«آماده» به تماشای نقدش نشست
دهمین نشست از سری نشست‌های رسانه درزوم که با میزبانی مرکز اسناد ملی استان فارس برگزار می‌شود، به بررسی آثار مهدی آماده، سردبیر روزنامه تماشا اختصاص داشت.
به گزارش خبرنگار ایلنا از شیراز، درابتدای این نشست دبیر این نشست با بررسی اجمالی کارنامه مهدی آماده در رسانه‌های فارس گفت: گر چه انتقاداتی به روش روزنامه‌نگاری آماده وجود دارد، اما باید قبول کنیم که شاید این روش هم مخاطبان خاص خویش را داشته باشد.
فرزاد صدری، حضور کمرنگ مردم در رسانه‌های "مهدی آماده" را یک ضعف دانست و گفت: به همان اندازه که درصفحه اول رسانه‌های آماده مردم کم دیده می‌شوند، نظامیان پررنگ هستند.
آماده روزنامه نگاری کسب و کار را انتخاب کرده است
خبرنگار روزنامه عصرمردم که به عنوان منتقد اصلی این جلسه سخن می‌گفت با بیان اینکه مهدی آماده را از سال‌های دور می‌شناسد افزود: انگار همین دیروز بود داشت با رئیس هیئت کشتی، تلفنی صحبت می‌کرد و به او می‌گفت که مالک هتل چمران حاضر شده، اسپانسر تیمش شود.
زهرا جعفری افزود: چند ماهی می‌شد که آماده به روزنامه نیم نگاه آمده بود و در این مدت اندک توانسته بود، جایگاهی برای خودش پیدا کند این در حالی بود که در آن روزگار امنیت کار خبری خبرنگاران، حداقل در روزنامه نیم نگاه بسیار متزلزل و شکننده بود، اما او ماند....
این همکار اسبق آماده در روزنامه نیم‌نگاه با بیان اینکه آماده، رسانه‌ای را که در آن کار می‌کرد خوب می‌شناخت و از ظرفیت و کارآیی آن آگاه بود افزود: مهدی آماده در حالی که با اخلاق روزنامه‌نگاری، ارزش‌های خبری، منابع و دیگر مولفه‌های روزنامه‌نگاری آشنا بود، به "روزنامه‌نگاری کسب و کار" روی آورد.
وی افزود: او از مهارت‌های ارتباط کلامی و غیر کلامی که از ویژگی‌های یک خبرنگار موفق است، برخوردار و آشنایی نسبتا خوبی با نگارش و تنظیم خبر دارد. اما در چیرگی بر احساسش چندان موفق نیست و به همین دلیل گاهی اوقات، در مقالات و گزارش‌هایش، تسلیم احساسات خود می‌شود، در حالی‌که همدردی و همدلی با مخاطب با احساساتی شدن متفاوت است.
آماده گاهی از ریل بی‌طرفی خارج می‌شود
جعفری ادامه داد: "مهدی آماده" از ذوق، استعداد، علاقه و قریحه روزنامه‌نگاری که از ویژگی‌های یک خبرنگار است برخوردار است، اما در نگاه حرفه‌ای روزنامه‌نگاری، باید به نمایندگی از مردم در بحث اطلاع‌رسانی سالم و بیان حقایق، عملکردها و رفتار افراد جامعه به ویژه مسئوولان و صاحب منصبان را زیر ذره بین قرار داد و سپس به نقد و موشکافی اقدامات و رفتارها پرداخت.
رویکردی که او را در ادامه کار روزنامه‌نگاری‌اش با آن فاصله گر فت و باعث شد در برخی از مواقع در انعکاس رخدادها و واقعیت‌ها از حالت بی‌طرفی خارج شود.
این خبرنگار پیشکسوت شیرازی با بیان اینکه آماده، با فن بداهه‌گویی یا ممتاز گفتاری که از مولفه‌های یک خبرنگار موفق است و بر اثر مطالعات و تمرین‌های بیانی به دست می‌آیند چندان آشنا نیست افزود: گاهی اوقات لازم است که خبرنگار از خود چیزی برای گفتن داشته باشد و در کنار مباحث مختلف دیدگاه تحلیلی خود را ارائه کند.
