معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده:
تحقق ایران قوی، با مشارکت زنان یک ضرورت ملی است
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده تاکید کرد: اگر قرار است به قله‌های پیشرفتی که برای ایران ترسیم شده، دست پیدا کنیم، باید دو بال برای پرواز داشته باشیم و تا زمانی که نیمی از جامعه، یعنی زنان، در فرآیند تصمیم‌سازی و اداره کشور به‌طور واقعی و مؤثر مشارکت نکنند، پرواز ما یا ناقص خواهد بود، یا پرخطا. تحقق ایران قوی، با مشارکت فعال، اندیشمندانه و مادرانه زنان، نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت ملی است.
به گزارش ایلنا به نقل از معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده، زهرا بهروزآذر عصر امروز در همایش بین‌المللی زنان، قدرت و مدیریت سیاسی در ایران گفت: چرا مشارکت سیاسی زنان اهمیت دارد؟ چرا این بحث، صرفاً مطالبه‌ای جنسیتی یا گروهی نیست، بلکه مسأله‌ای توسعه‌محور و راهبردی در حکمرانی محسوب می‌شود؟
وی با بیان اینکه مطابق با یافته‌های معتبر جهانی، یکی از شاخص‌های کیفیت مردم‌سالاری، تاب‌آوری نظام‌های سیاسی، و کارآمدی نهادهای عمومی، میزان مشارکت واقعی و اثرگذار زنان در سطوح عالی تصمیم‌سازی است، اظهار داشت: مطالعات تطبیقی نشان داده‌اند کشورهایی که از حضور متوازن‌تر زنان در مجلس، کابینه و نهادهای کلیدی بهره‌مند بوده‌اند، در شاخص‌هایی همچون شفافیت، کاهش فساد، اعتماد عمومی و انسجام اجتماعی عملکرد مطلوب‌تری داشته‌اند.
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده با اشاره به حضور مؤثر زنان در تحولات بنیادین سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از انقلاب اسلامی تاکنون تصریح کرد: انقلاب اسلامی، زمینه‌ای مناسب برای فعالیت سالم زنان در عرصه‌های گوناگون خانوادگی، علمی، اجتماعی و سیاسی فراهم کرد و نشان داد که زنان همانند مردان دارای استعدادها و توانایی‌های فراوانی هستند و می‌توانند در همه‌ی زمینه‌های زندگی، به پیشرفت و تعالی جامعه کمک کنند.
به گفته بهروزآذر، زنان در هر جامعه سالم بشرى قادرند و می‌باید فرصت پیدا کنند که در حد سهم خود، تلاش و مسابقه خویش را در پیشرفت‌هاى علمى و اجتماعى و سازندگى و اداره این جهان به عهده بگیرند. اما باید با صراحت گفت که این حضور، در سطوح اجتماعی و فرهنگی متمرکز مانده و هنوز در ساختارهای قدرت و مدیریت سیاسی، به یک «نهاد پایدار» و «حضور تثبیت‌شده» تبدیل نشده است.
وی در تحلیل علل و موانع ساختاری مشارکت ناکافی زنان در عرصه قدرت و مدیریت سیاسی در ایران خاطرنشان کرد: یک رویکرد، رویکردی نمادگرایانه است که به جای نهادینه‌سازی مشارکت سیاسی زنان از طریق توسعه ساختارها، رویه‌ها و قوانین پایدار، به انتصابات محدود، مقطعی و اغلب نمایشی بسنده می‌کند. در این رویکرد، انتصاب چند زن در مناصب غیرکلیدی، بیش از آن‌که بیانگر یک تغییر رویکرد نهادی باشد، کارکردی تبلیغاتی و تزئینی دارد که هدف آن پاسخ‌گویی به مطالبات افکار عمومی داخلی یا فشارهای بین‌المللی است، بدون آن‌که تداومی در سیاست‌گذاری یا برنامه‌ریزی کلان داشته باشد.
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده با بیان اینکه رویکرد دوم، رویکردی تعلیقی است که هرگونه اقدام مؤثر در جهت ارتقای جایگاه سیاسی زنان را به «حل تدریجی مسائل فرهنگی»، «تغییر نگرش‌های جامعه» یا «فرارسیدن شرایط مساعد» موکول می‌کند، خاطرنشان کرد: در این چارچوب، تحقق مشارکت سیاسی زنان نه به‌مثابه هدفی توسعه‌محور، بلکه به‌عنوان امری ثانوی، وابسته به پیش‌فرض‌هایی مبهم و زمان‌بر در نظر گرفته می‌شود. این رویکرد، عملاً با تعویق انداختن تصمیم‌گیری‌های راهبردی، فرصت‌های تاریخی برای اصلاح ساختارهای قدرت را از میان می‌برد و مسئولیت را از سطوح سیاست‌گذار به حوزه عمومی یا تحولات خودجوش فرهنگی منتقل می‌کند.
