مطهری: افروغ حقیقت را فدای مصلحت نمی‌کند/طائرپور: به وجدان عماد افروغ تعظیم می‌کنم

به گزارش خبرنگار ایلنا، علی مطهری در این نشست ضمن تشکر از برگزاری چنینی مراسمی برای عماد افروغ گفت: جدا از علاقه‌ای که به او داشتم و جدا از دلبستگی‌های او به شهید مطهری، از آنجایی که هر موقع از او برای حضور در مراسم شهید مطهری دعوت کردیم و علی‌رغم هر شرایط بدی اعم از کسالت در مراسم حضور پیدا کرد وظیفه خود می‌دانستم در این مراسم حتما حضور داشته باشم.

نماینده مردم تهران سپس با اشاره به اینکه برای صحبت شخصیت علمی باید به تمامی آثار او اشراف داشت به نکاتی که میان اندیشه شهید مطهری و افروغ مشابه هستند گریزی زد و بیان کرد: در برخی از آثار و اندیشه‌های افروغ، الهامی نیز از اندیشه شهید مطهری دیده می‌شود مثلا اینکه او درباره آینده علوم انسانی و سیستم آموزشی ما در کمیت‌گرایی تاکید دارد و همچون شهید مطهری معتقد است باید بیش از کمیت بر کیفیت تمرکز کنیم.

وی ادامه داد: همچنین با تاکید بر پرورش قوه‌تعقل و تفکر به جای انباشت داده به دانش‌آموزان از دیگر نکات مشترک نگاه‌های افروغ و شهید مطهری است. او نیز مثل شهید مطهری می‌گوید: هنر اصلی معلمی این است که تعقل به دانش‌آموز را بیدار کند و تجزیه و تحلیل به آن بیاموزد.

این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس ادامه داد: مقوله علم و عقل منفک از یکدیگر هستند و نباید را آنها با هم اشتباه بگیریم چه بسا عالمانی که فاقد تعقل و نگاه عاقلانه هستند یا عاقلانی که حکیمانه به ماجرا نگاه می‌کنند و شاید علم چندانی نداشته باشند. ما حتی در این‌باره نیز حدیثی داریم که هم علم اکتسابی داریم و هم علم شکلی و عقلی و اینکه بدون وجود علم عقلی علم اکتسابی کارکردی نخواهد داشت.

او اضافه کرد: شهید مطهری هم می‌گوید ملاک داشتن اساتید زیاد و سال‌های طولانی آموزش نیست و باید فرصتی برای تفکر و تعقل و اندیشه‌ورزی وجود داشته باشد. درواقع دوره تلمذ و شاگردی باید دوران مشخص باشد و در پی آن فرد دنبال تفکر و تعقل فردی و شخصی برود.

علی مطهری سپس با اشاره به تفکیک علم و اجتماع در جامعه ما گفت: عدم بومی‌شدن علم و اتکا علم و اجتماع یکی از آسیب‌های ما در علوم است  و اینکه علوم در کشور ما ارتباط مستقیمی با نیاز جامعه پیدا نکردند و رفع‌کننده نیاز آن نیستند. تشخیص علوم انسانی با اتکای علوم تجربی از دیگر مواردی است که هم  عماد افروغ و هم شهید مطهری به آسیب‌های آن اشاره کردند. مساله‌ای که در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نیز دیده می‌شود. افروغ نیز مانند شهید مطهری علوم انسانی غربی را نفی نمی‌کند اما معتقد است باید تعامل دوسویه میان استفاده ما از علوم انسانی غربی و انتقال نظریات و اندیشه‌های ما به غرب وجود داشته باشد.

این نماینده مجلس افزود: افروغ و شهید مطهری هر دو قائل به تکامل معارف اسلامی و لزوم تعامل آن با علوم انسانی جدید مثل روان‌شناسی و جامعه‌شناسی هستند. این یک تبادل فرهنگی است که می‌تواند دستاورد قابل قبولی بوجود بیاورد و باعث شود مفاد معرفتی اسلامی برای جامعه امروز ملموس‌تر شود.

مطهری سپس قرون ابتدایی اسلام را نمونه‌ای از تعامل خوب برای دریافت دانش از دیگر کشورها دانست و گفت: در قرون ابتدایی اسلام نیز شاهد بودیم با اتکا به علم‌آموزی که رسول اکرم به آن تاکید داشت و فتوحاتی که مسلمانان به دست آورده بودند نکات مثبت علمی از کشورهای مختلف مانند هند، یونان، ایران و ... تمدن فرهنگی قوی را پایه گذاشتند که قرن 4 و 5 هجری به اوج خود رسید.

