بحران برق، فروآلیاژسازان را به تعطیلی کشاند/ ظرفیت تولید داریم، اما خاموشی داریم!

اکبر استادحسن، دبیر انجمن فروآلیاژ ایران، در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با ابراز نگرانی از وضعیت فعلی صنعت فروآلیاژ، گفت: متأسفانه شرایط خوبی نداریم. عمده شرکت‌های تولیدکننده فروآلیاژ، خصوصی هستند و از بین آن‌ها تنها دو شرکت خصولتی‌اند و بالغ بر ده هزار نفر به‌صورت مستقیم در این صنعت شاغل‌اند. همچنین حدود ۴۰ هزار نفر نیز به‌ صورت غیرمستقیم از این حوزه ارتزاق می‌کنند.

وی با اشاره به کاهش ظرفیت اشتغال در سال‌های اخیر، افزود: این صنعت ظرفیت صادرات بالغ بر ۲۰۰ میلیون دلار را دارد. با این وجود، هم در حوزه صادرات و هم فروش داخلی در سال ۱۴۰۳ نسبت به مدت مشابه سال قبل، اوضاع به شدت بدتر شده و همچنین سال جاری بسیار بدتر از سال گذشته است.

بحران انرژی؛ ضربه‌ای مرگبار به صنعت فروآلیاژ

دبیر انجمن فروآلیاژ ایران با اشاره به سیاست‌های وزارت نیرو در خصوص تعرفه برق صنایع گفت: سال گذشته و به‌ ویژه از بهمن ماه سال ۱۴۰۲، بر اساس بخشنامه‌ای از سوی وزیر وقت نیرو، تعرفه برق صنایع فولادی و آلیاژی دو برابر شد. در حالی که قبلاً برق حدود ۱۴ درصد از هزینه تمام‌ شده را تشکیل می‌داد، اکنون این عدد به ۲۸ تا ۳۲ درصد رسیده است. مسئله نگران‌کننده‌تر این است که این افزایش قیمت پس از فروش محصول اعلام شد و شرکت‌ها دیگر راه برگشتی نداشتند.

وی تأکید کرد: وزارت نیرو با اتکاء بر فرمولی به نام "ECA" که هر سال توسط کمیته‌ای متشکل از وزارت نیرو، وزارت صمت و مجلس تعیین می‌شود، نرخ برق را تعیین کرده اما به‌هیچ‌وجه به واقعیت‌های میدانی توجهی نکرده‌اند. طی ۵ سال اخیر، نرخ برق برای صنعت فروآلیاژ حدود ۲۲ برابر شده است که با محاسبات اشتباه و ناعادلانه، کمر صنعت توسط وزارت نیرو شکسته شده است.

استاد حسن اضافه کرد: متاسفانه هزینه ترانزیت معادل دیماند دریافت می‌شود، در حالی که تنها ۱۰ درصد آن تامین می‌گردد. همچنین، تعدیل بابت تاخیر در پرداخت‌ها با جریمه ماهانه ۳ درصد محاسبه می‌شود. با وجود توافق بین تولید کننده و وزارت نیرو مبنی بر تخصیص بدهی و دریافت چک توسط وزارت نیرو، تا زمان پاس شدن چک، تعدیل همچنان محاسبه خواهد شد.

ظرفیت تولید داریم، اما واردات ارجح است!

دبیر انجمن فروآلیاژ با اشاره به پتانسیل داخلی در تولید فروآلیاژها، گفت: در حال حاضر، در زمینه تولید فروسیلس، تولیدکنندگان توانایی تأمین ۱۰۰ درصدی نیاز داخلی را دارند و به همین علت وارداتی انجام نمی‌گیرد. از سوی دیگر، در حوزه تولید سیلیکومنگنز نیز پتانسیل تأمین ۱۰۰ درصدی نیاز کشور را داریم، اما به‌دلیل پایین بودن قیمت واردات نسبت به تولید داخل، همچنان واردات انجام می‌شود. مثلاً در حال حاضر برای تولید فروسیلیکومنگنز، هزینه تولید داخلی بالای ۸۰ هزار تومان تمام می‌شود، در حالی که نمونه‌های وارداتی با قیمت ۷۰ هزار تومان قابل تأمین‌اند. این در حالی است که در آمریکا نیز برای حمایت از صنایع داخلی خود، تعرفه واردات را افزایش داده‌اند.

