در مراسم نکوداشت یاد و خاطره شهریار عدل مطرح شد:
شهریار عاشق علیاحضرت نبود بلکه عاشق بادمجان بود/مدارک باقی مانده از عدل ازجمله ثروت‌های ایران به حساب می‌آید
مراسم نکوداشت یاد و خاطره شهریار عدل (باستانشناس و تلاشگر حوزه میراث فرهنگی) و همچنین آیین رونمایی از یادنامه آن زنده‌یاد، صبح امروز با حضور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، باستانشناسان پیشکسوت در عرصه میراث فرهنگی، خانواده شهریار عدل و جمعی از دوستداران میراث فرهنگی و باستانشناسی در موزه ملی ایران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در مراسم نکوداشت یاد و خاطره شهریار عدل (باستانشناس و تلاشگر حوزه میراث فرهنگی) و همچنین آیین رونمایی از یادنامه آن زنده‌یاد، جبرئیل نوکنده (رئیس موزه ملی ایران) با اشاره به آنکه شهریار عدل ازجمله باستانشناسان و ایران‌شناسان مطرح دنیا بود که به حوزه ایران فرهنگی و آسیای شرق اشراف داشت، گفت: عدل معتقد بود با ثبت میراث ایران در فهرست آثار جهانی (یونسکو) می‌توان میراث فرهنگی ایران را به جهانیان معرفی کرد.
این مراسم با سخنرانی روح‌الله شیرازی (رئیس پژوهشکده باستانشناسی) ادامه یافت. شیرازی با شعر دهخدا یادآر ز شمع مرده یادآر سخنان خود را آغاز کرد و گفت: عدل کارشناس تدوین پرونده‌های میراث جهانی ایران بود. اجداد پدری او از تبریز بودند و از سمت مادری به بسطام می‌رسد. او در مدرسه تاریخی لور و سوربن تحصیل کرد و پایان‌نامه خود را در خصوص دوره صفویه پشت سر گذاشت.
شیرازی با اشاره به آنکه بیشترین فعالیت‌های شهریار عدل در حوزه فرهنگی ایران بزرگ بود، گفت: او در سال 88 نشان عالی یونسکو را دریافت کرد در واقع می‌توان گفت عدل تنها ایرانی است که این نشان را دریافت کرده است.
رئیس پژوهشکده باستانشناسی در ادامه به فعالیت‌های شهریار عدل در عرصه ثبت میراث فرهنگی ایران در فهرست آثار جهانی اشاره کرد و گفت: ثبت محوطه‌های باستانی تخت جمشید، چغازنبیل و همچنین ثبت منظر فرهنگی ارگ بم ازجمله فعالیت‌های متعددی است که عدل طی سال‌های فعالیت خود انجام داد.
شیرازی با اشاره به آنکه در سال 89 این افتخار را داشت تا با عدل به سیستان سفر کند، در خصوص خاطرات آن دوره گفت: شهریار عدل دیدگاه‌های مختلفی در خصوص منطقه سیستان داشت چراکه او دانش گسترده‌ای در خصوص شرق ایران کسب کرده بود در عین حال توانست تالیفات متعددی به دو زبان فارسی و فرانسه منتشر کند. امیدواریم باستانشناسان ایران راه او را ادامه دهند.
محمدحسن سمسار (استاد باستانشناسی) دیگر سخنران این مراسم بود که با دو بیت از حافظ گفتار خود را آغاز کرد و گفت: در ازل پرتو حسن تو تجلی دم زد عشق پیدا شد و آتش به همه عالم زد در واقع نمادی از عشق با تجلی که حافظ از آن سخن می‌گوید در همه انسان‌ها وجود دارد. عشق نوری از انوار حق است که همه ما از آن بهره گرفته‌ایم با این تفاوت که بهره‌گیری ما متفاوت است و چگونگی بهره‌گیری حاصل از آن نیز متفاوت خواهد بود.
او با اعتقاد بر اینکه شهریار عدل یک عاشق بود که به خصوص در حوزه باستانشناسی و هنر او را تبدیل به خدمتگزاری بزرگ برای فرهنگ ایران کرده بود، گفت: عدل سفیر فرهنگی جهان اسلام در تمام طول زندگی خود بود.
سمسار در ادامه به خدماتی که عدل به کاخ گلستان ارائه کرده بود اشاره کرد و اذعان داشت: پس از انقلاب کاخ گلستان از طریق فعالیت‌های عدل از بنای حکومتی و سلطنتی به مرکز فرهنگی تبدیل شد. ایجاد کاخ گلستان به موزه و معرفی کتابخانه و آلبوم‌خانه کاخ گلستان توسط شهریار عدل محقق شد.
این باستانشناس بااشاره به آنکه آشنایی او با عدل توسط یحیی زکا اتفاق افتاده است، گفت: شهریار عدل یادداشت‌های متعددی در خصوص آلبوم‌خانه کاخ گلستان دارد که نیاز است مدون و منتشر شود چراکه عدل واقعا عاشق ایران بود.
