محمدصادق افراسیابی مطرح کرد؛
تعامل ساترا با قوه قضاییه برای اصلاح روند نمایش آثار در پلتفرم‌ها
محمدصادق افراسیابی با اشاره به اینکه تخلفاتی توسط برخی پلتفرم‌ها صورت گرفته، تأکید کرد که ساترا برای اصلاح روند نمایش آثار در پلتفرم‌ها با قوه‌قضاییه تعامل خواهد داشت.
به گزارش خبرنگار ایلنا، موضوع نظارت بر محتوای آثار نمایشی همواره در کشور ما موضوعی پرچالش و بحث‌برانگیز بوده و در حوزه فیلم‌ها و سریال‌ها به دلیل اینکه سینما اساساً هنری پر هزینه و گرانقیمت است، هر اثر که برای پخش با چالش روبرو می‌شود سرمایه زیادی در خطر نابودی قرار می‌گیرد. به همین دلیل انتظار می‌رود ساز و کار مشخصی در محتوای آثار نمایشی برای ساخت و پخش وجود داشته باشد تا سرمایه‌گذاران و سینماگران با اطمینان بیشتری در این حوزه فعالیت کنند.
در سال‌های اخیر با رشد پلتفرم‌ها، تولید سریال‌ها در شبکه نمایش خانگی رونق گرفته و این آثار نیز در حوزه نظارت بر محتوا از این قاعده مستثنی نبوده و به طور کل نظارت بر این آثار با چالش‌های بسیاری همراه بوده است.
در ابتدا وزارت ارشاد نهاد ناظر نمایش خانگی بود اما مدتی بعد به دلیل برخی چالش‌های محتوایی در آثاری که توسط وزارت ارشاد مجوز تولید و نمایش آنها صادر شده بود، صدا و سیما وظیفه نظارت بر محتوای آثار نمایش خانگی را برعهده گرفت و اقدام به تأسیس سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی کرد که این سازمان به اختصار ساترا نامیده می‌شود. پس از اینکه ساترا به عنوان نهادی وابسته به صداوسیما این وظیفه را برعهده گرفت از همان ابتدا برخی از سینماگران مخالفت خود را با این اتفاق اعلام کردند و دولت وقت (دولت سیزدهم)، نگاه مثبتی به نظارت این نهاد بر محتوای آثار تولید و پخش شده در پلتفرم‌ها نداشت و تصمیم گیری در خصوص نهاد ناظر را به شورای عالی فضای مجازی سپرد، با اینحال طی جلساتی که وزارت ارشاد و سازمان صدا و سیما با یکدیگر در همان دولت برگزار کردند عملیات انتقال صدور مجوز نمایش خانگی از وزارت ارشاد به ساترا کلید خورد.
پس از گذشت چند سال از آغاز به کار ساترا همچنان هرازگاهی شاهد شکل‌گیری حواشی تکراری مربوط به پخش یا عدم پخش سریال‌ها و دیگر آثار نمایشی در پلتفرم‌ها هستیم و به تازگی با پخش سه اثر «پدرخوانده»، «بی‌گناه» و «سقوط» دوباره بحث پخش آثار نمایشی از پلتفرم‌های مختلف بدون صدور مجوز مطرح شده است.
البته برخی اقدامات ساترا مثل تسریع در صدور مجوزها و ایجاد برخی تسهیلات برای پلتفرم‌ها باعث شده تا برخی مدیران پلتفرم‌ها در سال‌های اخیر ارزیابی مثبتی از ساترا داشته باشند با اینحال هنوز برخی چالش‌ها گریبانگیر نمایش خانگی است. به عنوان نمونه سریال «سقوط» در حالی از پلتفرم فیلیمو پخش شد که چند روز بعد ساترا اعلام کرد که موضوع پخش این سریال توسط ساترا در حال بررسی است؛ موضوعی که محمدصادق افراسیابی (معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا) نیز در گفتگو با خبرنگار ایلنا، آن را تأیید کرد و گفت: از نظر شورای صدور پروانه نمایش ساترا، برخی مسائل محتوایی در این سریال وجود دارد که توسط شورای صدور مجوز پروانه نشر در حال بررسی است.
اما این اتفاق تنها مربوط به این سریال نمی‌شود و قسمت‌هایی از دو مجموعه «پدرخوانده» و «بی‌گناه» نیز به همین شکل پخش شده‌اند. به همین دلیل ساترا دو نامه که خطاب به مدیران دو پلتفرم فیلم‌نت و فیلیمو صادر کرده را برای شفاف‌سازی به اشتراک گذاشته است.