بهروزآذر ادامه داد: هر دو رویکرد یاد شده، به دلایل متعدد از جمله فقدان اراده سیاسی در سطح کلان، نبود طراحی ساختاری منسجم، کمبود نظام‌های پرورش و شناسایی استعدادهای مدیریتی در میان زنان، و تعارض دیدگاههای فرهنگی و سیاسی درباره نقش زن در جامعه، نتوانسته‌اند بسترهای لازم برای نهادینه‌سازی مشارکت زنان در حکمرانی را فراهم کنند.
وی ایجاد شکاف جنسیتی در ساختار قدرت و تضعیف شاخص‌های عدالت اجتماعی در کشور را از پیامدهای اساسی عدم بسترهای لازم برای نهادینه‌سازی مشارکت زنان در حکمرانی برشمرد و ابراز داشت: برای عبور از این وضعیت، نیازمند یک رویکرد سیستمی هستیم که ناظر بر طراحی سازوکارهای مشخص و قابل پایش باشد.
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده با تاکید بر عدالت استحقاقی بیان کرد: نخست باید اصل عدالت استحقاقی را مبنا قرار دهیم؛ بدین معنا که زنان نه صرفاً به خاطر جنسیت، بلکه بر اساس شایستگی و توان مدیریتی خود، به مناصب کلیدی دست یابند. دوم، این حضور باید از طریق قوانین بالا‌دستی مانند برنامه‌های توسعه، آیین‌نامه‌های اجرایی، و سازوکارهای شفاف جذب و ارزیابی، در ساختار اداری کشور نهادینه شود. سوم، باید شاخص‌های کمّی و کیفی برای سنجش روند مشارکت سیاسی زنان طراحی شود تا بر اساس داده‌های واقعی، نه صرفاً روایت‌های شخصی یا رسانه‌ای، امکان اصلاح مسیر فراهم شود.
بهروزآذر با طرح این سوال که چگونه می‌توان این تحولات را از سطح سیاست‌گذاری به واقعیت عملیاتی تبدیل کرد؟، یادآور شد: در برخی گفتمان‌های سطحی، حضور زنان در عرصه‌های سیاسی و مدیریتی با تصورات نادرستی چون تضعیف نهاد خانواده یا تعارض با نقش مادری همراه می‌شود؛ در حالی که در نگاه رهبر انقلاب، زن مسلمان می‌تواند در عین پایبندی به نقش‌های اصیل خانوادگی، در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی نیز مؤثر و جریان‌ساز باشد.
وی با بیان اینکه رهبر انقلاب بارها تأکید کرده‌اند که زن مسلمان نه در تقابل با مرد، بلکه مکمل مرد و بر اساس ظرفیت‌های بی‌بدیل زنانه و مادرانه خود، می‌تواند در مسیر تحقق تمدن اسلامی ایفای نقش کند، عنوان کرد: بر این اساس، سیاست‌ورزی زنانه، نه صرفاً حضور در رقابت‌های سیاسی، بلکه نوعی تعهد اجتماعی، کنشگری آگاهانه و مسئولیت‌پذیری در قبال سرنوشت کشور و مردم است.
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده با بیان اینکه در بازتعریف این نگرش، رسانه‌ها، نظام تعلیم و تربیت، نهادهای دینی و همچنین فضای مجازی، مسئولیت سنگینی برعهده دارند، گفت: این نهادها باید با الگوسازی صحیح، تصویری الهام‌بخش از زن سیاست‌ورز مسلمان ارائه دهند؛ زنی که مشارکت سیاسی‌اش نه برای قدرت‌طلبی، بلکه برای نجات ایران، خدمت به جامعه، و پاسداری از ارزش‌ها است. زنی که در سیاست، همان‌گونه می‌اندیشد و عمل می‌کند که در خانواده: زنی مسئول، مهربان، مصلح، و مؤمن؛ زنی که با حفظ تمام وجود زنانه و مادرانه‌اش، سیاست را عرصه‌ای برای تربیت جامعه و ساختن آینده می‌داند، نه میدان تقابل و حذف.
بهروزآذر افزود: این چیزی بود که در وجود خانم زهرا شجاعی به‌روشنی می‌دیدیم؛ زنی فرهیخته، دغدغه‌مند و پایبند به ارزش‌های دینی که توانست در عرصه سیاست و مدیریت، الگویی متفاوت و در عین حال اصیل از زن مسلمان ارائه دهد. زهرا شجاعی، مشاور رئیس‌جمهور در امور زنان و رئیس مرکز امور مشارکت زنان در دولت اصلاحات بود. او با پشتوانه‌ای علمی در حوزه فلسفه تعلیم و تربیت و سابقه فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی، از معدود زنانی بود که در دهه‌های اخیر، سیاست‌ورزی را با روح مادرانه، اخلاق‌مداری و تعهد دینی آمیخت.