وی ادامه داد: این اختلاف قیمت به‌دلیل عدم حمایت از صنایع داخلی و تعرفه‌های غیرمنطقی است. اگر قرار بر حمایت باشد، باید همان‌طور که از خودروسازی و لوازم خانگی حمایت می‌شود، از صنعت فروآلیاژ نیز پشتیبانی شود. مشکل ما عدم واقعی بودن نرخ ارز و سیاست‌های دوگانه در حوزه واردات است.

مجوزدهی بی‌حساب، ظرفیت مازاد و بن‌بست برق

استاد حسن با انتقاد از نحوه صدور مجوزهای بی‌رویه برای تولید گفت: اگرچه تاکنون عملاً به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در کشور نرسیده‌ایم، اما حتی اگر فرض بگیریم که این میزان تحقق پیدا کند، حداکثر نیاز کشور به فروسیلیس حدود ۲۳۰ هزار تن در سال خواهد بود، در حالی‌که در حال حاضر نیاز واقعی بازار حدود ۱۳۰ هزار تن است. این در حالی است که ما ۳۵۰ هزار تن ظرفیت تولید داخلی داریم.

جالب‌تر آن‌که حدود دو میلیون تن مجوز تولید نیز از سوی وزارت صمت به افراد مختلف داده شده است! از این عدد، ۶۰۰ هزار تن در مرحله پیشرفت فیزیکی است. این در حالی است که هر تن تولید، نیاز به ۱۰ مگاوات برق دارد. بنابراین، وزارت نیرو باید بتواند برق دو میلیون تن ظرفیت را تأمین کند، در حالی که چنین امکانی وجود ندارد.

وی اضافه کرد: مشکل اصلی اینجاست که وزارت نیرو با تایید و دریافت ۱۲ میلیارد تومان بابت هر مگاوات، اقدام به تایید مجوز می‌‌کند اما هیچ تعهدی در قبال تأمین برق ندارد. کارخانه‌های زیادی به‌دلیل نبود برق و افزایش تعرفه‌ها تعطیل شده‌اند یا با حداقل ظرفیت تولید می‌کنند.

فروپاشی زنجیره، از فولاد تا اشتغال

دبیر انجمن فروآلیاژ ایران گفت: هم‌اکنون ۳۵ عضو فعال داریم، که از میان برخی از شرکت‌ها به‌خاطر مشکلات برق یا تعطیل شده‌اند یا با کمترین ظرفیت کار می‌کنند. برخی کارخانه‌ها با ۱۰ درصد ظرفیت برق، کار می‌کنند. مثلاً یک کارخانه ۸۸ مگاواتی فقط ۱۰ مگاوات برق می‌گیرد! این موضوع باعث کاهش کیفیت محصول شده است، در این شرایط، تعطیلی کارگران و تبعات اجتماعی آن نیز کاملاً بدیهی است.

وی ادامه داد: سال گذشته ما فقط هفت ماه کار کردیم و برآورد امسال حداکثر پنج ماه کار است. با این حال باید ۱۲ ماه حقوق و بیمه پرداخت کنیم. از ۱۵ اردیبهشت ماه عملاً تعطیل هستیم. اما امروز  کارخانه‌ای با ظرفیت ۶۰ هزار تن فقط یک خط تولیدش با ۳۰ درصد ظرفیت روشن نگه داشته است.

صادرات؛ فرصتی مغفول‌مانده

وی در پایان تشریح کرد: ما آمادگی توسعه بازار صادراتی را داریم و صادرات فعلی‌مان به ترکیه، پاکستان، فرانسه و مقطعی اروپا و امارات بوده، اما نیاز به یک برنامه‌ریزی واقعی و حمایت همه‌جانبه داریم.