میراث فرهنگی ناملموس در ایران
گیلان، استانی مهم از نظر فرهنگ فولکلور
کد خبر :
1696243
میراث فرهنگی ناملموس توسط یونسکو ایجاد شده تا به حفاظت از فرهنگ بومی کشورها، آداب و رسوم و جذابیت‌های فرهنگی بپردازد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، رشت به عنوان شهر بین‌المللی غذا و استان گیلان به عنوان یکی از استان‌های دارای فرهنگ فولکلوریک مهم و میراث ناملموس مهم در کشور به شمار می‌رود. میراث فرهنگی ناملموس در دنیا از اهمیت خاصی برخوردار است و به حفاظت از فرهنگ فولکلور ، هنرهای نمایشی، آداب و رسوم و فرهنگ بومی مردم می‌پردازد.
1- میراث فرهنگی ناملموس به چه معناست؟
میراث فرهنگی ناملموس به جنبه های غیرمادی فرهنگ و میراث فرهنگی اشاره دارد، در گذشته در ایران به این نوع از میراث، میراث معنوی می گفتند، اما تعبیر میراث فرهنگی ناملموس متناسب با ترجمه کنوانسیون ۲۰۰۳ یونسکو و آیین نامه های مربوط به آن به میراث فرهنگی ناملموس معروف شده_است. در واقع این نوع از میراث در برابر و کنار میراث ملموس فرهنگی قرار می گیرد. البته تعریف یونسکو از مفهوم میراث فرهنگی ناملموس ناظر بر اهداف و سیاست‌های فرهنگی سازمان ملل متحد است ولی به طور کلی هدف از پرداختن مجزا و موکد بر مفهوم میراث فرهنگی ناملموس از این باب اتفاق اقتاده است که ارزش‌ها و جنبه‌های متنوع میراث فرهنگی ناملموس در جریان جهانی شدن و جهانی سازی کمتر مورد توجه قرار گرفته و نیازمند پاسداری و حراست بیشتری شده‌اند. یونسکو به همین رو حمایت از میراث فرهنگی ناملموس را به عنوان ضمانتی برای تحقق تنوع فرهنگی و توسعه پایدار و با هدف پاسداری از فرهنگ‌های بومی- محلی و حفظ تنوع اقوام مورد توجه جدی قرار داده و مصادیق آن عبارت د است از:
الف - سنتها و اصطلاحات شفاهی از جمله زبان که محملی برای میراث فرهنگی ناملموس به شمار می رود؛
ب - هنرهای نمایشی؛
ج - رسوم اجتماعی، آئینها و جشنواره‌ها؛
د - دانش و رسوم مربوط به طبیعت و کیهان؛
ه - مهارت در هنرهای دستی سنتی
2-آگاهی ما نسبت به منابع فرهنگی تا چه اندازه است و به چه میزان از آنها در زندگی روزمره خود بهره‌مند می‌شویم؟
فرهنگ، پدیده‌ای پویا و سیال است و جهانی شدن همراه با پیشرفت تکنولوژی، واقعیتی است که در قرن اخیر تأثیر آن افزایش یافته و در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بشر تاثیرگذار است. طی یک صده اخیر به ویژه از دوران انقلاب اسلامی به بعد، توجه به منابع فرهنگی و تمدنی و ظرفیت های نهفته در میراث فرهنگی ملموسو ناملموس کشور فزونی یافته است. امروزه علاقه عمومی به سنت های فرهنگی در طبقات اجتماعی مختلف قابل توجه و ارزشمند است. تلاش ها برای خودباوری ملی و فرهنگی باید بیشتر شود، البته این یک امر ملی و عمومی است و همه باید در جهت تحقق آن تلاش کنیم.