وی بیان اینکه مرحوم زهرا شجاعی به نگرش جنسیتی عادلانه باور داشت، اظهار داشت: آن مرحوم تفاوت‌های زن و مرد را نه مایه تبعیض، بلکه منشأ تفاوت در نوع اثرگذاری می‌دانست. زن را نه نسخه‌ای از مرد، بلکه موجودی با ظرفیت‌های متمایز می‌دید که می‌تواند با تکیه بر همان خصایص زنانه – چون مهربانی، مسئولیت‌پذیری، صبوری، و نگاه تربیتی – در ساختن جامعه نقش‌آفرین باشد.
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده با تاکید بر اینکه زهرا شجاعی، حقیقتاً «مادر همه» بود؛ چه در رفتار شخصی‌اش با همکاران و چه در نوع نگاهش به سیاست و جامعه، تصریح کرد: برای او، سیاست‌ورزی چیزی فراتر از رقابت‌های قدرت بود؛ سیاست برایش، تداوم همان مسئولیتی بود که در خانه مادری می‌کرد: ساختن، پرورش دادن، مراقبت از انسان و جامعه. او نشان داد که یک زن مسلمان می‌تواند در همان حال که مادری می‌کند، در سیاست هم مؤثر باشد؛ بی‌آنکه از زنانگی‌اش بکاهد یا از تعهدش به خانواده فاصله بگیرد.
بهروزآذر اضافه کرد: در وجود زهرا شجاعی، «دولت زنی» بود که سیاست زنانه‌ای را متجلی کرد که ریشه در هویت اسلامی، عقلانیت اجتماعی، و عاطفه مادری داشت؛ سیاستی برای صلح، برای عدالت، برای ساختن آینده‌ای بهتر نه فقط برای زنان، بلکه برای همه انسان‌ها.
وی با بیان اینکه نیازمند راه‌اندازی یک نظام ملی برای شناسایی، پرورش و ارزیابی مدیران زن هستیم، خاطرنشان کرد: بسیاری از اوقات، چالش نبود گزینه‌های شایسته برای مدیریت، ناشی از فقدان بانک اطلاعاتی منسجم و سیستم پرورش استعدادهاست. چنین سامانه‌ای می‌تواند مبتنی بر شاخص‌هایی روشن، ظرفیت‌های مدیریتی زنان را در سطوح محلی و ملی شناسایی کرده و مسیر ارتقای آنان را تسهیل کند.
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده با بیان اینکه برنامه تربیت ۵۰۰ مدیر جوان و کارآمد در دستورکار دولت چهاردهم قرار گرفته است، ابراز داشت: این طرح، گامی عملی در مسیر شناسایی و تربیت زنان توانمند برای نقش‌آفرینی در مدیریت‌های میانی و عالی کشور خواهد بود.
بهروزآذر ادامه داد: در این طرح، نه‌تنها شاخص‌های شایستگی مدیریتی تعریف شده، بلکه با همکاری نهادهای ذی‌ربط، دوره‌های توانمندسازی، مشاوره حرفه‌ای، تجربه‌ورزی میدانی، و همچنین نظام ارزیابی مستمر برای این زنان طراحی شده‌است.
وی با بیان اینکه هدف ما آن است که هیچ زنی که شایسته است، در حاشیه نماند و هیچ مدیریتی از حضور یک زن کارآمد محروم نشود، عنوان کرد: اگر توسعه پایدار را می‌خواهیم، باید نیمی از جامعه را که نیمی از سرمایه تخصصی و حرفه‌ای جامعه هستند ، جدی بگیریم.
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده یادآور شد: اگر قرار است به قله‌های پیشرفتی که برای ایران ترسیم شده، دست پیدا کنیم، باید دو بال برای پرواز داشته باشیم و تا زمانی که نیمی از جامعه، یعنی زنان، در فرآیند تصمیم‌سازی و اداره کشور به‌طور واقعی و مؤثر مشارکت نکنند، پرواز ما یا ناقص خواهد بود، یا پرخطا. تحقق ایران قوی، با مشارکت فعال، اندیشمندانه و مادرانه زنان، نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت ملی است.
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده در پایان ابراز امیدواری کرد که در این همایش، فراتر از یک رویداد آکادمیک، به نقطه آغاز یک همکاری گسترده میان دولت، دانشگاه، نهادهای مدنی و رسانه‌ها تبدیل شود.
لازم به ذکر است، همایش بین‌المللی زنان، قدرت و مدیریت سیاسی در ایران با هدف یادبود محروم زهرا شجاعی، مشاور رئیس‌جمهور در امور زنان و رئیس مرکز امور مشارکت زنان در دولت اصلاحات عصر امروز در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد که در آن، خانواده مرحومه زهرا شجاعی، فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی، فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت، مشاوران و مدیران حوزه بانوان دستگاه‌های اجرایی، اندیشمندان، اساتید دانشگاه و جمعی از علاقه‌مندان مرحومه زهرا شجاعی در آن شرکت و به سخنرانی پرداختند. همچنین در این نشست، پیام آیت‌الله بیات زنجانی از مراجع عالیقدر به این همایش قرائت شد.
