همگرایی تلکام و فین‌تک؛ محور نشست همراه اول در رویداد تراکنش ایران

در رویداد تراکنش ایران، همراه اول با برگزاری نشست «اقتصاد دیجیتال و شبکه‌های ارتباطی نوین» فرصتی برای گفت‌وگوی میان مدیران صنعت پرداخت و تلکام فراهم کرد تا درباره هم‌افزایی داده و نقش اپراتورها در آینده اقتصاد دیجیتال ایران تبادل نظر کنند.

به گزارش مرکز ارتباطات، توسعه برند و رویدادهای بین‌المللی همراه اول، در جریان برگزاری یازدهمین دوره «رویداد تراکنش ایران»، مدیران ارشد همراه اول امروز سه‌شنبه ۶ آبان 1404 در نشست تخصصی با عنوان «اقتصاد دیجیتال و شبکه‌های ارتباطی نوین» حضور یافتند.

این نشست با حضور مدیران ارشد حوزه پرداخت و ارتباطات، به بررسی ابعاد تازه همکاری میان دو صنعت تلکام و پرداخت در شکل‌دهی به آینده اقتصاد دیجیتال کشور اختصاص داشت.

در این رویداد، محمد گودرزی مدیرکل فروش و کسب‌وکار سازمانی همراه اول، رضا طحان مدیرکل سرویس‌های نوین همراه اول، سیاوش بیات سرمدی مدیرعامل شرکت همراه کسب‌وکارهای هوشمند، امیرحسین شبیری مدیرعامل شرکت شاپرک و محمدمهدی تقی‌پور مدیرعامل شرکت به‌پرداخت ملت دیدگاه‌های خود را درباره پیوند میان شبکه‌های ارتباطی نوین، نظام پرداخت و اقتصاد دیجیتال مطرح کردند.

*توسعه شبکه‌های ارتباطی؛ لازمه تحول در صنعت پرداخت
در آغاز این نشست، محمد گودرزی با اشاره به نقش حیاتی زیرساخت‌های ارتباطی در کارکرد نظام پرداخت کشور اظهار کرد: توسعه شبکه‌های ارتباطی پیشران بخش‌های متعددی است که از این زیرساخت استفاده می‌کنند. شبکه پرداخت کشور یکی از بزرگترین بهره‌برداران این بستر است. گسترش فناوری‌های نوین ارتباطی موجب افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها و چالش‌های ارتباطی شده که پیش‌تر در این حوزه وجود داشت.

وی با اشاره به ظرفیت فناوری‌های جدید افزود: افزایش کیفیت شبکه، ارتقای سطح دسترسی و حرکت به سمت تکنولوژی‌های نوینی مانند 5G، می‌تواند پذیرندگی خدمات پرداخت را به‌صورت گسترده‌تری توسعه دهد. فناوری نسل پنجم، بستر کلیدی پرداخت‌های نوین است و می‌تواند مدل‌های تازه‌ای از همکاری میان حوزه پرداخت و اپراتورها را رقم بزند.

*اپراتورها، بازوی رگولاتوری هوشمند در صنعت مالی
در ادامه امیرحسین شبیری از زاویه رگولاتوری به نقش اپراتورها در امنیت تراکنش‌های مالی پرداخت و گفت: در عصری که همه خدمات نوین بر بستر شبکه‌های ارتباطی ارائه می‌شود، بدون ارتباطات پایدار، خدمات مالی ناقص خواهند بود. امروز با همکاری اپراتورها توانسته‌ایم نظارت دقیق‌تر و شفاف‌تری بر تراکنش‌ها داشته باشیم.

وی با اشاره به تفاهم‌نامه‌های شاپرک با اپراتورهای تلفن همراه گفت: یکی از مهم‌ترین همکاری‌ها، در حوزه سیمکارت‌های APN است که با هدف پایش دقیق‌تر تراکنش‌ها و موقعیت مکانی دستگاه‌های کارت‌خوان انجام شده است. این همکاری با تکیه بر ظرفیت‌های مکان‌محوری اپراتورها، به ما امکان می‌دهد محل فیزیکی استفاده از دستگاه‌های POS را به‌صورت دقیق رصد کنیم که اقدامی مؤثر در ارتقای امنیت و پیشگیری از تخلفات در نظام پرداخت است.

شبیری همچنین بر ضرورت گسترش همکاری‌ها در حوزه رگ‌تک (RegTech) تأکید کرد و گفت: اپراتورها می‌توانند بازوی مهمی برای توسعه فناوری‌های نظارتی در شبکه پرداخت باشند و کمک کنند تا نظام رگولاتوری با دقت و چابکی بیشتری عمل کند.

*چالش دو رگولاتور و تفاوت مدل‌های درآمدی
در ادامه نشست، محمدمهدی تقی‌پور ضمن اشاره به تفاوت ساختاری دو صنعت تلکام و پرداخت گفت: این دو صنعت از ابتدا پیش‌بینی شده بود که همگرایی بالایی داشته باشند، اما هنوز چالش‌هایی وجود دارد. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها تفاوت مدل درآمدی آنها است. در تلکام، شاخص ARPU (میانگین درآمد به ازای کاربر) مبنا است، در حالیکه در صنعت پرداخت، درآمد به تعداد و مبلغ تراکنش وابسته است. 

