مکی در گفت‌وگو با ایلنا:
نباید اسیر جنگ روایت‌های آمریکا باشیم/ترامپ با استراتژی «مرد دیوانه» می‌خواهد دشمنان و متحدان را به شکست یا تسلیم وادار کند
کارشناس ارشد سیاست خارجی ایران گفت: در این مدت جمهوری اسلامی ایران با تهدیدها و فرصت‌های زیادی مواجه شده است. مهم‌ترین فرصت، همین همبستگی ملی است که در سطح جامعه ما مشاهده می‌شود و این همبستگی ملی می‌تواند به ما در عرصه نظامی و دیپلماسی کمک کند تا بتوانیم با این تنش‌ها مقابله کنیم. نیروهای دیپلماتیک ایران نیز تلاش می‌کنند تا رفتارهای آمریکا را به‌صورت یک روایت درست و حقیقی به جهان مخابره کنند. بیانیه‌ها و ابتکارات دیپلماتیک ایران در همین راستا صورت می‌گیرد. ما نباید اسیر جنگ روایت‌های آمریکا باشیم.
مرتضی مکی کارشناس ارشد روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با حمله نظامی ایالات متحده آمریکا به ایران و اثراتی که این اقدام نظامی می‌تواند در سطح منطقه‌ای و جهانی داشته باشد، تصریح کرد: این اقدام ایالات متحده آمریکا در حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران، بدون شک، نقض تمامی قوانین حقوق بین‌الملل و پیمان عدم اشاعه سلاح هسته‌ای است. این تأسیسات اصلی تحت نظارت بین‌المللی آژانس انرژی اتمی قرار داشت و حداقل در خصوص این مراکز، هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه ایران از انرژی هسته‌ای به‌طور غیرمجاز استفاده می‌کند و از مسیر صلح‌آمیز هسته‌ای فاصله گرفته باشد، منتشر نشده است. خود آقای گروسی هم در آخرین اظهارنظر خود به این نکته اذعان کرده است.
ترامپ با استراتژی «مرد دیوانه» قصد دارد دشمنان و حتی متحدان را به شکست یا تسلیم وادار کند
وی با طرح این پرسش که چرا آمریکا این اقدام را انجام داد، تصریح کرد: منطق ترامپ، منطق اجبار است. او با استراتژی «مرد دیوانه» قصد دارد دشمنان و حتی متحدان را به شکست یا تسلیم وادار کند؛ به گونه‌ای که رفتار او در چارچوب استراتژی «مرد دیوانه» به شکلی است که طرف مقابل نتواند پیش‌بینی کند واکنش او چیست. در همین راستا، او از ابزار تهدید به‌قدری استفاده می‌کند که یا طرف مقابل را مرعوب کند یا به تسلیم وادار نماید. در خصوص جمهوری اسلامی ایران هم، رفتار چند ماه اخیر ترامپ، پس از بازگشت به کاخ سفید، به همین شکل بوده است. او در صحبت‌های خود درباره مذاکرات و نزدیک شدن به تفاهم صحبت می‌کرد از طرفی دیگر بارها از تهدید به بمباران سخن گفته است، به گونه‌ای که می‌خواست با ایجاد ترس و واهمه، اهداف حداکثری خود را در قبال جمهوری اسلامی ایران پیش ببرد. حمله‌ای که دیروز به تأسیسات هسته‌ای ایران توسط هواپیماهای بمب‌افکن آمریکایی صورت گرفت، باید در این چارچوب تحلیل شود.
همبستگی ملی ایرانیان می تواند دشمن را وادار به عقب نشینی کند
این کارشناس روابط بین‌الملل با بیان اینکه بعید به نظر می‌رسد این اقدام نظامی و این استراتژی مرد دیوانه بتواند ترامپ را به اهداف حداکثری خود در قبال ایران، یعنی توقف غنی‌سازی ایران برساند، عنوان کرد: جمهوری اسلامی ایران، برخلاف تمام طرف‌های دیگر چه آمریکا، چه متحدان، چه رقبا و چه دشمنان، متفاوت است. ایران نه سوریه، نه لبنان، نه عراق و نه لیبی است. ایران کشوری با تاریخ و چند هزار ساله است. در همین چند روزی که از حمله رژیم صهیونیستی به ایران می‌گذرد شاهد همبستگی ملی بی‌نظیری هستیم که در تاریخ تحولات حداقل پس از جنگ هشت‌ساله رژیم صدام علیه ایران شاهد آن نبودیم. این همبستگی ملی می‌تواند قدرت و اقتداری در جمهوری اسلامی ایجاد کند که طرف مقابل را وادار به عقب‌نشینی از مواضع و دیدگاه‌های خود کند.
ترامپ فکر می‌کرد با آشوب در ایران به اهدافش می‌رسد
مکی با اشاره به اینکه ترامپ برداشت اشتباهی از فضای حاکم بر ایران داشته است، بیان کرد: او بارها تلاش کرد، حتی در جریان سفر به منطقه خاورمیانه و دیداری که از سه کشور عربی داشت بگوید که به دلیل نارضایتی‌های اقتصادی و اعتراضات و انتقاداتی که به حاکمیت در ایران وجود دارد، می‌تواند با یک اقدام خارجی یا حتی شورش داخلی، باعث آشوب در ایران شود. فکر می‌کرد این امر او را به اهدافی که در نظر دارد نزدیک می‌کند. به همین دلیل، دیپلماسی اجبار را استفاده کرد و فکر می‌کرد که با مذاکراتی که می‌تواند توجیه‌گر رفتار آمریکا در مقابل ایران باشد، جمهوری اسلامی ایران در شرایطی قرار می‌گیرد که امتیازاتی را که او می‌خواهد، بدهد ولی چندین دور مذاکرات نشان داد که این هدف دست‌یافتنی نیست. به همین دلیل، با چراغ سبز آژانس به نتانیاهو، فضایی برای حمله به جمهوری اسلامی ایران فراهم شد. اما در همین یک هفته هم نتوانستند انتظاراتی را که از وضعیت ایران دارند، درک کنند. آمریکا برای نجات اسرائیل، مداخله مستقیم به این کرد.