در نامه‌ای که اداره کل صدور مجوز انتشار ساترا خطاب به محمدجواد شکوری‌مقدم (مدیرعامل فیلیمو) منتشر کرده تأکید شده؛ در صورتیکه طرح دارای مجوز سریال «بی‌گناه» با اصلاحیه‌هایی مواجه شده، طرح بازنگری شده را برای بررسی مجدد در اسرع وقت به این اداره کل ارسال کنند. در ادامه این نامه ساترا اَهَم ابهامات، نکات و ملاحظات در مورد طرح داستان این سریال را در 6 بند به شرح زیر مطرح کرده است:
۱- رابطه عاشقانه خارج از عرف عمو (حسن) و برادرزاده محرم او (فروغ) در این داستان در چه حد و چگونه مطرح می‌شود؟
۲- رابطه رشید و ناهید (که در طرح از آن به عنوان رقاص کاباره یاد شده) به توضیح بیشتر نیاز دارد.
۳- در خصوص ازدواج فروغ با رشید با توجه به ملاحظات فقهی مبنی بر عدم امکان ازدواج خانم باردار با شخص دیگر توضیح لازم ارائه گردد.
۴- چگونگی شک منوچهر به رابطه گذشته فروغ (همسر فعلی او) در داستان نیازمند توضیح بیشتر است.
۵- زلزله بوئین زهرا ۱۳۴۱ واقع شده و لازم است با تایم‌لاین وقایع داستان بوییه سن حسن بعد از ۵۰ سال رابطه منطقی داشته باشد.
۶- در خصوص نقش مهتاب به صورت خاص و رابطه با دیگر کاراکترها توضیح داده شود.
همچنین در نامه‌ای که ساترا خطاب به علی سرتیپی (مدیرعامل فیلم‌نت) منتشر کرده اهم ایرادات مجموعه «پدرخوانده» که منجر به‌عدم انتشار مجوز پخش شد، به شرح زیر اعلام شده است:
۱- ابهام در طراحی دکور و استفاده از المان‌ها و نمادهایی همچون بز، طرح داوینچی، ستون‌های سلیمان که عموماً معرفی برخی عرفان‌ها و فرقه‌های انحرافی است.
۲- استعمال دخانیات و کشیدن پیپ توسط مجری در سکانس‌های مختلف که جنبه ترویجی دارد. طبق ماده ۳ قانون جامع کنترل و مبارزه با دخانیات هر گونه تبلیغ، حمایت، تشویق مستقیم و غیر مستقیم و یا تحریک افراد به استعمال دخانیات و نیز استفاده از ابزار مصرف دخانیات و نمایش صحنه‌های استعمال آن در کلیه محصولات رسانه‌ای تولید شده، از قبیل محصولات نمایشی، فیلم، تئاتر، مسابقه در رسانه ملی، سینماها و نمایش خانگی و هرگونه نمایش تصویری ممنوع است.
۳- افراط و ارزش‌گذاری در بیگانه‌سازی پوشش حجاب بازیگران و مهمانان برنامه (خانم‌ها و آقایان) و فاصله گرفتن با عرف جامعه ایرانی و اسلامی.
۴- افراط در استفاده از واژه‌ها و کلمات انگلیسی توسط مجری و بازیگران که منجر به تضعیف زبان فارسی توسط افراد مشهور و نهادینه شدن گزاره فرهنگی غلط در اذهان مخاطبان می‌شود. برخی واژه‌ها که در برنامه به کار برده می‌شود به این شرح است: Ability, shot, act, leon, by default, target, fact و….
هنوز مشخص نیست که پلتفرم‌ها با چه پشتوانه‌ای دست به پخش بدون مجوز آثار نمایشی می‌زنند اما به نظر می‌رسد فارغ از اینکه چه مشکلاتی در مسیر تعامل ساترا و پلتفرم ها وجود دارد، انتشار اخبار مربوط به انتشار بدون مجوز برخی آثار نمایش خانگی این ذهنیت را تقویت می‌کند که برخی خلأهای قانونی در مسیر صدور مجوز تولید و انتشار آثار نمایش خانگی وجود دارد که هم برای ساترا و هم برای پلتفرم‌ها مشکل‌ساز شده است. ظاهراً ساترا با جلوگیری از اقداماتی چون توقیف پلتفرم‌ها در تلاش است تا در چارچوب قوانین، تعاملی بین این نهاد نظارتی با پلتفرم‌ها شکل بگیرد چراکه پیش‌تر بحث توقیف پلتفرم مطرح شده بود اما در عمل چنین اتفاقی رخ نداد و همچنین در محتوای نامه‌های منتشر شده نیز خبری از تهدید به توقیف نیست و ساترا به عنوان نهاد ناظر در بسیاری از بندها خواستار ارائه توضیحات و اصلاحیه شده است.
