علل اعتیاد جوانان و نوجوانان چیست؟

ایلنا: فرمانده انتظامی استان قم گفت: بسیاری از انواع مواد مخدر در اولین دفعات مصرف، آثار روانی و جسمانی مطلوب، اما کوتاه مدتی را ایجاد می کنند، در نتیجه فردی ممکن است ماده ای را به این دلیل مصرف کند که آثار لذت بخشی را در او ایجاد می کند.

به گزارش ایلنا، سردار کاظم مجتبایی با هشدار نسبت به خطرات مصرف انواع مواد مخدر، نوشت: اعتیاد بیماری پیچیده ای است که دارای علل و عوامل متعددی است، بر خلاف تصور بسیاری از مردم که معمولا اعتیاد را به یک عامل نسبت می دهند، اعتیاد به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله: عوامل زیستی، روانی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و خانوادگی و شخصی.

می توان گفت: افراد مواد را به دلایل متفاوتی مصرف می کنند، تا جایی که دلیل مصرف می تواند از ماده ای به ماده دیگر تفاوت داشته باشد.

برخی علل مصرف مواد در جوانان به شرح ذیل هستند:

۱ - تقویت مثبت: بسیاری از مواد در اولین دفعات مصرف آثار روانی و جسمانی مطلوب، اما کوتاه مدتی را ایجاد می کنند، در نتیجه فردی ممکن است ماده ای را به این دلیل مصرف کند که آثار لذت بخشی را در او ایجاد می کند، از جمله: احساس اوج آرامش، بی قیدی، کاهش درد و عواطف نامطلوب، خوب خوابیدن یا بیدار ماندن و افزایش کارایی در ورزشکاران؛ بنابراین اثر مثبت یا خوشایندی که مواد بر فرد می گذارد عاملی است که موجب روی آوردن فرد به مصرف مواد می شود.

۲ - کنجکاوی: کنجکاوی یکی از ویژگی های طبیعی جوانان است، تعجب آور نیست که برخی از جوانان که اقوام یا دوستان مصرف کننده مواد دارند به توصیه آنان یا از روی کنجکاوی، ترغیب شوند تا مواد را تجربه نمایند.

۳ - میهمانی(پارتی): در بین برخی جوانان موادی مانند مشروبات الکلی، قلیان و یا مصرف قرص های اکس در مهمانی ها و پارتی ها بصورت نوعی هنجار نانوشته درآمده است، تا آنجا که در برخی از خانواده های بی بند و بار، مصرف مشروبات الکلی همواره یکی از روش های پذیرایی مهمان مبدل شده است.

۴ - فشارهای روانی و آشفتگی های ذهنی: عده ای مواد را به خاطر آرامش روحی خود مصرف می کنند. مثلا برای کاهش خشم، فشار روانی، اضطراب، خستگی یا افسردگی؛ از آن جایی که بسیاری از مردم نشانه های افسردگی را نمی شناسند متوجه نمی شوند که دچار این بیماری شده اند و احساس غم و اندوه، خستگی و دلتنگی که مربوط به این بیماری است، آنان را آزار می دهد و به همین دلیل به توصیه دوستان ناباب به مصرف مواد روی می آورند.

۵ - مقابله: برخی جوانان مصرف مواد را نوعی شورش(نافرمانی) و یا اظهار اینکه ما بر خلاف جریان عادی جامعه هستیم قلمداد می کنند.

۶ - عزت نفس: پژوهش های مختلف نشان داده اند: افرادی که احساس حقارت دارند ارزشی برای خود قائل نیستند و کمتر از خود رضایت دارند و بیشتر دچار اعتیاد می شوند، زیرا در مقابل اصرار دیگران به مصرف مواد به راحتی تسلیم می شوند؛ آنان برای کاهش رنج های درونی خود که ناشی از احساس منفی درونی است به سوی مواد سوق می یابند.

۷ - نگرش ها و باورهای اعتیاد زا: باورهای اعتیاد زا در حفظ و تداوم اعتیاد دخالت داشته و زمینه ای را برای مصرف مواد فراهم می کند. این نگرشها که بر محور لذت جویی، حل مساله، تسکین و فرار تمرکز دارند. بسته به نوع مواد مورد علاقه فرد متفاوت خواهند بود.

از جمله عقاید اعتیادزای ناکارآمد می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

۱/۷ - فرد برای حفظ تعادل عاطفی و روانشناختی خود به مواد مخدر نیاز دارد.

۲/۷ - مواد مخدر عملکرد اجتماعی و عقلانی را تقویت می کند.

۳/۷ - مصرف مواد مخدر به فرد لذت و هیجان بیشتری می دهد.

۴/۷ - موادمخدر به فرد انرژی می دهد و سبب افزایش قدرت او می شود.

۵/۷ - مصرف مواد مخدر سبب بی خیالی و آرامش می شود.

۶/۷ - مصرف مواد مخدر تسکین بخش بی حوصلگی، اضطراب، تنش و افسردگی است.

۸ - ضعف در مهارت های اجتماعی: جوانانی که در مهارت های اجتماعی و برقراری رابطه با دیگران ضعیف می باشند، رنج و ناراحتی زیادی را تحمل می کنند و چون این نگرانی را دارند که اگر دوستان خود را از دست دهند، نمی توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند، به دلیل فرار از انزوا و کاهش رنج تنهایی به مصرف مواد روی می آورند.

۹ - ضعف درمهارت های شخصی: ضعف درمهارتهای شخصی مانند تفکر نقادانه، رفتار قاطعانه، برقراری ارتباط، کنترل و مقابله با استرس، مقابله با هیجان، حل مساله و… می تواند منجر به اعتیاد شود.

۱۰ - بیماری های روانی: اختلالات اضطرابی یکی دیگر از بیماری هایی است که فرد در برخورد ها و موقعیت های اجتماعی دچار اضطراب می شود و در اصطلاح عامیانه به آن خجالت و کمرویی گفته می شود؛ برخی مبتلایان به این بیماری برای رهایی از رنج خود به مصرف مواد روی می آورند.

۱۱ - خانواده آشفته و الگوی نامناسب در خانواده: خانواده آشفته و ارتباطات خانوادگی ناسالم یکی دیگر از عوامل زمینه ساز اعتیاد است. فضای خانوادگی پر تنش، مشاجرات و اختلافات میان والدین، محیط خانوادگی را ناامن کرده و زمانی که کنترل و نظارت کافی بر فرزندان نباشد روی به مصرف مواد می آورند.

حال با توجه به مطالب فوق به این نتیجه می توان رسید که در کشانده شدن نوجوانان و جوانان به سوی مواد مخدر عوامل مختلفی دخیل بوده که ارتقاء سطح آگاهی خانواده و اطرافیان از این موضوعات می تواند یکی از عوامل محافظت کننده نوجوان و جوان در برابر تهدیدات و آسیبهای مواد مخدر و اعتیاد در جامعه باشد.