لزوم استفاده از ظرفیت های دوجانبه برای گسترش همکاریهای سینمایی ایران و آفریقا

به گزارش ایلنا به نقل از اداره کل روابط عمومی سازمان سینما، در این نشست که با حضور جمعی از کارشناسان، مسئولان سینمایی، هنرمندان و علاقمندان سینما برگزارشد، امیر بهرام عرب احمدی دانشیار دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران با اشاره به جایگاه فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و تاریخی قاره آفریقا که یک چهارم از کشورهای جهان را در خود جا داده است، گفت: قاره آفریقا جایگاه خاصی در جهان کنونی دارد تا جایی که از آفریقا به عنوان هزاره سوم و قاره‌ای که در معادلات بین‌المللی، در قرن بیست و یکم نقش بسیار تعیین کننده‌ای دارد، یاد می‌شود و به همین دلیل اکثر کشورهای توسعه یافته و حتی در حال توسعه برنامه‌ریزی خاصی برای گسترش روابط خود با کشورهای مختلف این قاره دارند.

 وی درباره اهمیت و جایگاه سینما در کشورهای آفریقایی گفت: در حال حاضر در خیلی از کشورهای آفریقایی سینما جایگاه خوبی دارد و مسیر پیشرفت را طی می‌کند. به عنوان مثال در شمال آفریقا ما سینمای کشور مصر را داریم که از قدیمی‌ترین و خلاقانه‌ترین سینماهای قاره آفریقا است که حتی در عرصه جهانی هم مطرح بوده است. سینمای مصر قدمتش حدود صد سال است و در دهه های ۶۰ و ۷۰ از پویاترین سینماهای قاره آفریقا بود. یکی دیگر از سینماهای مهم در سطح قاره آفریقا، سینمای کشور آفریقای جنوبی است که از معتبرترین و با تکنیک ترین سینماهای این  قاره محسوب می شود و در عمر صد ساله اش نوآوری‌های زیادی داشته است. این کشور هم از لحاظ کمیت تولیدات و هم از لحاظ کیفیت یکی از سینماهای بسیار مهم نه تنها در قاره آفریقا، بلکه در جهان است. سینمای این کشور بعد از دوره آپارتاید متحول شد و فیلم های بسیار ارزشمندی را تولید کرد.

کشوری که هرسال 2500 فیلم می سازد

این پژوهشگر درباره سینمای کشورهای دیگرقاره آفریقا نیز گفت:  یکی دیگر از سینماهای بسیار مهم در آفریقا، سینمای نیجریه است که به سینمای «نالیوود» معروف است. کشور نیجریه صاحب چهارمین سینمای بزرگ جهان و از لحاظ تولیدات، اولین سینما در جهان است. در این کشور  سالیانه ۲۵۰۰ فیلم ساخته می‌شود. در  منطقه شرق آفریقا سینمای کشور کنیا  حضور دارد که  البته کشورهای تانزانیا، اوگاندا و اتیوپی هم سینماهای قابل ملاحظه‌ای دارند. اگرچه نسبت به آن سه قطب سینمایی دیگر سطح پایین‌تری دارد ولی در نوع خودش یکی از سینماهای مهم قاره آفریقا محسوب می‌شود.

عرب احمدی با توضیح اینکه در کشورهای آفریقایی نظام الگوبرداری قدرتمند و سریعی در حوزه ساختارهایی مدیریتی وجود دارد، گفت: یکی از نکاتی که قابل ذکر است ساختارهای مدیریتی و انجمن های صنفی است که در کشورهای مختلف آفریقایی شکل گرفته و فعالیت می کنند.  کشورهای آفریقایی در حوزه ساختار مدیریتی از کشورهای دیگر مثل چین الگو برداری کردند. تقریبا در تمام کشورهای آفریقایی این بخش دولتی هست که وظیفه مدیریت سینما را بر عهده دارد و شامل حمایت از سینماگران و حمایت از بخش خصوصی می شود.

به گفته وی طی چند دهه گذشته در این کشورها، در کنار سازمان‌های مدیریتی دولتی، انجمن‌های صنفی زیادی شکل گرفته که روند رو به رشدی را داشته اند.