3-چه اقداماتی توسط دولتها، افراد، اجتماعات، گروه‌ها، سمن‌ها برای پاسداری از عناصر میراث فرهنگی ناملموس به‌کار گرفته می شود ؟
حفاظت از میراث‌فرهنگی از عوامل مهم و اساسی در سیاست‌گذاری فرهنگی بوده و مستلزم سیاست‌گذاری همه جانبه، همکاری متولیان و دستگاه‌های اثرگذار و آحاد مردم است. همان طور که گفته شد یکی از سیاست‌های در حال اجرا، تدوین پرونده‌های ثبتی و مستندنگاری است که برای حفاظت، نگهداری و انتقال آنها به آیندگان به شکل دقیق انجام می‌شود. توجه و مشارکت جامعه محلی در کلیه فرایند برنامه‌ریزی توسعه پایدار یک مقصد نباید نادیده گرفته شود زیرا در واقع نقش‌آفرینان اصلی حفاظت و حراست از میراث ناملموس جامعه محلی هستند.
4-برخی از مهم ترین معیارهای کلی ثبت عناصر میراث ناملموس کدامند؟
ثبت میراث فرهنگی ناملموس همان طور که می دانید دارای ابعاد ملی و جهانی است، یعنی هم میراث ناملموس در سطح ملی به ثبت می رسد و هم در سطح جهانی، برای مثال سنت ابریشم ریسی که گیلان یکی از پایه های مهم این سنت و میراث فرهنگی ناملموس است در فهرست میراث ناملموس یونسکو به ثبت جهانی رسیده است و در پرونده ثبت جهانی آن به وضوع به نقش محوری گیلان در توسعه و پایداری این عنصر مهم ناملموس فرهنگی ایران توجه شده است. اما به طور کل پرونده های میراث فرهنگی ناملوس طبق دستور العمل های اجرایی ثبت ملی باید دارای مشخصه های زیر باشد:
1- عنصر پیشنهادی زنده باشد؛ یعنی پویا و هم اکنون در جوامع محلی در جریان باشد.
2- سابقه زمانی اجرا/ برگزاری عنصر پیشنهادی، میراثی بودن آن را نشان دهد؛ یعنی مبتنی بر سنت های فرهنگی ناملموس باشد.
3- با مجموعه اسناد حقوق بشر و محیط زیست منافاتی نداشته باشد.
4- با اهداف توسعه پایدار هم‌سو باشد.
5- ثبت عنصر، سبب تقویت احترام متقابل میان اجتماعات، گروه¬ها و افراد، شود.
6- اجتماعات، گروه‌ها و افراد به عنوان حاملان و مجریان عنصر، آن‌را بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی خودشان بدانند و به صورت آگاهانه راضی به ثبت آن باشند و باعث ایجاد حساسیت و اعتراض دیگر اجتماعات و گروه ها نشود.
5-عوامل تهدید کننده و اقدامات پاسدارانه حوزه های میراث فرهنگی ناملموس کدامند؟
از آن جا که عناصر میراث ناملموس، مقاوم‌تر از فرهنگ مادی است، بن‌مایه‌های این نوع فرهنگ در سیر تاریخ تکامل اجتماعی چند قرن و حتی چند هزار ه باقی می مانند.به دنبال تغییراتی که در ابعاد مختلف سیستم اجتماعی جوامع در طی دهه های اخیر اتفاق افتاده است و جوامع از شکل سنتی به مدرن تغییر شکل داده‌اند، عناصر میراث ناملموس در هر دوره تاریخی با پذیرش تغییراتی متناسب با اوضاع و احوال اقتصادی و اجتماعی، در پوشش فرهنگ نو ادامه بقا دادند. بنابراین برای حفظ و حراست از میراث‌فرهنگی باید آن را شناخت. در سال‌هـای اخیـر، برگزاری رویدادها و جشن‌ها در راستای حمایت و معرفی میراث فرهنگی ناملموس بسیار مورد توجه سیاستگذاران قرار گرفته است.