اسکندر مختاری (استاد باستانشناسی) نیز با اشاره به آنکه نخستین بار در کاوش‌های ساوه بود که با عدل آشنا شد، گفت: طریقه عکاسی او را فراموش نمی‌کنم چراکه همواره به سه دوربین از یک موضوع عکس می‌گرفت بعدها وقتی از او خواهش کردم تا خانه پرفسور عدل عموی خود را تبدیل به موزه عدل کند، به من گفت نام عدل را که سال‌هاست روی کوچه بود برداشته‌اند. این در حالی است که اکنون از من می‌خواهید تا خانه عدل را موزه کنم با این وجود بعدها این خانه مرمت شد و اکنون در اختیار فرهنگستان هنر قرار دارد.
این باستانشناس با تاکید بر آنکه در بیشتر مواقع شاهد آن هستیم که باستانشناسان و مرمت‌گران در مصاحبه‌های خود در روایت تاریخ تسویه حساب می‌کنند این کار را نادرست دانست.
او در ادامه به این نکته اشاره داشت که مردادماه سال 88 بود که عدل برای بازدید از بم به ارگ بم آمد در آن روزها هوا خیلی گرم بود شاید حدود 100 درجه سانتیگراد بود با این وجود شهریار عدل چند بطری آب در دست و کلاه و پارچه بر سر به سراغم آمد تا برای بازدید برویم. به او گفتم هوا خیلی گرم است و بهتر است به زمان دیگری موکول کنیم اما او معتقد بود ما در شرایطی هستیم که باید بدویم و اگر بایستیم می‌افتیم و من یاد گرفتم اگر ندویم حتما دیگر نیستیم.
او نیز معتقد است از عدل یادداشت و مدارک متعددی باقی مانده که ازجمله ثروت‌های ایران به حساب می‌آید و باید گردآوری و منتشر شوند.
این باستانشناس در ادامه عدل را به عنوان بنیانگذار مطالعات معماری در ایران خطاب کرد و گفت: شهریار عدل همواره سعی می‌کرد اطلاعات خود را بروز کند و در جریان فعالیت‌های محققان قرار گیرد.
این مراسم با صحبت‌های سیدمحمد بهشتی (رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری) ادامه یافت. او صحبت‌های خود را با بیان روایتی آغاز کرد که سال‌ها پیش خوانده بود و برایش عجیب بود.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: در آن روایت خواندم وقتی قیامت می‌شود خداوند بنده را مواخذه می‌کند که چرا به من هشق نورزیدید و آنها اعتراض می‌کنند که نمی‌دانند به چه چیز عشق بورزند و عشق ورزیدن یعنی چه.
بهشتی ادامه داد: عشق ورزیدن مهم نیست که به چه چیزی باشد فکر می‌کنم با توجه به آنکه همه می‌میریم جای غصه ندارد. اگر قصد داریم غصه بخوریم در این مورد باشد که آیا از عمری که داشتیم توانسته‌ایم بهره ببریم یا خیر؟
بهشتی یادآور شد: پدرم همواره می‌گفت آدم‌ها دو گروه هستند یک گروه با دلشان کار می‌کنند و یک گروه با دست‌شان کار می‌کنند. افرادی که بویی از عشق برده‌اند با دلشان کار می‌کنند و دغدغه ساعت کار، رتبه علمی و ... را نمی‌خورند. آنچه گفتم ازجمله ویژگی‌های شهریار عدل است چراکه او با دلش کار می‌کرد چون عاشق بود.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در ادامه به یکی از خاطرات خود با شهریار عدل اشاره کرد و گفت: اولین بار که عدل را در فرانسه ملاقات کردم زمانی بود که به عنوان رئیس سازمان میراث فرهنگی منصوب شده بودم. او یک هفته با من همراه شد و مرا در جریان تمام اتفاقات و مناسبات فرانسه در خصوص میراث فرهنگی قرار داد. بعدها متوجه شدم که قصد او از این مهم؛ ساز کردن کوک من به عنوان رئیس سازمان میراث فرهنگی بود تا بتوانم از این حوزه حفاظت و پاسداری کنم. به عقیده من آن سفر سفری از جنس ادیسه بود و من زیاد از شهریار عدل آموختم. او می‌خواستم مرا عاشق چیزی کند که خودش عاشقش بود.
بهشتی ادامه داد: ما هم اگر به مثابه کار علمی و عاشقانه به فرهنگ ایران نگاه کنیم می‌توانیم گام‌های وسیعی برداریم این در حالی است که آدم‌های عالم احمق بسیار زیاد داریم چراکه از علمشان لذت نمی‌برند. شهریار به ما یاد داد تا با شعور و عاشق باشیم.
او با اشاره به داستان قدیمی که درخصوص شاه و بادمجان تلخ وجود دارد، گفت: شهریار، عاشق علیاحضرت نبود بلکه عاشق بادمجان بود.
در ادامه این مراسم از کتاب عدل‌نامه که یادنامه‌ای از فعالیت‌ها و یادداشت‌هایی در خصوص شهریار عدل بود رونمایی شد. این کتاب به همت علی‌رضا انیسی (عضو هیئت علمی پژوهشگاه) تهیه و تدوین شده است و شامل 10 مقاله فارسی و 10 مقاله انگلیسی و یک یادداشت فارسی و سه یادداشت انگلیسی را دربرگرفته است هر چند قرار بود همسر شهریار عدل نیز در این مراسم سخنرانی داشته باشد اما از این کار امتناع کرد.
