توزیع فرصت های برابر داریم. سهم خانم‌ها بعد از انقلاب در آموزش عالی بیش از آقایان شده است و در مقایسه با آموزش عالی کشور در سالهای پایانی رژیم پهلوی ۵۰ برابر شده است.

عضو دائم شورای معاونین وزارت علوم اظهار کرد: فقط جمعیت دانشجویی زنان قبل از انقلاب و دهه های منتهی به سال ۵۷، حدود ۱۹ هزار نفر بوده و امروز به یک میلیون و ۶۲ هزار نفر رسیده است.در نهایت اینکه سهم آنها در آموزش عالی ۵۶ برابر شده است.

طاهرنیا اضافه کرد: این گمان وجود دارد که دانشگاه‌ها گسترش پیدا کرده اند و بیش از نیاز دانشجو می‌گیریم. اما در همین کشور کره جمعیت دانشجویی نزدیک به ۶۰ درصد یا در آمریکا حدود ۷۰ درصد است.

او در ادامه با اشاره به این سوال که باید به گسترش کمی دانشجو در کشور آری گفت یا نه، توضیح داد: سوالاتی در این رشد کمی مطرح می‌شود؛ مثلا این همه دانشجو و گسترش را برای چه می‌خواهیم؟ ما برای اینکه به بازار کار نگاه می کنیم چنین سوالی را می پرسیم.شاید این دیدگاه تحلیل فرهنگی نیاز دارد. تحصیل در دانشگاه لزوما مساوی با دانشگاه نیست و اگر این مسئله را حل کنیم می گوییم ۱۲ درصد دانش آموخته دانشگاهی زیاد نیست.

دبیر مجمع پژوهشگاه‌های ملی کشور یادآور شد: توسعه کمی آموزش عالی از دو منظر یعنی بازار کار و نسبت جمع دانش آموختگان دانشگاهی به کل جمعیت و وضعیت کشورهای رقیب در این موضوع قابل بررسی است و می‌بینیم که در این قیاس ۱۲درصد جمعیت دانشجویی ایران عدد بالایی نیست.

طاهرنیا تاکید کرد: تعداد و تنوع رشته‌های دانشگاهی موضوع دیگری است که باید به آن توجه کرد؛ در حال حاضر بیش از ۵ هزار رشته تحصیلی و ۸ هزار رشته مقطع داریم.

او با اشاره به تنوع رشته ها در دانشگاه های مختلف گفت: تنوع رشته های تحصیلی تابعی از تقاصای جامعه است. نیاز به مهارت نیاز به آموزش و نیاز به آموزش مشاغل را تعیین می کند.در آمارها کمترین تنوع رشته در دانشگاه فرهنگیان است که طبیعی هم هست چون وابسته به آموزش و پرورش و رشته هایش مرتبط با کتب درسی مدارس است.

عضو دایم شورای معاونین وزارت علوم با بیان اینکه به مرور خیلی رشته ها تعطیل می شود خاطرنشان کرد: گاهی رشته‌ای دانشجو نمی پذیرد، اما آن در فهرست رشته های وزارت علوم باقی می ماند و آمار ما از تعداد رشته ها هم برهمین اساس است. بسیاری از رشته ها که مبتنی بر مشاغل تعریف می شوند، بازار کار دارند، اما برخی رشته ها ناظر به بازار کار نیستند و پایه و بنیادین محسوب می‌شوند و برای هدفی دیگر ایجاد شده اند و مستقیما به بازار کار، ارتباط ندارد. بنابراین رشته‌های تحصیلی دانشگاهی با ریزش و رویش مواجه هستند؛ برخی رشته ها تعطیل می شود و از طرفی رشته‌هایی ایجاد می‌شود که نوظهور است.

رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت عتف با ارائه آماری از وضعیت مقاطع تحصیلی دانشگاهی عنوان کرد: در حال حاضر بیشترین تنوع گرایش‌های تخصصی در مقطع دکتری است و در تحصیلات تکمیلی بیشترین تنوع گرایش را داریم. بیشترین تعداد دانشجو در مقطع کارشناسی و کمترین دانشجو در دکتری حرفه‌ای است.