6-موسیقی سنتی گیلان چه ویژگی‌هایی دارد و چگونه با زندگی روزمره مردم پیوند خورده است؟
تحقیقات بسیار خوبی راجع به موسیقی سنتی گیلان طی سالهای اخیر انجام و منتشر شده است؛ کتاب تاریخ موسیقی گیلان اثر آقای کریم کوچکی زاده یکی از این موارد است. موسیقی سنتی گیلان یکی از جنبه‌های بسیار مهم در میراث فرهنگی ناملموس ایران است، مردم گیلان در اقوام مختلف ارتباط عاطفی و عمیقی با موسیقی سنتی این مناطق دارند. به عبارتی موسیقی جزیی جدا نشدنی است از مردم بومی گیلان است. از لالایی های مادرانه تا نواهای فولکور و سازهای بومی این منطقه نظیر تنبوره گیلانی و کرنا از میراث ناملموس مهم از جنبه تاریخی و تمدنی است.
7-نقش سازهایی مثل «ساز لَلِه‌وا» یا «کَرنا» در آیین‌های محلی چیست؟
لَلِه وا،تنبوره و کرنا هر سه ساز سنتی گیلان در فهرست آثار میراث ناملموس ملی قرار گرفته است، این سه ساز نی بی‌شک از قدیمی‌ترین سازهای موسیقایی است و علاوه بر جنبه های طربناکی دارای ریشه‌های عرفانی و حماسی است. برای مثال ساز لله وا در افسانه های مردمان تالش مورد توجه است، یا تنبوره یک جز اصلی از ترانه‌های تالشی محسوب می‌شود.این ساز مونس و همدم تنهایی مردان تالش در پاسبانی‌های شبانه در مزارع و باغات است.در حفاری های مارلیک و در قسمت جنوبی کوههای تالش مجسمه‌های سفالی یافت شده که نوازنده تمبوره را نشان می‌دهد و این مدرکی بسیار قدیمی از حضور باستانی تمبوره تالش است .در اشعار شرفشاه تالشدولایی قرن هشتم هجری هم به تمبوره اشاره شده و همچنین در تاریخ گیلان عبدالفتاح فومنی مربوط به دوره صفویه از تمبوره یاد شده است.اسطوره ها و مثال ها و داستان های فولکلور تالش که نام تمبوره در آنها آمده نشان از ریشه دار بودن و پیوستگی تاریخی حضور این این ساز در میان قوم تالش دارد.
کرنا نیز از دیرباز در مراسم مذهبی گیلان کاربرد داشته و اکنون نیز در شرق گیلان چاووشی خوانی با کرنا و یاد سید الشهدا در عاشورا گرامی داشته می‌شود. در نگاره هایی که موقعیتهای رزمی پس از اسلام را به تصویر کشیده‌اند کرنا همچنان مهمترین سازی است که در هنگامه ی نبرد به تصویر کشیده می‌شود. در دوران اخیرتر این ساز در بافتهای مذهبی بازتعریف و به کار گرفته شده است.
8-آیین‌های عزاداری یا شادی در گیلان چه تفاوت‌هایی با دیگر مناطق ایران دارند؟
بیشترین تنوع آداب و رسوم را چه به‌لحاظ مذهبی و چه غیرمذهبی در گیلان می توان یافت. تشابهات و تفاوت های خاصی نه‌تنها از شهری تا شهر دیگر بلکه از یک روستا تا روستای بعدی، در شیوه زندگی، خلقیات و آداب‌ورسوم متفاوت‌اند. بیشتر این تفاوت ها به نحوه اجرا، روز برگزاری آن آیین‌ها، شیوه پخت و پز ،نوع غذاها، توزیع غذا یا نذری ونوع موسیقی نوحه ها بر می‌گردد.
درآیین دسته‌گردانی گیلانی‌ها برخلاف شهرهای دیگر که در دسته‌ها شعرهای مذهبی می‌خوانند، نوحه‌های یکدستی خوانده می‌شود که هریک با مضمونی نمادین، بیانگر بخشی از وقایع عاشورا هستند.