آماده می‌تواند خوب بدرخشد
جعفری ادامه داد: آماده خبرنگاری است که در عرصه روزنامه‌نگاری ورزشی، بازرگانی و اقتصادی می‌تواند خوب بدرخشد.
وی افزود: در کارهای او از ۸ مدل تاثیر اجتماعی رسانه، ۳ رویکرد روابط عمومی، سو گیری رسانه‌ای و سرگرمی غالب است.
ذوق و استعداد فعالیت در حرفه روزنامه نگاری
جعفری ادامه داد: آماده با خبرنویسی مدرن نه به شکل آکادمیک که به شکل تجربی آشنایی دارد و می‌داند که باید خبر را کوتاه نوشت و به همین خاطر اکثر مقالات و گزارش‌های خبری او کمتر از ۵۰۰ کلمه است، اما یادمان باشد که کوتاه نوشتن خبر به معنای قربانی کردن اطلاعات نیست و ایجاز در خبر یا موجزنویسی به معنای حذف یک‌سری اطلاعات نیست و در این مسیر، مهدی آماده، گاهی در سایه کوتاه نویسی‌هایش، دچار پراکندگی و در نهایت ایجاد سردرگمی ذهنی در مخاطب می‌شود، ولی باز هم می‌گویم مهدی آماده، انصافا ذوق و استعداد فعالیت در حرفه روزنامه‌نگاری دارد.
خبرنگار روزنامه عصرمردم ادامه داد: در نگاه مهدی آماده؛ اقتصاد رسانه بر دیگر بخش‌های رسانه، برتری و ارجحیت داشته و او از روزنامه نگاری غوطه‌ور و تحقیقی به شدت پرهیز دارد.
جعفری آماده، را در دسته‌بندی روزنامه‌نگاری در زمره روزنامه‌نگاری مشارکتی و عمومی دانست و افزود: زیرا او از دسته روزنامه‌نگاران اطلاعاتی محور نیست و گاهی اوقات به نظر می‌رسد، اهداف روزنامه‌نگاری برایش نامشخص است،اما باید بپذیریم که او روزنامه‌نگاری روایتی را خوب می‌شناسد و روزنامه نگاری تجزیه و تحلیل را به صورت ناقص دنبال می‌کند.
وی افزود: مهدی آماده با ماهیت رسانه، توان خبر رسانی و قدرت رسانه کاملا آشناست اما معلوم نیست چرا برخی اوقات درانعکاس اخبار و رویدادها از شم روزنامه نگاری خود به خوبی بهره نمی‌گیرد.
جعفری گفت: در بحث سواد رسانه‌ای که نوعی استفاده مبتنی بر آگاهی و فایده‌مند از سپهر اطلاعاتی و قدرت درک نحوه کارکرد رسانه و معنی سازی آنهاست، مهدی آماده، باید خود را تقویت کند زیرا روزنامه نگاری که از راه تجربی این حرفه را آموخته با روزنامه نگاری که آموزش آکادمیک را به این تجربه اضافه کرده، از جنبه سوادرسانه‌ای و متهورسازی مخاطب تفاوت‌های عمده‌ای با یکدیگر دارند.
وی گفت: بالاخره مهدی آماده، گاهی جایگاه پراگماتیسم خود را به عنوان یک روزنامه نگار فراموش کرده و در ورطه جناح بندی‌ها غوطه‌ور می‌شود، که این خطای استراتژیک به شدت به جایگاه حرفه‌ای و ارزشمند روزنامه نگاری او خدشه وارد می‌کند.
جعفری با بیان اینکه آماده باید بیاموزد جایگاه روزنامه نگار فراتر و ارزشمندتر از نگاهای جناح‌های سیاسی است و بهتر است که روزنامه نگار بماند، افزود: تلاش مشهود و غیر عادی و غیر معمول او در تصاویر و گزارش‌ها برای معرفی خود، از دیگر نکات قابل تامل و قابل اصلاح در مسیر حرفه‌ای اوست.
وی گفت: آماده،باید بپذیرد که این معرفی کاذب چندان در ارتقاء جایگاه او اثر مثبت نداشته و برعکس تا اندازه‌ای به آن آسیب نیز خواهد رساند.