حضور پررنگ شیرازی ها در آفریقا

وی درباره مستندهایی که فیلمسازان ایرانی در قاره آفریقا ساخته اند نیز گفت: مستندهای ساخته شده توسط فیلمسازان ایرانی عمدتا در شرق آفریقا بوده و چند اثر هم در غرب آفریقا تولید شده اند. علتش هم این است که ایرانی ها بیشتر با شرق آفریقا ارتباط داشتند چون ما یک ارتباط فرهنگی و تمدنی با شرق این قاره داشته ایم ومهاجرت ایرانی ها به این منطقه درگذشته و تاسیس امپراطوری شیرازی‎ها در شرق آفریقا معروف بوده است.  اما در شمال آفریقا تعداد بسیار کمی مستند ایرانی ساخته شده است که عمدتا به خاطر فضای امنیتی این منطقه  و محدودیت هایی است که برای مستند سازان قائل هستند. مثلا مصر اجازه فعالیت نمی دهد و در تونس و الجزایر هم آثار معدودی ساخته شده اند.

این پژوهشگر درباره برخی آثار سینمایی ایرانی ساخته شده در قاره افریقا نیز گفت:  فرزند چهارم یکی از فیلم های سینمایی بود که آقای وحید موساییان در قسمت‌هایی از کنیا و سومالی آن را با وجود مشکلات امنیتی متعدد ساخت. ایشان طی مصاحبه ای گفته بود که گروه الشباب که یک گروه افراطی بسیار تندرو و فوق‌العاده‌ خشن هستند،  متوجه حضور ما در منطقه شده بودند، بنابراین  تلاش می‌کردند که برای ما مشکلاتی ایجاد بکنند. یکی دیگر ازفیلم هایی که بخش هایی از آن در آفریقا فیلمبرداری شده، فیلم محمد رسول الله ساخته مجید مجیدی است که قسمت هایی از این فیلم در شهر بلا بلای آفریقای جنوبی فیلمبرداری شده است. حتی فیلمی به کارگردانی جمال شورجه در کشور الجزایر ساخته شد. این نشان می دهد که آثار ایرانی اندکی در قاره آفریقا ساخته شده اند و هنوز راه زیادی برای استفاده از ظرفیت های قاره آفریقا مانده است.

استفاده از ظرفیت جشنواره های آفریقایی

وی درباره نمایش آثار ایرانی در جشنواره های سینمایی آفریقایی نیز گفت: حضور  ایران در جشنواره‌های فیلم آفریقایی می تواند خیلی پررنگ و موثر باشد.  واقعا جشنواره های فیلم آفریقایی ظرفیت بزرگی هستند و به نوعی  آوردگاه فیلم‌های سینمایی تمام دنیا محسوب می‌شوند و این فرصت می‌تواند  موقعیت بسیار مناسبی برای سینماگران، مستند سازان و مدیران سینمایی ما باشد تا هم ارتباط برقرار بکنند و با سینمای آفریقا آشنا شوند و هم آخرین تولیدات سینمای ایران را به نمایش بگذارند.

عرب احمدی با اشاره به اینکه سینمای ایران تا کنون با قاره آفریقا کمتر مراوده داشته است، تصریح کرد: یکی از چالش‌هایی که وجود دارد این است که کشور ما  به طور جدی اولویتش را به توسعه مناسبات سینمایی با کشورهای آفریقایی قرار نداده  و عمده ارتباط‌ها متوجه کشورهای غربی و کشورهای آسیایی بوده در حالی که آفریقا این ظرفیت را دارد که ما در آنجا رویکرد دراز مدت داشته باشیم.

وی با اشاره به اینکه کشورهایی مانند ترکیه، هند، چین، کره جنوبی، برزیل حضور تاثیر گذار و حساب شده ای در حوزه فرهنگ و هنر و بخصوص صنعت فیلم و سینمای قاره آفریقا دارند گفت: آفریقا محیط باز و پذیرنده ای در حوزه اقتصادی و فرهنگی وهنری دارد . کشور ترکیه با دوبله سریال هایش به زبان های هوسا و سواحیلی در کشورهای آفریقایی حضور فعالی دارد  وسعی می‌کند به این طریق از کشورهای آفریقایی در جهت تحقق اهداف کلان اقتصادیش استفاده کند.  چین، کره جنوبی و کشورهای غربی نیز  با همین اهداف در کشورهای آفریقایی فعال هستند. ما هم از ظرفیت هایی که هم در کشور ما و هم در قاره آفریقا وجود دارد می توانیم در جهت تحقق اهدافمان از جمله گسترش حوزه اقتصادی استفاده کنیم.  

در انتهای این نشست به پرسش های حاضران در باره مسایل مطرح شده در این جلسه از سوی سخنران پاسخ داده شد.