در گیلان به جز در ماه های محرم و صفر، در فصل پایان‌کار و فعالیت‌های زراعی، مراسم تعزیه‌خوانی به‌ویژه در روستاها برای مردم این خطه اهمیت خاصی دارد. تعزیه‌خوانی در گیلان به لحاظ روش اجرا و نوع تعزیه نامه با دیگر نقاط ایران متفاوت است. در شهرهای گیلان تعزیه‌خوان‌ها محلی هستند و گروه‌های تعزیه‌خوان گیلان تا شهرها و روستاهای جلگه‌ای مازندران هم می‌روند.
برنح در گیلان نماد برکت ، زندگی و غذای روزانه بیشتر مردم بوده و از احترام بالایی برخوردار است. جشن های محصول در واقع شکرگزاری از خداوند وطبیعت برای برداشت محصولات کشاورزی است. جشن انار، جشن برداشت برنج و نظایر این از نمونه های جشن محصول است.
9-غذاهای سنتی گیلان نظیر ترشه تره چه جایگاهی در فرهنگ مردم دارند؟
به طورکلی نظام غذایی را می‌توان به‌عنوان بستری برای مطالعه و شناخت فرهنگ در نظر گرفت. نظام غذایی به‌عنوان میراثی حاصل تجربیات و دانش گذشتگان در تعامل با محیط و در رابطه با باورها، آداب، ابداعات تکنولوژیکی، عادات، ذائقه‌ها و گرایش‌های افراد جامعه است. در رابطه با نظام غذایی بومی می‌توان به اصالت آن در مراحل مختلف تولید و مصرف، از منابع طبیعی موجود در طبیعت تا روش‌های سنتی فرآوری این غذاها، به‌عنوان تصاویری جذاب برای گردشگران بهره جست.
ترش تَرِه یک غذای آیینی در سفره شام چهارشنبه سوری که از هفت نوع سبزی تهیه می شود. هر یک از هفت گیاه خواص درمانی و سلامتی دارند. به طور کل غذاهای گیلان بیش ک یکی از مهمترین تجلیات فرهنگی و هنری مردم گیلان است و خلاقیت و هنرمندی در پخت این همه از انواع خوراک واقعا مثال زدنی و بی‌نظیر است و به همین دلیل در فهرست یونسکو نیز به ثبت رسیده است یعنی جهانی شده است.
10-چه آداب و رسوم خاصی در تهیه یا صرف غذاهای محلی رعایت می‌شود؟
غذا و طریقتهای غذایی در زمره مهمترین میراث فرهنگی ناملموس و زنده جوامع انسانی است و می‌تواند سهمی اساسـی در حفـظ و صـیانت از تنـوع فرهنگـی-زیسـتی داشـته باشـد. مروری بر آثار مردم شناسان و تجربیات سازمانهای بین المللی، از جمله یونسکو، موید آن است که شـناخت، تشـویق و ارتقـای غذاهای بومی-سنتی در جوامع انسانی در به رسمیت شـناخته شدن فرهنگی آنها موثر است. درنتیجه، شناخت و صیانت از غذا و طریقتهای غذایی یعنی خودشناسی یـک گـروه یـا اجتمـاع بومی- محلی و منبـع و فعـالیتی مهـم بـرای هویـت بخشـی غـذا و تغذیـه مـی توانـد بـه نیـروی محرکه ای برای حفظ زیست محیط ،تنوع گونـه‌هـا و مسائل زیست محیطی، توانمندسازی مردمان بـومی، توسعه پایدار درونزا، کارآفرینی و توریسم بدل شود.