وی تاکید کرد: اهمیت اخلاق و معنویت هر دو در اندیشه‌های عماد افروغ دیده می‌شود و او نیز مثل شهید مطهری به لزوم توجه به هر دوی اینها و مخصوصا معنویت و اخلاق برای رسیدن به عدالت و آزادی تاکید داشت.

این نماینده مجلس متذکر شد: ما عدالت سوسیالیستی - سرمایه‌داری نمی‌خواهیم چراکه با فطرت انسانی سازگار نیست و قوه ابداع و ابتکار را از بین می‌برد. عدالت اسلامی جامعه بدون تفویض نه بدون تفاوت پشتوانه رسیدن به چنین عدالتی نیز معنویت و اخلاق است که می‌تواند مردم را با میل و رغبت خود علاقه‌مند از بین بردن طبقاتی کند. اساسا از دید افروغ و شهید مطهری آزادی اجتماعی بدون آزادی معنوی میسر نیست در غیر این صورت عده‌ای به خود تمام حق را می‌دهند و تنها دنبال منافع خود و طایفه‌شان هستند.

این عضو فرهنگی ادامه داد: یعنی اول باید از درون خود آزاد شویم تا آزادی انسانی را رقم بزنیم. افروغ نیز مثل شهید مطهری به خطر ظهور سکولاریسم اشاره می‌کند و می‌گوید  شهید مطهری می‌گفت پس از انقلاب بهتر است روحانیون دنبال تصدی مناصب دولتی و اجرایی نروند و از نظریه‌پردازی غافل نگردند. حوزه و دانشگاه و  ولایت‌فقیه نیز از دیگر مباحث مورد اشاره افروغ و شهید مطهری است.

مطهری تاکید کرد: شخصیت عماد افروغ هم جنبه اجتماعی دارد و هم علمی و وجودش در مجلس هفتم اتفاق مبارکی بود که جریان‌ساز شد هر چند فشارهای زیادی را تحمل کرد. اینکه افروغ حقیقت را فدای مصلحت نکرد و نمی‌کند جای تقدیر دارد و آرزوی توفیق بیشتری داریم و امیدواریم جامعه از اندیشه‌ها و تفکرات وی بیشتر بهره ببرد.

همچنین فرشته طائرپور تهیه‌کننده سینما نیز در این نشست با اشاره به حضور عماد افروغ در شورای نمایش فیلم‌های سینمایی گفت:  ما در دوره اغتشاش فرهنگی به سر می‌بریم. خیلی‌ها به سینه‌شان مدال فرهنگ و هنر نصب می‌کنند و می‌خواهند خود را به این خانواده منصوب کنند و خیلی‌ها نیز آنها را در این مسیر کمک می‌کنند. چه آن‌که فیلم سیاسی می‌پزد؛ چه آن‌که ارشاد قمه می‌کشد تا از پرده پایین بیاورد؛ چه فردی که با نیات مختلف از فیلمی دفاع می‌کند.

طائرپور افزود: عماد افروغ از چهره‌هایی است که هنوز از قلم قهر نکرده و در دنیایی که رسانه و کامپیوتر حرف اول را می‌زنند هنوز می‌نویسند. به ادبیات نافذ و قدرت بالایی دارد. بین طیف‌های مختلف سیاسی و نگرش‌های مختلف کم پیدا می‌شود کسی که با غیرت از حقیقت دفاع کند. ما سینمایی‌ها که با انواع آدم‌ها در ارتباط هستیم قدر آدم‌هایی که از حقیقت  دفاع می‌کنند را خوب می‌دانیم، کسانی که دنبال سختی نیستند و دنبال حقیقت هستند و نمی‌خواهند شما را درجه‌بندی کنند یا به یک طرز فکری خاص نسبت دهند.

این تهیه کننده سینما تصریح کرد: گفت‌وگو و تبادل افکار و نظریه کمک می‌کند به رشد جمعی و یک اتفاق خوب برسیم اما متاسفانه امروز کمتر دیده می‌شود. ما سخنرانی‌های آتشین گروه‌های سیاسی را می‌شنویم و ته دلمان هم ذوق می‌کنیم ولی از صمیم قلب دوست داریم همه با هم به یک تعامل گفت‌وگو برسیم و رشد اجتماعی را رقم بزنیم.