دوران ورود و گسترش لمپنیسم
سردبیر ماهنامه شاخه طوبی نیز به عنوان دومین منتقد این نشست درادامه گفت: دوران سردبیری مهدی آماده، در روزنامه نیم نگاه که مصادف با دوره دوم ریاست جمهوری احمدی نژاد است را می‌توان دوران « ورود و گسترش لمپنیسم » در مطبوعات فارس نامگذاری کرد!
محمد محسنی که دو روزنامه نیم نگاه و تماشا به سردبیری مهدی آماده را واکاوی و نقد می‌کرد، دوره اول سردبیری آماده را همزمان با دوره‌ای دانست که متاثر از دولت وقت، دوره ستیز یا توهم عجیب رسانه‌ای است و البته از بدحادثه آماده در همین دوران سردبیر می‌شود، دورانی که ورود و گسترش لمپنیسم در مطبوعات فارس را شاهد هستیم.
وی با بیان اینکه این دوران دورانی است که شاهد مستهلک شدن روزنامه نگاران فارس متاثر از فضای پوپولیستی فرهنگی از سوی دولت هستیم، افزود: انتظار فرهیختگان حوزه فرهنگ و روزنامه‌نگاران نسل دوم فارس از مهدی آماده این بود که خود را از این فضا دور نگه دارد و تحت تاثیر این لجام گسیختگی فرهنگی قرار نگیرد اما متاسفانه آماده فقط در به کارگیری رنگ و عکس مخاطب خود را جلب می‌کند اما خبری از محتوای عمیق روزنامه نگاران نسل دوم فارس که خود او بخشی از این جریان بوده،نیست.
پدیده رسانه‌های اجاره‌ای
او پدیده رسانه‌های اجاره‌ای را پدیده‌ای نامیمون برای روزنامه نگاری فارس دانست و افزود: روزنامه نیم نگاه در شیراز این بدعت را باب کرد و باعث شد به بدنه روزنامه نگاری فارس هزینه‌های اقتصادی زیادی را تحمیل کند.
محسنی رسالت اصلی روزنامه را فرهنگسازی و آگاهی بخشی دانست و افزود: روزنامه نیم نگاه در دوران سردبیری مهدی آماده از یک جایی دیگر روزنامه نیست چرا که ۸۰ درصد تیتر و اخبار او دولتی است و از همین تعداد باز حدود ۷۰ درصد نقل قول است که روزنامه را تا حد یک بولتن دولتی پایین می‌آورد.
او گفت: شاید معضل اقتصادی و کمبود نیروی کار باعث گرایش روزنامه به این سمت شده است اما فراموش نکنیم شرایط کاری دوران سردبیری آماده شرایط خوب فرهنگی در حوزه رسانه نیست ولی توقع می‌رفت آماده شرایط را به نفع جریان سازی فرهنگی برگرداند چرا که او خود محصول یک دوران فکری و تاثیر گذار فرهنگی است.
محسنی با بیان اینکه آماده در بخش سردبیری به دید بصری مخاطب احترام نمی‌گذارد و هیچ فضای گرافیکی خاصی در صفحه اول روزنامه او قابل مشاهده نیست و از این رو مخاطب او سرگیجه می‌گیرد افزود: باید به مخاطب حق داد تا از تعدد تیترهای دولتی در صفحه اول روزنامه‌هایی که آماده سردبیرش بوده انتقاد کند.
سردبیر ماه نامه شاخه طوبی افزود: حتا روزنامه‌های دولتی هم تا این اندازه در صفحه اول تیتر دولتی ندارند.
وی گفت: گاهی حتا ما در صفحه اول از یک سازمان دولتی چند تیتر می‌بینیم که این موضوع باعث بی‌اعتمادی مخاطب از روزنامه می‌شود. معتقدم هر وقت توانستیم باب میل مخاطب روزنامه منتشر کنیم باید وارد این عرصه شویم و گرنه همان بهتر که دور روزنامه نگاری را خط بکشیم! مهم برای من این است که رسانه‌ای منتشر کنیم که مولد باشد و نیروی خلاق فرهنگی تربیت کند همچنانکه هفته نامه چلچراغ نه تنها روزنامه نگارانی خوب که سینماگرانی موفق تربیت کرد.