در گیلان از فسـنجان با اردک، انـاربیج، گمج کبـاب، پلوکباب با یک بشقاب اشـپل، بـاقلای خـام و گردو، ماهی سفید و ترشتره، میرزاقاسمی، باقلاقاتق، مرغ‌ترش، سیرقلیه، سـیرواویج گرفته تا دوغ محلـی، زیتون پرورده، کال کباب و ماست خیار و درار (نمک سبز؛ نوعی چاشنی) همه و همه در سفره غذای گیلانی چیده می‌شود. همه نوع خوراک از برنج شالیزار جلگه گرفته تا ماست، کره کوهستان و ماهی دریا یک جا جمع شده‌اند و می‌توان گفت صنعت خوراک در این استان کاملاً زنده است. خلاقیت و نوآوری از ویژگی‌های این قطب گردشگری غذایی است، به طوریکه توجه افراد زیادی از سراسر کشور و حتی دنیا را به خود جلب کرده و اکنون شهر رشت با تنوع غذایی بیش از ۳۰۰ نوع خوراک به‌عنوان شـهر خـلاق خوراک‌شناسی در شبکه شهرهای خلاق یونسکو ثبت شده است.
11-نقش زنان در حفظ و انتقال دانش آشپزی سنتی گیلان چیست؟
استان گیلان به دلیل داشتن آب‌وهوای مساعد و خاک حاصلخیز، قابلیت کشت انواع صیفی‌جات، میوه‌ها، حبوبات و به‌ویژه سبزیجات محلی را دارد. غذاهایی که به‌طور معمول و به‌راحتی در منطقه خاصی به عمل می‌آید، معمولاً قسمتی از خوراک محلی آن منطقه می‌شوند و در سبد غذایی مردم قرار می‌گیرند که با حسن سلیقه بانوان گیلان خوراکی‌های لذیذی طبخ می‌شود. رنگ سـفره را فصل‌ها تغییر می‌دهند و قیمت مناسب سفره را مـواد اولیه بومی رقم می‌زنند. هر جا که تصویری از سفره‌های گیلان ارائه شـده، اقـلام غـذایی بـر سفره‌هایی از جنس حصیر که از صنایع‌دستی اصلی این خطه است چیده شده و پای صنایع‌دستی منطقه از زنبیل خرید گرفته تا ابزار تهیه غذا به چشم می‌خورد. بـرای مثـال گمج کباب، همان‌طور که از نامش پیدا است، به گمج (ظرف بومی) جهت طبخ آن اشاره می‌شود.
12-گویش‌های گیلکی چه تفاوت‌هایی با هم دارند و چگونه در حال تغییرند؟
گویش‌های گیلکی به سه شاخه بیه پس و بیه پیش و گالشی تقسیم می شود که دردستورو واژگان با هم تفاوت دارند. منطقه بیه پس و بیه پیش با رودخانه سفیدرود از هم جدا می شوند.
گویش بیه پیش گویش جلگه نشینان شرق سفیدرود و در لاهیجان،رودسر و لنگرود و بیه پس جلگه نشینان غرب سفیدرود ودر انزلی، فومن،صومعه سرا، رشت و ... کاربرد دارد.
گالشی: مردم نواحی کوهستانی شرق گیلان و غرب مازندران نیز به گویش گالشی(دیلمی) سخن می گویند.
با توجه به اینکهزبان اموزش از مقطع ابتدایی تا تحصیلات عالیه فارسی است و در خانواده ها هم کمتر به زبان گیلکی صحبت می کنند.بنا براین فرزندان در نسل جوان کمتر با زبان گیلکی صحبت می کنند.
13-داستان‌ها، افسانه‌ها یا ضرب‌المثل‌های گیلکی چه مفاهیمی را منتقل می‌کنند؟
داستان‌ها، افسانه‌ها یا ضرب‌المثل‌های گیلکی از مظاهر طبیعت مثل درخت،خورشید و ماه و از زبان حیوانات منشا گرفته و غالباً مفاهیم تربیتی، آموزشی و پند و اندرز، راه ورسم صحیح زندگی را منتقل می کنند. برخی از آنها نیز ریشه اساطیری دارند. در همین راستا، ضروری است شناخت جامعی از باورهای قدیمی و گذشتگانمان به دست آورده و به نسل جوان و نسلی که فردای این دیار از آن اوست، سپرد. بدین دلیل به منظور جلوگیری از کمرنگ شدن این مواریث گرانبها یکی از رسالت‌های اصلی، ثبت و آگاه سازی عمومی، بویژه جوانان در زمینه آشنایی با مفاهیم و مسایل مربوط به حفظ میراث فرهنگی است.
