توپ طلا و دلیل وسواس فوتبال به جوایز فردی
مراسم توپ طلا دیگر فقط یک جشن فوتبالی نیست؛ تبدیل به رویدادی جهانی شده که مرز میان تیم و فرد را کمرنگ‌تر از همیشه کرده است.
به گزارش ایلنا، نزدیک به یک‌چهارم قرن از روزی می‌گذرد که مایکل اوون توپ طلا را به‌عنوان بهترین فوتبالیست اروپا دریافت کرد. اوون که آن زمان تنها ۲۲ سال داشت، بعدها گفت تماس تلفنی ژرار هولیه، سرمربی وقت لیورپول، برای اطلاع از این افتخار چندان تأثیری بر او نگذاشت: «این جایزه چیزی در من تغییر نداد، اصلاً احساس خاصی نداشتم.» اوون همچنان آخرین انگلیسی برنده توپ طلاست؛ جایزه‌ای که اولین بار در سال ۱۹۵۶ به استنلی متیوز اهدا شد.
امروز اما ماجرا کاملاً متفاوت است. عثمان دمبله، ستاره ۲۸ ساله پاری‌سن‌ژرمن و تیم ملی فرانسه، وقتی توپ طلای ۲۰۲۵ را از رونالدینیو دریافت کرد اشک شوق ریخت و مادرش را روی صحنه در تئاتر دو شاتله پاریس در آغوش گرفت. او گفت: «آنچه تجربه کردم استثنایی بود.» اهمیت این جایزه دیگر محدود به یک بازیکن یا یک باشگاه نیست؛ بلکه به یک معیار جهانی برای سنجش بزرگی تبدیل شده است.
بر اساس گزارش شرکت مدیامتری، حدود ۲.۵ میلیون نفر در فرانسه مراسم را به‌صورت زنده از شبکه اکیپ تماشا کردند و ۵ میلیون بیننده نیز آن را در یوتیوب دنبال کردند. نخستین پست اعلام قهرمانی دمبله در شبکه اجتماعی ایکس بیش از ۱۹ میلیون بازدید داشت. در کنار او، آیتانا بونماتی نیز برای سومین سال پیاپی بهترین بازیکن زن جهان شد.
چرا توپ طلا مهم‌تر از همیشه شده است؟
کارشناسان می‌گویند تغییرات صنعت ورزش و سرگرمی دلیل اصلی است. استیو مارتین، شریک موسس MSQ Sport + Entertainment، معتقد است: «بازیکنان دیگر فقط به باشگاه‌ها وابسته نیستند. آن‌ها برند شخصی و هواداران خودشان را ساخته‌اند و همین باعث شده جوایز فردی اهمیت دوچندانی پیدا کنند. امروز ممکن است یک هوادار لیورپول عاشق کیلیان امباپه یا جود بلینگام هم باشد.»
فرآیند رأی‌گیری توپ طلا که با نظر یک خبرنگار از هرکدام از ۱۰۰ کشور برتر رده‌بندی فیفا انجام می‌شود، امسال با «حمایت قاطع» دمبله همراه بود. هرچند جزییات دقیق رأی‌ها هنوز اعلام نشده، اما روشن است که عملکرد فردی و تیمی هر دو نقش تعیین‌کننده داشتند. این سازوکار همراه با جنبه‌های مبهم و سلیقه‌ای، هیجان و بحث‌های بی‌پایانی را ایجاد می‌کند؛ به‌ویژه پس از پایان دوران طولانی سلطه لیونل مسی و کریستیانو رونالدو که بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۳ سیزده توپ طلا را از آن خود کردند.
جایگاه در گفتمان جهانی
دن حداد، مدیر استراتژی تجاری در شرکت Octagon، می‌گوید: «توپ طلا یکی از معدود لحظاتی است که رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی سراسر اروپا بر موضوعی مشترک متمرکز می‌شوند. این گفت‌وگوها به خاطر ذهنی بودن رأی‌گیری، همیشه داغ و قطبی است.»
این قطبیت در شبکه‌های اجتماعی به وضوح دیده می‌شود؛ جایی که حذف یا انتخاب یک بازیکن می‌تواند موجی از واکنش‌ها را در میان هواداران به‌راه بیندازد. فیفا نیز با راه‌اندازی جایزه «بهترین‌ها» از سال ۲۰۱۷ تلاش کرده سهمی در این بازار جهانی داشته باشد، هرچند همچنان توپ طلا اعتبار بیشتری دارد.
اثر تجاری و ستاره‌سازی
دمبله در ۴۸ ساعت پس از مراسم تقریباً یک میلیون دنبال‌کننده جدید در اینستاگرام به دست آورد و اسپانسرش آدیداس بلافاصله با پست‌های هماهنگ در شبکه‌های اجتماعی این موفقیت را تبلیغ کرد. پاری‌سن‌ژرمن نیز از این افتخار بهره خواهد برد؛ به‌ویژه پس از قهرمانی تاریخی در لیگ قهرمانان و داشتن نخستین برنده توپ طلا در ترکیب پس از جدایی مسی. ناصر الخلیفی، رئیس باشگاه، شخصاً در مراسم حضور داشت و کنار دمبله عکس گرفت.
کارشناسان تجاری معتقدند بدون ستاره‌های فردی ورزش جذابیت خود را از دست می‌دهد. مارتین تأکید می‌کند: «رونالدو کسی بود که این نگاه را تغییر داد. او نشان داد چطور می‌توان یک بازیکن را به برند جهانی بدل کرد و این مسیر امروز برای همه باشگاه‌ها و بازیکنان ادامه دارد.»
میراث و آینده
مایکل اوون بعدها گفت تازه وقتی در سال ۲۰۰۴ به رئال‌مادرید پیوست، ارزش واقعی توپ طلای ۲۰۰۱ را درک کرد: «احساس می‌کردم مثل دریافت لقب شوالیه است.» حالا همان افتخار به دمبله رسیده و بیش از هر زمان دیگری در تاریخ فوتبال وزن پیدا کرده است.