او افزود: کشورهای مختلف براساس اینکه صنعتی، پیشرفته یا در حال توسعه هستند مثلث تعداد دانشجوهایشان متفاوت است. در مورد الگوی توسعه در کشورها باید گفت، اصولا الگوی آموزش عالی را متناسب با الگوی توسعه هرکشور انتخاب می‌کنند. پس مدل توسعه آموزش عالی کشور تابعی ازمدل توسعه همه جانبه آن کشور است.

طاهرنیا ادامه داد: در ایران سهم نیروی ماهر یدی ۱۳ درصد است.سهم خانم ها در آموزش عالی سال قبل ۵۱ به ۴۹ بود یعنی خانم ها ۴۹ درصد سهم در آموزش عالی را داشتند که تعداد خانم ها و آقایان در این آمار خیلی به هم نزدیک است و امسال سهم زنان در آموزش عالی نسبت به سال قبل نیم درصد رشد کرده است.

طاهرنیا ضمن اشاره به رشد تعداد زنان در آموزش عالی افزود: براساس آمار هرساله یک درصد سهم زنان در آموزش عالی رشد داشته است.

او در مورد اهمیت آموزش مهارتی گفت: ما باید آموزش مهارتی را تعریف کنیم؛ در حال حاصر ما ۱۷ درصد آموزش مهارتی در سطح دانشگاه داریم و باید به ۳۰ درصد آموزش مهارتی برسیم. سهم علوم انسانی و اجتماعی در آموزش عالی امروز ۵۱ درصد است که هم تنوع رشته ها و هم سهولت راه اندازی رشته های انسانی از عوامل این میزان بالاست.

او در مورد آمار تعداد دانشجوهای هر شاخه در دانشگاه های کشور گفت: سهم علوم انسانی ۲۸ درصد، فنی مهندسی ۲۴ درصد، علوم پزشکی ۸ درصد، علوم پایه ۶ درصد و هنر ۷ درصد، و کشاورزی و دامپزشکی ۴ درصد است.

طاهرنیا تاکید کرد: در گروه فنی مهندسی در این سالها روند کاهشی در سهم تعداد ورود به آموزش عالی داشته ایم.از سال ۹۷ تا ۱۴۰۱ مطالعه روند جمعیت متقاصی گروه های آموزشی پنجگانه حاکی از آن است که در علوم تجربی و ریاضی کاهش داشته ایم و بیشترین کاهش در رشته ریاضی است که امسال برای اولین بار به زیر ۱۰ درصد رسید.

عضو دائم شورای معاونین وزات علوم خاطرنشان کرد: کاهش متقاضیان ریاضی یعنی در سنوات آینده سیر نزولی رشته های فنی مهندسی هم ادامه خواهد یافت. امسال متقاضیان رشته ریاضی ۲ درصد و علوم تجربی ۴ درصد کاهش داشته است.

او افزود: پس چالش اصلی در فنی مهندسی در سالهای آینده هم خواهد بود. حالا که متقاضی رشته های ریاضی و علوم تجربی کاهش پیدا کرده در واقع این جمعیت به سمت علوم انسانی، زبان و هنر رفته و بین این سه رشته نیز زبان بیشترین متقاضی را داشته و به سهم ۱۳ درصد رسیده که نسبت به سال قبل رشد داشته است. بعد از زبان عده ای به سمت رشته های هنر رفته اند.البته یکی از علت‌های گرایش بیشتر داوطلبان به رشته زبان بحث مهاجرت است.

طاهرنیا سهم متقاضیان رشته ریاضی را ۹ درصد، زبان خارجی ۱۳ درصد و علوم تجربی را ۳۹ درصد اعلام کرد و گفت: بیشترین رقابت در کنکور در رشته تجربی بعد در رشته های هنر و زبان است و کمترین رقابت در رشته ریاضی است و از رشته های پرطرفدار کنکور در شاخه فنی و مهندسی رشته کامیپوتر، در شاخه علوم پایه رشته شیمی کاربردی و در شاخه علوم انسانی، رشته حقوق پرطرفدارترین رشته است.