وی افزود: وجود دو رگولاتور متفاوت (بانک مرکزی و سازمان تنظیم مقررات) گاهی باعث کندی در پیشرفت پروژه‌های مشترک می‌شود. با این حال، تجربه‌هایی مانند پذیرش «توثیق سیمکارت» به‌عنوان وثیقه بانکی، نشان داد که مسیر تعامل در حال هموار شدن است.

تقی‌پور با اشاره به فرصت‌های جدید همکاری ابراز کرد: در حوزه‌هایی چون کیف پول‌ها، احراز هویت بیومتریک و پرداخت‌های خرد مبتنی بر سیمکارت، زمینه‌های مهمی برای همکاری میان اپراتورها و شبکه پرداخت وجود دارد. اپراتورها با داده‌های گسترده کاربران، می‌توانند در اعتبارسنجی مالی و توسعه خدمات BNPL نقش مؤثری ایفا کنند.

*از کیف‌پول تا لندتک؛ ظرفیت داده در اپراتورها
سیاوش بیات سرمدی نیز در ادامه این پنل تخصصی اظهار کرد: اپراتورها با توجه به تعداد کاربران گسترده خود، می‌توانند خدمات فین‌تک را در لایه‌های مختلف از جمله پرداخت، لندتک و پِی‌تک و... گسترش دهند. روش‌های پرداخت مبتنی بر سیمکارت یا QR کد، ضمن ارتقای امنیت، تجربه کاربری بهتری برای مشتریان فراهم می‌کند.

وی افزود: اپراتورها با داده‌های دقیق از رفتار پرداختی کاربران، می‌توانند خوش‌حسابی یا اعتبار کاربران را ارزیابی کنند. این داده‌ها می‌تواند مبنای تصمیم‌گیری در اعطای اعتبار خرد و سرویس‌های مالی نوآورانه باشد. گستردگی شبکه ارتباطی کشور نیز این امکان را می‌دهد که عدالت ارتباطی و دسترسی برابر به خدمات مالی برای همه مناطق ایران فراهم شود.

*هویت دیجیتال، فناوریeSIM  و امنیت داده در اقتصاد
در بخش پایانی نشست هم رضا طحان از زاویه فناوری و هویت دیجیتال سخن گفت و تاکید کرد: در دنیای امروز، بحث هویت دیجیتال (Digital Identity) از مهم‌ترین چالش‌های اقتصاد دیجیتال است و سیمکارت، یکی از بهترین ابزارها برای تحقق آن در دنیای امروز است. همراه اول به‌عنوان پیشرو در عرضه eSIM در ایران، می‌تواند نقش مهمی در رمزنگاری، احراز هویت و حفظ امنیت داده‌ها ایفا کند.

وی افزود: اپراتورها با در اختیار داشتن زیرساخت ارتباطی امن و گسترده، می‌توانند خدمات احراز هویت و تبادل امن داده را برای بانک‌ها، نهادهای مالی و حتی حوزه‌هایی چون کارت سوخت، خدمات دولتی و... را فراهم کنند. پلتفرم API Gateway همراه اول، بستری برای تبادل استاندارد و امن داده با شبکه بانکی ایجاد کرده که گامی مهم در جهت توسعه اقتصاد داده‌محور است.

طحان همچنین گفت: اپراتورها دیگر صرفا ارائه‌دهنده ارتباط نیستند؛ آنها تأمین‌کننده ظرفیت پردازشی، امنیتی و داده‌ای اقتصاد دیجیتال‌اند. با توسعه فناوری‌هایی چون Private Network و Mobile Edge Computing، فرصت‌های تازه‌ای برای همکاری میان دو صنعت در حال شکل‌گیری است که هر دو صنعت باید به ظرفیت‌های آن توجه ویژه داشته باشند.

*تعامل تلکام و پرداخت؛ ستون‌های هم‌افزایی اقتصاد دیجیتال
در جمع‌بندی نشست، محمد گودرزی تأکید کرد که فصل مشترک همه دیدگاه‌ها، همکاری و اشتراک‌گذاری مطمئن داده میان دو صنعت تلکام و پرداخت است. وی همچنین تاکید کرد که همکاری‌های فعلی از جمله با شاپرک، نشان داده که می‌توان به مدل‌های جدیدی از هم‌افزایی دست یافت؛ مدل‌هایی که امنیت، سرعت و شفافیت را همزمان ارتقا می‌دهند.

در این نشست گفته شد که در شرایط وقوع بحران‌هایی نظیر زلزله یا قطع ارتباط بانکی، این زیرساخت‌های ارتباطی هستند که می‌توانند پایداری تراکنش‌های مالی را تضمین کنند. در چنین زمان‌هایی، همکاری میان دو صنعت حیاتی می‌شود و شبکه‌های اپراتوری نقش نجات‌دهنده دارند. بر این اساس پایلوت «کیف پول ملی بحران» با همکاری اپراتور اول تلفن همراه کشور نیز اجرایی شده که گامی عملی در مسیر همگرایی هر چه بیشتر صنایع تلکام و پرداخت است.

نشست «اقتصاد دیجیتال و شبکه‌های ارتباطی نوین» در رویداد تراکنش ایران، بار دیگر نشان داد که پیوند میان اپراتورها و فعالان صنعت پرداخت، از سطح همکاری فنی فراتر رفته و به سمت طراحی الگوی جدیدی از هم‌زیستی داده‌محور حرکت می‌کند. همراه اول با ایفای نقش فعال در این گفت‌وگو، نشان داد که آینده اقتصاد دیجیتال ایران بدون همگرایی دو ستون اصلی آن یعنی تلکام و فین‌تک تصورناپذیر است.