کجا می‌توان به آمریکا اعتماد کرد؟
مکی در رابطه با مهلت دو هفته‌ای به ایران و رعایت نکردن آن که نشان از غیرقابل اطمینان بودن رفتارهای آمریکا دارد، تاکید کرد: این کنشگری ترامپ، همان‌طور که گفتم، استراتژی «مرد دیوانه» است. ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهور آمریکا در قرن بیستم، در اوایل دهه ۱۹۷۰ از این استراتژی در قبال ویتنام استفاده می‌کرد و بارها ویتنامی‌ها را تهدید به استفاده از سلاح‌های هسته‌ای کرد. او بارها تلاش می‌کرد با تهدید و ارعاب مبارزین و چریک‌های ویتنام را به زانو درآورد؛ اما در نهایت این نیکسون بود که در برابر استقامت و مقاومت ویتنامی‌ها تسلیم شد و مجبور به کنارگیری از قدرت و امضای توافقنامه صلح با ویتنام شد. ترامپ همین ایده را در قبال ایران دارد و تلاش می‌کند شخصیتی غیرقابل پیش‌بینی از خود ارائه دهد، اما این شخصیت غیرقابل پیش‌بینی نمی‌تواند در عرصه بین‌المللی، در جهانی که به هر حال حقوق بین‌الملل نظمی را هر چند ظالمانه حاکم کرده و با این هنجارشکنی‌ها، تأمین‌کننده منافع آمریکا باشد. پس کجا می‌توان به آمریکا اعتماد کرد؟ همین بی‌اعتمادی به ترامپ باعث می‌شود که دیگر متحدان آمریکا اعتمادی نداشته باشند و راه متفاوتی را در پی روابط متوازن با دیگر کشورها در زمینه‌های اقتصادی، نظامی و سیاسی دنبال کنند. این رفتارها در کشورهای اروپایی و عربی منطقه به خوبی مشهود است.
کشوری که به شدت غیرقابل پیش‌بینی است، نمی‌تواند شریک مطمئنی باشد
وی افزود: در این ۴۶ سالی که از تاریخ جمهوری اسلامی ایران می‌گذرد، ما هیچ‌گاه شاهد نبودیم که سازمان همکاری اسلامی و کشورهای جنوبی خلیج فارس از ایران حمایت کنتد. حال اینکه این حمایت جدی هست یا نه، به کنار، اما همین رویکرد نشان می‌دهد که این کشورها به شدت نسبت به آمریکا بی‌اعتمادند و این نوع رفتار آمریکا را نه تنها تأمین‌کننده امنیت خود، بلکه تهدیدکننده امنیت خود می‌دانند. همین کشورهای عربی منطقه زمانی به دنبال یک تضمین امنیتی از ایالات متحده بودند. به‌طور خاص، عربستان به دنبال این بود که آمریکا توافقنامه امنیتی بلندمدت با او امضا کند و این یکی از شروط عربستان برای عادی‌سازی روابط با آمریکا بود اما با این نوع رفتارها، هیچ کشوری دیگر تصور نمی‌کند که بخواهد یک توافق امنیتی با آمریکا را امضا کند؛ کشوری که به شدت غیرقابل پیش‌بینی و غیرقابل اعتماد است، نمی‌تواند شریک مطمئنی باشد.
نباید اسیر جنگ روایت‌های آمریکا باشیم
این تحلیل‌گر مسائل بین‌المللی در خصوص نحوه پاسخ ایران و لزوم حفظ بازدارندگی در شرایط حساس کنونی، تاکید کرد: در این مدت جمهوری اسلامی با تهدیدها و فرصت‌های زیادی مواجه شده است. مهم‌ترین فرصت، همین همبستگی ملی است که در سطح جامعه ما مشاهده می‌شود و این همبستگی ملی می‌تواند به ما در عرصه نظامی و دیپلماسی کمک کند تا بتوانیم با این تنش‌ها مقابله کنیم. نیروهای دیپلماتیک ایران هم تلاش می‌کنند رفتارهای آمریکا را به‌صورت یک روایت درست و حقیقی به جهان مخابره کنند. بیانیه‌ها و ابتکارات دیپلماتیک ایران در همین راستا صورت می‌گیرد. ما نباید اسیر جنگ روایت‌های آمریکا باشیم. در این جنگ روایت، آمریکایی‌ها در تلاش هستند ایران را به‌عنوان یک تهدید امنیتی معرفی کنند و این نوع رفتارها را در جهت تأمین و ثبات امنیت در سطح منطقه و جهان به جهانیان القا کنند. اما خوشبختانه، در کشورهای منطقه، کمتر کشوری را دیده‌ایم که بخواهد از این اقدامات نظامی آمریکا حمایت کند. این نوع رفتارهای منطقی و جهانی به ما کمک می‌کند که بتوانیم به خوبی از این فضای جنگ و تنش خارج شویم. قطعا نباید سطح انتظارات خود را در افکار عمومی برای شدت جنگ بالا ببریم. مردان میدان و مردان سیاسی ما باید بهترین تصمیمات را در جهت تأمین منافع امنیت ملی کشور اتخاذ کنند.