با محمدصادق افراسیابی درباره اتفاقات اخیر و مباحثی که پیرامون سه مجموعه «سقوط»، «بی‌گناه» و «پدرخوانده» وجود دارد، گفتگویی داشتیم. افراسیابی درباره شائبه پخش بدون مجوز «سقوط» گفت: پلتفرم فیلیمو برای نمایش سریال «سقوط» حدود دو یا سه هفته قبل از انتشار این سریال درخواست صدور مجوز کرد و اعضای شورای صدور پروانه نشر ساترا هنوز درباره این سریال به جمع‌بندی نرسیده‌اند و این شورا ایراداتی در محتوای این اثر تشخیص داده‌اند که تا این لحظه مجوز پخش آن صادر نشده است و به نظر می‌رسید که اگر فیلیمو یک هفته انتشار را به عقب می انداخت برخی ایرادات قابل اصلاح بود اما الان اعضای شورای صدور مجوز انتشار معتقد هستند روند اصلاح با انتشار قسمت اول سخت و پیچیده شده است.
افراسیابی درباره موضوع صدور مجوز دو سریال «بی‌گناه» و «پدرخوانده» گفت: برای این دو سریال مشغول هماهنگی با قوه قضاییه هستیم که نتیجه آن به زودی اعلام خواهد شد. سعی داریم روندی اصلاحی در نظر بگیریم که دیگر تخلفات تکرار نشود. در واقع ساترا به دنبال تعامل و اصلاح وضع موجود است ولی متأسفانه برخی جوسازی‌های رسانه‌ای حاشیه‌ساز است. اصلاحاتی که در نظر داریم قانونمند شدن این شرایط است تا اثری که فاقد مجوز است، پخش نشود.
وی درباره تعامل ساترا با قوه قضاییه گفت: به هر حال تخلفاتی صورت گرفته، ساترا به عنوان نهاد ناظر ایراداتی بر آثاری وارد دانسته که چند پلتفرم تمکین نکرده‌اند در حالیکه ادبیات ما کاملاً تعاملی است و از پلتفرم‌ها خواسته‌ایم مشکلات موجود را حل کنند. وقتی پلتفرم بر خلاف نظر ساترا عمل می‌کند لازم است دستگاه قضا به این مورد ورود کند و این روند را اصلاح کند. ما به هیچ‌وجه به دنبال برخی مسائل مطرح شده در برخی رسانه‌ها نیستیم و فقط قصدمان اصلاح روند موجود است.
افراسیابی تصریح کرد: ساترا سه نوع مجوز پلتفرم، مجوز تولید و مجوز پخش صادر می‌کند که در صدور مجوز پلتفرم مشکلی وجود ندارد اما لازم است هماهنگی جدی صورت بگیرد که اثری بدون مجوز ساترا تولید نشود و پس از تولید هیچ اثری بدون مجوز ساترا پخش نشود. اگر تعاملات لازم از سوی پلتفرم‌ها صورت می‌گرفت بسیاری از حواشی و مشکلات ایجاد نمی‌شد اما عدم همراهی و تعامل شرایط را پیچیده‌تر کرده است.
وی درباره هماهنگی ساترا با قوه قضایی برای جلوگیری از تخلفات صورت گرفته و اصلاح روند موجود گفت: وزارت ارشاد هم به تنهایی نمی‌تواند یک نشریه را به مدت طولانی توقیف کند و باید در نهایت رأی نهایی در حوزه دادگاه مطبوعات و قوه قضاییه صادر شود. این ساختاری مرسوم است که باید قوه قضاییه در این مورد ورود کند و اصلاً به معنای ناتوانی ساترا در اجرای قانون نیست.
افراسیابی درباره سریال «شبکه مخفی زنان» تأکید کرد: در خصوص سریال شبکه مخفی زنان ایراداتی از سوی معاونت نظارت و پایش ساترا مطرح شده است و از سوی دیگر این دغدغه وجود دارد که عنصر جذابیت در هر سریالی نباید نادیده گرفته شود. لذا مدیران پلتفرم و معاون نظارت و پایش ساترا مشغول گفتگو برای رسیدن به بهترین راه‌حل هستند.
معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا در پایان درباره مجوز پخش یا عدم صدور مجوز پخش به دلیل حضور برخی بازیگران در آثار نمایشی گفت: مرجع استعلام افراد ساترا نیست، این نهاد فقط بر محتوای آثار نظارت دارد و نظارت محتوایی هم توسط یک شورای متشکل از اعضای حقیقی و حقوقی صورت می پذیرد و در آن شورا هیچ نگاه سلیقه ای وجود ندارد. استعلام افراد طبق قانون از نهادهای دیگر صورت می‌گیرد و پس از طی شدن روال قانونی، نتیجه آن به ساترا اعلام می‌شود. هر بازیگری که اثرش با مجوز ساترا درحال پخش است، قطعاً در آن اثر مشکلی برای پخش وجود نداشته است.
