بزرگیِ مستمرِ علی(ع)

در الاهیات پویشی بر این نظر تاکید می‌رود که «خدا در حال شدن است و هر زمان که بر خدا می‌گذرد او بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود.» فیلسوفان الاهی، الاهیدانان و متکلمان بر این نظر به درستی خرده‌ها گرفته‌اند اما من می‌خواهم این سخن را نه درباره خدا که درباره علی امیر مومنان(ع) به کار برم.

این نظر از تجربه زیسته من نشات گرفته است به این صورت که هر روز که با کتاب آن امام همام بیشتر و بهتر آشنا می‌شوم او در ذهن و جان و زبان من بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود به گونه‌ای که علی امروز من با علی دیروز من یکسان نیست! خواهش می‌کنم مته به خشخاش نگذارید و اندک حقی به من بدهید؛ زیرا وقتی در واژه واژه نهج البلاغه دقیق‌تر می‌شوم به عمق بینش، گرایش و کنش این انسان بزرگ بیشتر پی می‌برم!

اینک خوب می‌فهمم که علی چرا بر فرماندار خود در ارشیر خره فارس خرده می‌گرفت که چرا به زردشتیان به خاطر اهل کتاب بودنشان اجحاف کرده‌ای و علی او را مورد نکوهش قرار می‌دهد؟ باز نیک می‌فهمم که چرا علی در همه جنگ‌ها بخشنامه می‌کند که شما هرگز آغازگر جنگ نباشید؛ زیرا دلایل شما برای آغازگر جنگ نبودن بر دلایل دیگران بر آغازیدن جنگ به مراتب قوی‌تر است! اینک اینها را بهتر از گذشته درک می‌کنم و همین فهم، علی را به طور مستمر بزرگ و بزرگ‌تر می‌کند در همه وجودم!

اما بگذارید بر خودم و مردم جهان مرثیه‌ای بسرایم که تا کی باید از عقاید و آموزه‌های این بزرگِ بی‌بدیل محروم خواهیم ماند و نتوانیم یا نخواهیم مدینه مطلوب او را بسازیم؟ البته نباید از این خطای خود غافل باشیم که در تاریخ کسانی که در برابر عدالت و آزادی ایستادند، از هیچ کوششی برای کم فروغ کردن نور علی بر جهانیان فروگذار نکردند و آمار جنگ‌های او را بی‌دلیل بالا بردند و آنقدر بر این آمار افزودند که اگر آن‌ها را بر دو هم تقسیم کنیم باز با واقعیت‌ها نمی‌سازند! بله این کار را کردند تا به مردمان بگویند که اگر علی در مسند امر می‌ماند یا زودتر از دوره خلافتش بر قدرت تکیه می‌کرد این کشتارها فزونی می‌گرفت! غافل از اینکه علی تا توانست بخشنامه صادر کرد و خود بدان عمل نمود که تا جایی که می‌توانید از کشتن دیگران بپرهیزید و تا می‌توانید بهانه بیابید که دیگران را زنده نگه دارید و اگر چنین نتوانستید تنها در مدار عدالت بجنگید. آری این همان علی است که برای کسانی که به او فحش دادند در جواب به واکنش یارانش فرمود: «رویداً» یعنی اندکی تامل و درنگ کنید و بسنجید که خوارج به امیرتان چه گفتند؟ آنان جواب دادند: فحش! علی گفت جواب فحش، فحش دادن است نه شمشیر کشیدن! البته اگر از من می‌خواهید من می‌گویم والعفو اولی!

اکنون باید این سوال کرد که آیا اینگونه سخن گفتن و تعامل کردن موجب جذب خلایق به اسلام نمی‌شود! از این نظر علی پیروز میادین است و همین امر سبب توفیقات روز افزون او در حوزه فرهنگ در طی سه سال شد و فرهنگش در همین دوره خلافت عالم‌گیر گشت که دیگران در طی بیشتر از ده سال نتوانستند!

پس امروز باید در روز تولد علی، تولد عدالت، آزادی، انسانیت و اخلاق جهانی را به همگان تبریک گفت! پس تولدت مبارک باد‌ای علی! ای مجسمه عدالت و آزادی و امنیت و اخلاق و انسانیت و شفقت! بادا که لیاقت درک تو را داشته باشیم و مانند تو بتوانیم از ظواهر عبور کنیم و شواهد حقایق را در آغوش کشیم. چنین باد!