14-آیا هنوز سنت قصه‌گویی در شب‌نشینی‌های روستایی گیلان پابرجاست؟
با توجه به گسترش شهرنشینی و محبوبیت رسانه های مجازی سنت قصه‌گویی تا حدودی در جامعه و نسل جوان کمرنگ شده است اما خوشبختانه در شب‌نشینی‌های روستایی گیلان بویژه در مراسم های آیینی نظیر یلدا وشب چهارشنبه سوری رایج است. امروزه در برخی از برنامه های فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی گیلان کارگاه های آموزشی با محوریت کودک ونوجوان برگزار می شود.
15- پوشاک سنتی گیلان چه نمادهایی از هویت فرهنگی مردم گیلان دارد؟
یکی از نشانه های فرهنگ در هر جامعه ای لباس می باشد.عوامل مختلفی از جمله عوامل اقلیمی منطقه، مذهب، شیوه معیشت، فعالیت‌های غیرزراعی و منزلت و طبقه اجتماعی در شکل لباس اقوام گیلان خصوصا ناحیه غرب و شرق تاثیرگذار است. لباس محلی گیلان به عنوان یک نماد از فرهنگ و تاریخ این منطقه بسیار مورد توجه است. این لباس‌ها با قدمت چند هزار ساله اغلب به صورت دست‌دوز و با استفاده از پارچه‌های محلی و رنگ‌های زنده و شاداب تهیه می‌شوند. سابقه تاریخی لباس های محلی استان گیلان به اشیای کشف شده در چراغعلی تپه رستم آباد (مارلیک) برمی گردد. در لباس گیلانی بیشتر از رنگ های سفید و قرمز ومشکی ونواردوزی رنگی استفاده می شود. لباس زن شرق گیلان به لباس قاسم آبادی،زن غرب گیلان تالشی و لباس مرکزی گیلان رسوخی معروف است که هر کدام دارای طرح و نقش‌های خاص خود هستند.
16-صنایع دستی مثل چادرشب‌بافی یا حصیر چه جایگاهی در زندگی امروز گیلانی‌ها دارند؟
چادرشب پارچه‌ای رنگارنگ و معمولاً با طرح چهارخانه و به جنس پنبه یا ابریشم یکی از صنایع دستی سنتی گیلان است. برخی به دلیل شباهت‌هایی که بین نقوش پارچه‌های دره‌ی پازیریک که متعلق به تمدن هخامنشی است و نقوش چادرشب‌های بافته شده در گیلان، این صنعت را ادامه‌ای از زری‌بافی و پارچه‌های زربافت دوران هخامنشیان و اشکانیان و ساسانیان می‌دانند. چادرشب از سالیان گذشته تاکنون با کاربردهای گوناگون بافته شده‌است. چادر شب که در اصطلاح محلی به آن چاشو می‌گویند در زمان کار کشاورزی زنان از آن برای بستن دور کمر استفاده می‌کنند.با توجه به جهانی شدن روستای قاسم آباد شهرستان رودسر به عنوان روستای جهانی چادرشب امروزه هنرمندان این رشته به کاربردی سازی این محصول روی آورده و با توجه به شرایط روز از پارچه چادرشب به عنوان زیرانداز، ساک دستی و روتختی یا جانماز ، سفره، کیف،کوسن و لباس های تلفیقی استفاده می‌شود.
حصیربافی از جمله صنایع دستی بومی و اصیل استان گیلان است. با توجه به علت شرایط خاص آب و هوایی و رطوبت بالای استان گیلان، آسیب پذیر بودن محصولات حصیری و کشف نشدن بقایای حصیری در حین حفاری‌های علمی، از تاریخ بافت حصیر در گیلان اطلاع دقیقی در دست نیست. رویش گیاه خودرو لی یا گالی در حاشیه مرداب‌ها و تالاب‌ها موجب شده تا حصیر جایگاه خاصی درفرهنگ و زندگی گیلانیان داشته باشد.
