قوه قضاییه نسبت به سایر قوا در حوزه حکمرانی داده‌ها پیشرو است

به گزارش ایلنا،‌ دستگاه قضایی در عصر دیجیتال نه‌تنها مرجع رسیدگی و صدور رأی، بلکه تولیدکننده حجم گسترده‌ای از داده‌های قضایی است. مدیریت این داده‌ها که خود بخشی از عدالت‌اند، نیازمند چارچوب‌های اختصاصی، استانداردسازی و رویکردی چندبعدی است تا ضمن بهره‌برداری از ظرفیت فناوری و تحلیل داده، حریم خصوصی و استقلال قضایی نیز محفوظ بماند. از این رو حرکت به سوی حکمرانی داده بیش از هر چیز ضروری می‌کند. 

در نشست تخصصی «حکمرانی‌داده در نظام‌قضایی» که در پژوهشگاه قوه‌قضاییه برگزار شد، باقر انصاری، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با تأکید بر اینکه قوه قضاییه نسبت به سایر قوا در حوزه حکمرانی داده‌ها پیشرو است، پرداختن به مسائل بنیادینی مانند مالکیت داده، نگهداری و امنیت، اشتراک‌گذاری، تجاری‌سازی و مسئولیت حقوقی داده‌های قضایی را ضروری دانست.

همچنین در این نشست ضمن اشاره بر لزوم تداوم گفت‌و‌گو‌های تخصصی و تدوین الگوی بومی حکمرانی داده در قوه قضاییه، تأکید شد که مباحث مطرح‌شده، زمینه‌ساز اقدامات اجرایی و سیاست‌گذاری‌های آینده در مسیر ارتقای حکمرانی داده در نظام قضایی کشور باشد.

حکمرانی داده به جای مدیریت داده

 ابوالفضل محبی، قائم مقام پژوهشگاه قوه قضاییه در این نشست، با اشاره به پیچیدگی نظام داده و اینکه داده‌ها امروز یک دارایی استراتژیک و راهبردی برای هر سازمان محسوب می‌شوند، اظهار داشت: قوه قضاییه برای بهره‌گیری درست از این دارایی، باید فراتر از مدیریت داده به حکمرانی داده بیندیشد. 

قوه قضاییه نیازمند یک نظام جامع آماری و خروج از سطح گفتمان به مرحله عملیات است

محبی تفاوت میان «مدیریت داده» و «حکمرانی داده» را یادآور شد و تأکید کرد که حکمرانی، ناظر بر سیاست‌گذاری، استانداردسازی، تعریف نقش‌ها و تنظیم فرایندهاست. وی همچنین با اشاره به تجربه‌های بین‌المللی از جمله مقررات اتحادیه اروپا در مورد داده‌های شخصی (GDPR) و طرح ۱۲ اصل حکمرانی داده، اذعان کرد قوه قضاییه نیازمند یک نظام جامع آماری و خروج از سطح گفتمان به مرحله عملیات است.

قوه قضاییه نسبت به سایر قوا در حوزه حکمرانی داده‌ها پیشرو است

باقر انصاری، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه موضوع حکمرانی داده، چه در سطح جهانی و چه در سطح ملی، موضوعی پویا و مهم است، به تلاش‌های داخلی در دولت، مجلس و شورای عالی فضای مجازی در این حوزه اشاره کرد.

وی با تأکید بر اینکه قوه قضاییه نسبت به سایر قوا در حوزه حکمرانی داده‌ها پیشرو است، ذیل عنوان «ابعاد و الزامات حقوقی حکمرانی داده‌های قضایی»، مفهوم‌شناسی داده‌های قضایی، الزامات حکمرانی، چالش‌ها و قوانین و مقررات مرتبط را تشریح کرد و ضرورت پرداختن به مسائل بنیادینی مانند مالکیت داده، نگهداری و امنیت، اشتراک‌گذاری، تجاری‌سازی و مسئولیت حقوقی داده‌های قضایی را مطرح نمود. 

بدون استقرار حکمرانی داده، توسعه هوش مصنوعی در قوه قضاییه ممکن نخواهد بود

محمد خوانساری، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، ذیل موضوع «حکمرانی داده و هوش مصنوعی در تحول خدمات قوه قضاییه»، با تأکید بر پیوند میان حکمرانی داده و هوش مصنوعی اظهار داشت: بدون استقرار حکمرانی داده، توسعه هوش مصنوعی در قوه قضاییه ممکن نخواهد بود.

وی با اشاره به تجربه‌های موفق نظیر کمیته امداد و پایگاه اطلاعات و مدارک کشور، خاطرنشان کرد: پیاده‌سازی حکمرانی داده فرایندی تدریجی و چندساله است و صرفاً با تصویب مقررات و یا خرید تجهیزات، محقق نمی‌شود، بلکه نیازمند ایجاد ساختار، نقش‌آفرینی نهادی و هماهنگی فنی است. 

این نشست با حضور پژوهشگران و اعضای هیئت علمی پژوهشگاه قوه قضاییه و مدعوین از پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، معاونت‌های راهبردی و مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه برگزار گردید و سخنرانان ضمن تبیین مفهوم حکمرانی داده، به بیان دیدگاه‌ها و چالش‌های موجود در حوزه داده‌های قضایی پرداختند.