روزنامه باید اسلوب و قواعد خاص خودش را داشته باشد
سردبیر ماهنامه شاخه طوبی در پایان گفت: روزنامه یا باید مخاطب را اقناع کند یا قدرت را نقد کند یا سرگرمی باشد که در هر صورت باید اسلوب و قواعد خاص خودش را داشته باشد و من امیدوارم مهدی آماده با پتانسیل خوبی که دارد و با استفاده از ظرفیت فرهنگی و هوش رسانه‌ای خود قدرت را به گونه‌ای نقد کند که مخاطبش را اقناع کند.
فاصله زیاد آماده با خاستگاه روزنامه نگاری‌اش سوال برانگیز است
سرپرست خبرگزاری ایلنا در فارس با بیان اینکه همیشه فاصله زیاد مهدی آماده با خاستگاه روزنامه‌نگاری‌اش سوال برانگیز بوده است،گفت: این فاصله زمانی مشهودتر می‌شود که روزنامه‌نگاری افرادی همچون حمید روستا، امید صدیق، فرزادصدری و دیگر بچه‌های قدیمی ایسنا با روزنامه‌نگاری کنونی مهدی آماده مقایسه می‌شود.
محمدجواد شلتوک‌کار که در دهمین نشست رسانه در زوم که به بررسی آثار مهدی آماده سردبیر کنونی روزنامه تماشا اختصاص داشت، سخن می‌گفت؛ با بیان اینکه شاید باید سبک روزنامه‌نگاری مهدی آماده را معلول اقتصاد وابسته رسانه‌ها به دستگاه‌های دولتی بدانیم، افزود: خوب یا بد، زشت یا زیبا باید قبول کنیم که مهدی آماده در فضای مطبوعاتی استان فارس حضور دارد.
وی اعتماد به نفس آماده را در قبول مسئولیت مدیریت یک روزنامه در شرایط اقتصادی کنونی جامعه ستود و گفت: به نظر می‌رسد برای مهدی آماده لوگوی نشریه اهمیت آنچنانی ندارد، چرا که آماده تماشا همان کاری را می‌کند که آماده نیم نگاه انجام می‌داد.
سردبیر سابق هفته نامه ماه رویان افزود: سابقه آماده نشان می‌دهد که اگر قرار باشد او بعد از تماشا مسئولیت یک نشریه دیگر را نیز قبول کند، نباید منتظر یک تحول عظیم در ساختار آن نشریه بود، چرا که تکلیف آماده با استراتژی رسانه‌ای‌اش مشخص است.
شلتوک‌کار هدف اصلی و نهایی آماده در رسانه را حل ایده‌های اقتصادی‌اش دانست و گفت: درکارنامه آماده کمتر اثری از تلاش برای جریان سازی در رسانه مشاهده می‌شود.
وی با اشاره به انتقاداتی که به این سبک از روزنامه نگاری مطرح است گفت: اگر این روش را روش غلطی در عملکرد رسانه‌های فارس بدانیم، آنگاه باید آماده را قربانی فضای غلط اقتصادی حاکم بر رسانه‌های فارس معرفی کنیم.
اقتصاد رسانه به خودی خود مذموم نیست
مدیر کل مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس هدف رسانه را علاوه بر آگاهی اجتماعی، اقتصاد رسانه دانست و‌گفت: اقتصاد رسانه به خودی خود مذموم نیست اما بحث بر این است که اقتصاد رسانه تا چه حد خط قرمز یک سردبیر، خبرنگار و یا یک رسانه می‌تواند باشد؟
کوروش کمالی سروستانی در دهمین نشست روزنامه نگار در زوم که به بررسی آثار مهدی آماده اختصاص داشت گفت: در نقد مهدی آماده به دو‌موضوع محافظه کاری و اقتصاد رسانه اشاره شد که البته در بحث اقصاد رسانه هیچ جای دنیا تعریف نکردند که رسانه‌ها عام المنفعه هستند بلکه تعریف رسانه آگاهی اجتماعی و اقتصاد رسانه است و هیچ نشریه‌ای در دنیا نیست که بدون اقتصاد بتواند خود را توجیه کند.