وی متذکر شد: خیلی‌ها در شرایط فعلی به‌خاطر مصلحت سکوت می‌کنند و حرف حق را نمی‌زنند؛ چه در فضاهای دولتی و چه درخصوصی ولی عماد افروغ اینگونه نیست و همیشه حقیقت را می‌گوید. امیدوارم امروز که شاهد حضور مختلف جناح‌های گوناگون هستیم نشانگر یک آشتی و تعامل در سطح بزرگتر و کشوری باشیم. دوست داریم همه با هم متحد باشیم تا احساس ناامنی و سرگشتگی نکنیم. من به وجدان عماد افروغ تعظیم می‌کنم و امیدوارم این خصوصیت اکتسابی مسری باشد و به دیگر دولتمردان ما نیز سرایت کند.

احمد توکلی نیز در سخنان کوتاهی در این مراسم گفت: حضرت موسی(ع) می‌گفت: دنبال خضر هستم، اگر صد سال طول بکشد و آخر نیز به خواست خود رسید. در داستان موسی و خضر خدا موسی را ملامت نمی‌کند بلکه تایید می‌کند چون او هر کجا عقل و شرع نمی‌پسندید اعتراض کرد و باید اعتراض می‌کرد و اصولا معترض به امور که خلاف شرع و عقل است را نباید ملامت کرد.

افروغ در این مراسم درباره فعالیت‌های علمی خود اظهار کرد: در حوزه فلسفه علوم اجتماعی، نظریه‌پردازی، جامعه‌شناختی و به صورت خاص در مسائل شهری و فلسفه سیاست، انقلاب اسلامی و حوزه فرهنگ و مسائل چالش برانگیز روز فعالیت داشته‌ام. این روزها حوزه تمرکز من فلسفه علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی فرهنگی ایران است. رویکری که بنده داشته‌ام رویکرد ثنویت نفی ثنویت‌گرایی و رویکرد دوگانگی‌های مختلفی است که بشر امروز اسیر آن شده است که در مقدمه کتاب سینما به صورت مفصل به آن پرداخته‌ام.

 این جامعه‌شناس افزود: آن چیزی که ما و دنیا اسیر آن هستیم از همین دوگانه محوری‌ها با یک جهت خاص است؛ یعنی وقتی دوگانه محوری شد وحدت از بین می‌رود و فقط تفاوت اصالت پیدا می‌کند و فراموش می‌کنیم که حتماً باید یک ریسمان وحدتی بین این کثرت‌ها داشته باشیم. در ایران بعد از انقلاب اسلامی جای خادم و مخدوم عوض شد و این امر به سبب تقسیم کارهای افراطی به وجود آمد. چرا که در روزهای نخست انقلاب اسلامی قرار بود که مردم مخدوم باشند یعنی به آن‌ها خدمت شود ولی به سبب نهادینه شدگی‌های افراطی مردم خادم صنف‌های مختلف شده‌اند. دیالکتیک میان عرصه‌های مختلف با جهت مخدومیت انسان فراموش شده است.

افروغ سپس در پاسخ به این پرسش که دلیل بلاهایی مانند فقر، فحشا و ... که بر سر جامعه آمده چیست؟ گفت: اینها قربانی‌های سیاسی‌ها نیستند بلکه قربانی‌های فرهنگی‌ها هستند. اصحاب فرهنگ رسالت خود را فراموش کرده‌اند و سیاسی شده‌اند؛ یعنی فرهنگ در جامعه به سیاست و اقتصاد تقلیل پیدا کرده است و درد امروز جامعه سیاست‌زدگی است. همه چیز مانند سیاست، فرهنگ و علم کالایی شده است و می‌توان پول داد و مقاله نوشت و مقام و ارتقا گرفت که این به صورت یک درد تبدیل شده است. نباید همه چیز را به غرب نسبت داد.

این جامعه‌شناس در پایان تاکید کرد: اگر اقتصاد، فرهنگ و سیاست در جامعه خراب شده فرهنگ خراب است. چهره فرهنگی باید با نگاه فرهنگی وارد سیاست شود نه اینکه به سیاست آلوده شود. ولی متاسفانه در جامعه فرهنگ جایگاه خود را از دست داده است. نیروهای فرهنگی که باید وحدت بخش و انسجام‌گرا باشند، تفکیکی شده‌اند. اگر انسان فرهنگی می‌خواهد وارد سیاست شود باید به سیاستمداران یاد دهد که همه چیز دعوای سیاسی نیست و عناصر پیونددهند مشترک هم وجود دارد.

در پایان مراسم از کتاب‌های جدید عماد افروغ رونمایی شد و قالیباف با اهدای لوح تقدیر از او تجلیل کرد.