در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
بررسی لباس‌های ساسانی و هخامنشی با ابزار نوین/ نقش‌های ظریف در لباس مردان نمکی چگونه طراحی شده‌اند؟
مسئول آزمایشگاه رنگینه علوم الیاف پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی معتقد است: بررسی پارچه‌های جالب ساسانی و هخامنشی با ابزار نوین و دیجیتال امکان‌پذیر است. البته به دلیل نبود پارچه از دوران مختلف تاریخ، اطلاعات ما دراین خصوص محدود است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، سحر برهان (مسئول آزمایشگاه رنگینه علوم الیاف پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری) با اشاره به آنکه در بخش حفاظت و مرمت پارچه در پژوهشکده میراث‌فرهنگی واحدهای مختلفی فعال است، گفت: در این مرکز آزمایش‌هایی بر روی پارچه‌ها انجام می‌شود تا بدانیم چه کارهایی قبل و بعد از مرمت پارچه‌های تاریخی و باستانی باید انجام داد.
او ادامه داد: لوپ دیجیتال و دستگاه رنگ‌سنج از جمله دستگاه‌های تخصصی ما در واحد آزمایشگاه رنگینه علوم الیاف هستند که از طریق آن‌ها اطلاعات مفید و مهمی درخصوص پارچه‌ها بدست می‌آوریم. لوپ دیجیتال یک میکروسکوپ دیجیتال است که برای بررسی سطح پارچه به کار می‌رود و با امکاناتی که نرم‌افزار در اختیار ما می‌گذارد، می‌توانیم خصوصیات فنی پارچه از جمله ضخامت الیاف، زاویه تاب، تراکم بافت و… بدست بیاوریم.
برهان با اشاره به کارآیی بسیار زیاد دستگاه لوپ دیجیتال در تشخیص پارچه‌ها گفت: این روزها در موزه ملی ایران نمایشگاهی تحت عنوان مرگ در نمک برپاست و مردان نمکی در این نمایشگاه در معرض دید عموم گذاشته شده‌اند. این مردان نمکی ازجمله آثار باستانی ما هستند که لباس‌های دوران خود را برایمان به یادگار آورده‌اند. تمام لباس‌های مردان نمکی از طریق دستگاه لوپ دیجیتال مورد بررسی قرار گرفت و ویژگی‌های فنی، میزان تراکم بافت پارچه، نوع بافت و… پارچه‌ها مورد بررسی قرار گرفت و تمام این اطلاعات به ما کمک می‌کند تا به طور مثال، میزان پیشرفت صنعت نساجی را با توجه به خصوصیاتی که آن بافت، نخ و پارچه دارد در دوره‌های مختلف ارزیابی کنیم.
دستگاه رنگ‌سنج نیز به ما کمک می‌کند تا تغییرات رنگی پارچه را ارزیابی کنیم. به طور مثال، اگر پارچه‌ای در مقابل آفتاب دچار رنگ پریدگی شده باشد یا زرد شدگی داشته باشد یا هر نوع تغییر رنگی که به مرور زمان و با گذشت زمان و بنابر هر دلیلی روی پارچه‌های تاریخی ایجاد شده باشد، از طریق این دستگاه قابل تشخیص است و میزان این تغییرات بدست می‌آید. این دستگاه بخصوص در پارچه‌هایی که در لباس‌هایی که به منظور مردم‌شناسی بررسی می‌شوند، استفاده می‌شود.
مسئول آزمایشگاه رنگینه علوم الیاف پژوهشکده حفاظت و مرمت در پاسخ به این سئوال که آیا بر اساس بررسی‌های انجام شده، می‌دانیم که در کدام دوره تاریخی بیشترین پیشرفت را در حوزه نساجی و بافت پارچه داشتیم، گفت: دوره‌های مختلف تاریخی البته نه به لحاظ کاملا فنی بلکه بیشتر به لحاظ نقش و طرح و بافت بررسی شده است و هر دوره ویژگی‌های خاص خود را دارد. به طور مثال، در دوره صفوی شاهد بافت پارچه‌های خاص و مختلف از زربافت گرفته تا مخمل و… بودیم. اما از آنجا که پارچه از الیافت و ماده آلی تشکیل شده و در طول زمان از بین می‌رود از این رو از تمام دوره‌های تاریخی پارچه باقی نمانده تا مورد بررسی قرار دهیم، نمی‌توانیم صراحتا بگوییم که در کدام دوره تاریخی با بیشترین پیشرفت در حوزه تکنولوژی بافت روبه رو بودیم.
او تاکید کرد: با توجه به آثاری که باقی مانده، دوره ساسانی از جمله دوره‌های درخشان به لحاظ بافندگی و تنوع پارچه‌هاست. درواقع پارچه‌ها و لباس‌های مردان نمکی یکی از نمونه آثار به‌جا مانده از آن دوران است که با بررسی آن به اطلاعات خوبی دست یافتیم.
برهان با اشاره به ویژگی‌های خاصی که در لباس مردان نمکی می‌توان مشاهده کرد، گفت: لباس مردان نمکی، پارچه‌هایی با نقش‌های بسیار ظریف است و دوخت‌های جالبی دارند. به طور مثال تونیکی از دوره ساسانی در موزه نگهداری می‌شود که دوخت‌های بسیار جالبی دارد و حتا شلواری هم هست که دارای لایه‌های مختلف است و به لحاظ کاربردی برای کسی که در معدن کار می‌کرد بسیار مفید فایده بود. به طور مثال لایه‌های مختلف این شلوار نشان می‌دهد که پشم آن برای گرما، پنبه به منظور سهولت در انجام کارها و… مورد استفاده قرار گرفته. حتا نقش بسیار جالبی از بز در بافت پارچه به کار رفته و تمام این نکات را می‌توان با استفاده از ابزارهای جدید شناسایی کرد.