وی هدف‌گذاری رسانه را در بحث اقتصادی کوتاه مدت و میان مدت و بلند مدت دانست و گفت: جامعه ما یک جامعه مبتنی بر اقتصاد کوتاه مدت است لذا باید بتوانی خودت را با دولت‌ها تعریف کنی، به همین دلیل رسانه‌های ما خودشان را کوتاه مدت تعریف می‌کنند و شاید نتوانند در دراز مدت چندان دوام بیاورند. اما اگر اقتصاد در رسانه دراز مدت تعریف شد، یعنی متکی بر کار تخصصی، جسارت، دقت، اخلاق، توسعه فضیلت و نقد رذیلت اتفاق افتاد، اقتصاد در دراز مدت هم تولید می‌شود.
به باور کمالی سروستانی،اقتصاد رسانه به خودی خود مذموم نیست اما بحث این است که اقتصاد رسانه تا چه حد خط قرمز یک سردبیر، یک خبرنگار و یا یک رسانه می‌تواند باشد؟ آیا او فقط می‌خواهد برود و بخش اقتصاد را بگیرد و بخش آگاهی اجتماعی و اخلاق حرفه‌ای را از رسانه حذف کند؟ که البته این هم یک راهی است و برخی این کار را می‌کنند اگر چه آقای آماده پذیرفت که ضرورت‌ها وجود دارد.
مدیرکل مرکز اسناد و‌کتابخانه ملی فارس، جامعه توسعه یافته را جامعه‌ای دانست که از مدیران توسعه یافته هم برخوردار است و‌تاکید کرد: فقط رسانه‌ها نیستند که در زمینه توسعه یافتگی مشکل دارند، مدیران ما هم باید توسعه یافته باشند، لذا وقتی یک مدیری توقع دارد، آنچه که می‌گوید سخن آخر است و انتظار دارد حرفش با تیتر درشت نوشته شود و یا خبرش بدون عکس به دلش نمی‌نشیند،طبعا یک نوع فرهنگ را دارد توزیع می‌کند و به جای اینکه رسانه فرهنگ را برای مدیر بسازد، ظاهرا مدیر فرهنگ را برای رسانه می‌سازد!!
کمالی سروستانی بر کارکرد تخصصی و معرفتی نشست‌های روزنامه نگار در زوم تاکید کرد و‌گفت: در نشست‌های روزنامه نگار در زوم نقد سیاسی و یا ایدئولوژیک نداریم و از نقد جناحی هم پرهیز می‌کنیم در این نشست‌ها حتا بحث شخصی هم نمی‌کنیم. خوبی، کرامت اخلاق و...همه جای خود دارد. بحث روزنامه نگار در زوم یک بحث تخصصی حوزه رسانه است. لذا وقتی نقد تخصصی می‌کنیم باید محدودیت‌ها، ضرورت‌ها و تحلیل مشخص در زمان مشخص جواب می‌دهد. نمی‌شود یکی را آرمانی بخواهیم بعد بگوئیم مابقی چیزها آرمانی نباشد بعد از طرف خود اخلاق طلب کنیم! لذا همه چیز باید اخلاقی باشد.
آماده جلسه نقد خود راهنرمندانه به نقد دیگری تغییر داد
مدیر کل مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس با بیان اینکه مهدی آماده را در حوزه رسانه سال‌هاست که می‌شناسیم و رشد و‌جسارت و پیشرفت او را شاهد بوده‌ایم،گفت: آماده جلسه نقد خود را هنرمندانه به نقد دیگری تغییر داد که ماحاصلش دو مسئله اساسی محافظه‌کاری و اقتصاد بود. مسائلی که دغدغه دوستان حاضر در جلسه هم بود. آماده این جرات را داشت که شرایط را برای توجیه عملکردش بپذیرد. او عملکرد تخصصی را می‌شناسد اما اعتراف کرد که این عملکرد تخصصی را نمی‌تواند به کار ببندد و همین موضوع برای او یک گام رو به جلو برای رشداست، اما اینکه بگوئیم این موضوع کفایت می‌کند و در همین‌جا متوقف می‌شود،خودش گفت نه باید به پیش برویم.
کمالی سروستانی در پایان با بیان اینکه نباید منتظر باشیم تا یک روز همه چیز عالی شود تا ما هم عالی شویم، گفت: اگر کسی بنشیند تا یک روز همه چیز برایش عالی شود آن روز نخواهد رسید اما اگر بتوانیم از ۵ به ۱۰ برسیم خیلی گام بزرگی برداشته‌ایم چرا که هر جامعه‌ای نیازمند گام‌های کوچک به سوی قله‌های بزرگ است.