تکنیک بافت و نقوش زیراندازهای حصیری و دیگر محصولات حصیری مانند کلاه، زنبیل، سفره، متفاوت است؛ نقش ایجاد شده بر روی زیراندازهای حصیری با توجه به تکنیک بافت آن، به صورت خطوط و نقوش هندسی بوده و در حین بافت ایجاد می شود.
با توجه به ملی شدن روستای فشتکه خمام به عنوان روستای حصیر و همچنین ایجاد تاسیسات اقامتی و پذیرایی مختلف در قالب بوم گردی، شرایط جدیدی را برای عرضه محصولات صنایع دستی از جمله حصیر محقق می‌سازد .ایران در کنار کشورهایی همچون ژاپن و مکزیک یکی از ۱۶ کشور تولیدکننده حصیر به شمار می‌رود.
17-چه چالش‌هایی در حفظ و احیای صنایع دستی گیلان وجود دارد؟
صنایع دستی علاوه بر حفظ جایگاه خود در عرصه هنر، زیبایی شناختی و هویت بخشی ملی و منطقه ای به یک منبع مهم ارزش افزوده و بهره وری اقتصادی تبدیل شده است. یکی از چالشهای مهم انتقال نیافتن دانش و تجربه مهارت های ضنایع دستی از پدران و استادان این فنون و هنرها به نسل معاصر است.
عدم برند سازی و بسته بندی های مناسب
قیمت بالای مواد اولیه بویژه ابریشم
نبود بازار مناسب برای عرضه محصولات صنایع دستی
عدم کاربردی سازی محصولات صنایع دستی
وجود محصولات ماشینی و مضنوعی با قیمت پایین تر
عدم آشنایی با شیوه های تبلیغات و بازاریابی
18-آیین‌های مرتبط با میراث کشاورزی چه نقشی در همبستگی اجتماعی دارند؟
فرهنگ یک پدیده ای اجتماعی است و همه ی وجوه فرهنگی، اعم از عناصر مادی یا معنوی مانند زبان، فنون، هنر، آداب رسوم، آئین، مناسک و شعایر، سنت ها، ابزار و وسایل کار و زندگی، اشیای آئین – مذهبی و مانند آنها را در بافت و متن جامعه معنا و مفهوم می یابند، در برمی گیرد.
مراسم های آیینی کشاورزی در گیلان مانند دیگر نقاط ایران برپایه نشانه های فرهنگی و حامل معنا است. نوع محصول کشت بومی، ابزارآلات و امکانات و به طور کلی شیوه‌های کاشت، داشت و برداشت معمولا به عنوان جاذبه برای لذت‌بردن و پرکردن اوقات فراغت، آموزش و پژوهش گردشگران مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اغلب این آیین ها با نیایش همراه است و به بهانه شکرانه برداشت برگزار می شود که با یگانگی خداوند و اعتقادات مذهبی گره خورده است.
19-چگونه میراث ناملموس گیلان با محیط زیست و اقلیم منطقه در ارتباط است؟
میراث فرهنگی ناملموس که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود، همواره توسط جوامع و گروه‌ها در پاسخ به محیط، طبیعت و تاریخ آنها دوباره خلق می‌شود و حس هویت و استمرار را برای ایشان به ارمغان می‌آورد و به این ترتیب احترام به تنوع فرهنگی و خلاقیت بشری را ترویج می‌کند. به این ترتیب میراث فرهنگی ناملموس از یکسو در پاسخ به اقلیم و محیط زیست و از سوی دیگر در واکنش به تاریخ خلق شده، از نسلی به نسل دیگر تکامل یافته تا به امروز رسیده است.
