منان رئیسی در جریان سوال از وزیر علوم مطرح کرد:
نخبگان کشور را به اتاق‌های خود محدود کرده‌اید
نماینده مردم قم در مجلس خطاب به وزیر علوم گفت: شما و وزرای پیشین، نخبگان کشور را به اتاق‌های خود محدود کرده‌اید.
به گزارش ایلنا، منان رئیسی در جریان سوال خود از وزیر علوم در زمینه ارتقاء آیین نامه جذب هیأت علمی در ابتدای صحبت‌ها، کلیپی از بیانات رهبر انقلاب مبنی بر ارتقاء اساتید و اعضای هیأت علمی صرفاً بر اساس آزمون و تأیید مراکز علمی خارجی، منطقی نیست، پخش کرد و گفت: علم باید جهت‌دار باشد. به‌عنوان سکانداران نهاد علم، باید پاسخ دهید که آیا درست است در اجلاس‌های بین‌المللی مسائل غیر مرتبط با فرهنگ اسلامی مطرح شود؟ علم نباید تحت تأثیر علم سکولار قرار گیرد و نباید به اصولی مانند حجاب خدشه وارد شود.
نماینده مردم قم و کهک در مجلس ادامه داد: متأسفانه شما و وزرای پیشین، آیین‌نامه ارتقاء را به گونه‌ای طراحی کرده‌اید که اساتید به جای تمرکز بر حل مسائل کشور، صرفاً برای ارتقاء مدرک و تولید مقاله ISI تلاش می‌کنند. نتیجه این روند، عدم ارتباط دانشگاه با مسائل واقعی کشور است و بسیاری از علوم تولید شده به مرحله فناوری، تولید ثروت و اثرگذاری در جامعه نمی‌رسد.
وی اضافه کرد: برای نمونه، برندگان جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۵ در ۱۰ سال اخیر کمتر از ۱۰ مقاله منتشر کرده‌اند. اگر این افراد در دانشگاه‌های ما بودند، بر اساس آیین‌نامه فعلی، حتی مدرک دانشیاری هم نمی‌گرفتند. یا خانم مریم میرزاخانی، نابغه ایرانی و عضو هیأت علمی دانشگاه استنفورد، تنها با ۵ مقاله و در فاصله ۴ تا ۵ سال پس از دفاع دکتری، به استاد تمامی رسید، اما در سیستم ما کسی با ۵ مقاله جذب نمی‌شود. او با ۱۰ مقاله برنده جایزه معادل نوبل ریاضی شد.
رئیسی گفت: شما و وزرای پیشین، نخبگان کشور را به اتاق‌های خود محدود کرده‌اید، طوری که تمرکز آن‌ها صرف چاپ مقاله شده است. فشار و تهدید به رکود علمی منجر شده و بسیاری از نخبگان مهاجرت کنند؛ آمار مهاجرت نخبگان در ۱۰ سال گذشته بسیار بالاست و علت اصلی آن، آیین‌نامه ارتقاء اشتباه است که همچنان بر آن پافشاری می‌کنید.
وی ادامه داد: وزیر علوم مدعی است که از هر دو هیأت علمی، یک نفر قرارداد دارد؛ اما بررسی واقعی دانشگاه‌ها نشان می‌دهد در دانشگاهی با ۳۴۰ هیأت علمی و بودجه ۷۰۰ میلیارد تومان، تنها ۹ نفر قرارداد دارند. دانشگاه دیگر با بودجه مشابه تنها ۳۰ میلیارد تومان قرارداد دارد. این نشان می‌دهد گزارش وزیر دقیق نیست و نیازمند ارائه مستندات است.
نماینده مردم قم و کهک در مجلس گفت: همچنین، شما گفتید بودجه پارک‌های علم و فناوری ۱۲۰ همت هستند؛ اما باید مشخص شود چه میزان از این مبلغ به دانشگاه‌ها رسیده و چه مقدار تبدیل به فناوری و ثروت شده است. برای مقایسه، دانشگاه MIT بیش از ۳۰ هزار شرکت دارد که درآمد آن‌ها ۲ هزار میلیارد دلار است و صرفاً از ثبت اختراع، سالانه یک میلیارد دلار درآمد داشته‌اند. در حالی که اساتید ما ضعیف نیستند، اما شما آن‌ها را صرفاً سرگرم چاپ مقاله کرده‌اید.
این نماینده مردم در مجلس دوازدهم ادامه داد: افتخار شما این است که در ۲۰ سال، حجم مقالات ۹ برابر شده است؛ اما آیا صادرات، تولید ناخالص ملی یا حل مسائل اقتصادی کشور نیز ۹ برابر شده است؟ خیر. این نشان می‌دهد مقالات به هدف واقعی خود نرسیده‌اند و کمیت‌گرایی جای کیفیت‌گرایی را گرفته است. سهم درآمد دانشگاه‌ها از ارتباط با صنعت تنها ۴ درصد است، در حالی که دانشگاه MIT در یک سال، به اندازه یک میلیارد دلار درآمد تنها از ثبت پتنت داشته است.
وی افزود: از حدود ۷۵۰ هزار مقاله منتشر شده در ۱۰ سال اخیر، کمتر از ۲ درصد به ثبت اختراع استناد شده است؛ بیش از ۹۸ درصد مقالات اثرگذاری واقعی بر زنجیره علم و فناوری و خلق ثروت نداشته‌اند. حقوق اساتید از بیت‌المال پرداخت می‌شود، اما مدیریت صحیح منابع و هدف‌گذاری درستی انجام نشده است.
این نماینده مردم در مجلس دوازدهم گفت: در سال ۲۰۲۱، بزرگ‌ترین دانشگاه کشور در تهران، از ۱۰۰ هیأت علمی، پژوهشگران برتر انتخاب شدند که نیمی از آن‌ها رشته فنی مهندسی بودند، اما از این افراد بسیاری هیچ ثبت اختراع یا فعالیت در شرکت دانش‌بنیان نداشتند. این نشان می‌دهد معیار ارتقاء صرفاً انتشار مقاله شده و مسیر پژوهشگر به مأموریت‌گرایی و حل مسائل کشور هدایت نشده است.
رئیسی بیان کرد: مطابق ماده ۹۷ قانون برنامه هفتم، آیین‌نامه ارتقاء باید اصلاح و بر اساس مأموریت‌گرایی، برنامه‌محوری و مسئله‌محوری باشد، اما در دانشگاه‌هایی مثل شریف، شهرکرد و یزد و سایر دانشگاه ها چنین رویکردی وجود ندارد.
این نماینده مردم در مجلس دوازدهم در پایان، کلیپی از بیانات رهبر انقلاب پخش کرد که نشان می‌دهد برخی دانشگاه‌ها مقالاتی منتشر می‌کنند که خلأهای کشور را حل نمی‌کند و دیگران از آن‌ها استفاده می‌کنند. مقالات باید بر اساس نیاز واقعی کشور تولید شوند و اثرگذاری عملی داشته باشند.