20-آیا تغییرات اقلیمی بر آیین‌های سنتی کشاورزی تأثیر گذاشته‌اند؟
مردمان مناطق گرم و خشک کویری به دانش سنتی مدیریت آب از طریق قنات روی آورده‌اند در حالی که مناطق معتدل، شیوه‌های دیگری برای مدیریت آب به کار برده‌اند.به این ترتیب و با توجه به تاثیر و تأثر میراث فرهنگی ناملموس و محیط زیست بر یکدیگر، میراث ناملموس با موضوع توسعه پایدار نیز مرتبط است و این موضوع در تعریف میراث ناملموس کنوانسیون ۲۰۰۳ نیز قابل مشاهده است. بارزترین نمونه، انجام آیین سنتی «باران‌خواهی» در مناطق خشک ایران است و در همین حال، مردم مناطق باران‌خیز شمال کشور، برای حفاظت از محصول کشاورزی خود، آیین «آفتاب‌خواهی» را خلق کرده‌اند. آیین آفتاب خواهی گیلان در فهرست میراث فرهنگی ناملموس ملی به ثبت رسیده است.
21-چگونه رویدادهای تاریخی بر آثار ناملوس اثر گذاشته است؟
در جریان گردشگری فرهنگی جنبه‌های معنوی فرهنگ بومی به عنوان میراث‌فرهنگی از پارامترهای اساسی هستند که به شدت دارای اهمیت اقتصادی بوده و اطلاعات در آن به صورت دیداری منتقل می‌شود. میراث‌فرهنگی به عنوان هدف اصلی در بازدیدهای گردشگری فرهنگی که شامل عادات، آداب و رسوم محلی، سبک معماری، صنایع‌دستی، موسیقی، زبان‌های محلی، آیین‌های دینی‌‌مذهبی و مکان‌های مقدس است. از این رو میراث‌فرهنگی حافظه جمعی یک ملت بوده که در مناطق مختلف فرهنگی در قالب رویدادها، مراسم‌ها و مکان‌ها قابل بازدید می‌باشد.برخی از عناصر میراث ناملموس گیلان نظیر تعزیه در دیلمان و ماسوله و ضیابر چهل منبر- تعزیه- شاخسی واخسی علم جوش آستارا- مراسم آیینی پخت آش فاطمه زهرا (ضیافت فاطمی )شهرستان شفت مراسم تاسوعای آقا سید شرف شاه، دارسرا مراسم کرب زنی، مراسم علم بندیفوشازده آستانه اشرفیه و مراسم علم واچینی تصنیف میرزا کوچک خان جنگلی آیین زاره زاره مراسم مجمه بران روستای نوده پسیخان شفت آیین کرنای غم سادات حسینی اشکورات رودسر و ... ریشه در رویدادهای تاریخی عاشورا و محرم و شهادت ائمه اطهار دارند.
22-کدام میراث ثبت ملی و جهانی شده و کدامیک در آستانه ثبت است؟
تعداد 134 عنصر میراث ناملموس استان گیلان در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفته است. از 134 عنصر تعداد 41 عنصر مهارت سنتی پخت و تهیه غذاهای گیلانی است.
مهارت ساخت تسبیح یسر شفت- مهارت تهیه ماهی دودی گیلان- مهارت سنتی پخت اشپل کوکو- مهارت سنتی پخت سیر قلیه- مهارت سنتی پخت غوره مسما- مهارت سنتی پخت کباب ترش- مهارت سنتی پخت ترش کباب- مهارت سنتی پخت ماهی فیویج- مهارت سنتی پخت واویشکا- مهارت سنتی تهیه شیرینی بیشی- مهارت سنتی پخت وابیشته برنج- مهارت سنتی پخت دبیجا- مهارت سنتی پخت آلو مسما در حال انجام است.
جشن مهرگان (جشن محصول)، تعزیه-آیین های شب چله- دانش و مهارت پرورش کرم ابریشم و تولید سنتی ابریشم برای بافندگی در قالب پرونده های چند ملیتی به صورت مشترک در فهرست جهانی میراث ناملموس یونسکو قرار گرفته است .
