مکی در گفت‌وگو با ایلنا:
آمریکا با جنگ روانی و فشارهای اقتصادی به دنبال پیشبرد دستور کار خود در مذاکرات است/ راهی برای رفع توهمات آمریکایی‌ها نسبت به برنامه‌های هسته‌ای ایران وجود دارد
کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: آمریکایی‌ها با جنگ روانی و تشدید فشارهای اقتصادی به دنبال پیشبرد دستور کار خود در مذاکرات هستند. نمی‌توان تأثیر این روش مذاکراتی آمریکا را در روند مذاکرات نادیده گرفت، اما به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها یا حداقل بخشی از حاکمیت این کشور به راه حل دیپلماتیک و گفت‌وگو اشاره دارند. ایران نه حزب‌الله لست و نه شرایط یمن را دارد. پیشنهادهای اخیر مانند اظهارات آقای شمخانی یا بحث تشکیل کنسرسیوم نشان می‌دهد که به هر حال راهی برای رفع دغدغه‌ها و نگرانی‌ها و توهمات آمریکایی‌ها نسبت به برنامه‌های هسته‌ای ایران وجود دارد.
مرتضی مکی کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با ارزیابی خود از سناریوهای موجود برای رسیدن به توافق هسته‌ای میان ایران و آمریکا و چالش های موجود در زمینه میزان غنی‌سازی اورانیوم در ایران گفت: مذاکرات به هسته سخت خودش رسیده و همان‌طور که انتظار می‌رفت، وقتی وارد جزئیات فنی می‌شویم، با پیشرفت مذاکرات، پیچیدگی و دشواری بیشتری مواجه خواهیم شد. دو مسأله اصلی در خصوص ایران وجود دارد؛ یکی بحث سرنوشت ذخایر اورانیوم ۶۰ درصد و ۲۰ درصد غنی‌شده و دیگری اینکه چرخه سوخت هسته‌ای در ایران باید چه شکل و شمایل مشخصی پیدا کند.
نگاه سلطه‌طلبانه ترامپ میخواهد دستور کار خود را به ایران تحمیل کند
وی ادامه داد: آنچه که از دیپلماسی و تریبون‌ها میان آقای ترامپ، حلقه قدرتمندان سیاسی و امنیتی اطرافش اعلام می‌شود و آنچه که از سوی مقامات ما واکنش نشان داده می‌شود، نشان‌دهنده مذاکرات چالشی پیش رو است. آخرین ادعایی که آقای ترامپ در جریان بازگشت به آمریکا در هواپیما بیان کردند، این است که ایران باید چرخه سوخت هسته‌ای خود را جمع‌آوری کند و هیچ لزومی ندارد که ایران با توجه به داشتن بزرگ‌ترین ذخایر نفت و گاز، بخواهد به سمت غنی‌سازی برود. این نشان می‌دهد که نگاه سلطه‌طلبانه همچنان در تلاش است تا دستور کار خود را در موضوع هسته‌ای به ایران تحمیل کند.
راهی برای رفع توهمات آمریکایی‌ها نسبت به برنامه‌های هسته‌ای ایران وجود دارد
این کارشناس حوزه سیاست خارجی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران به دنبال تداوم مذاکرات و رفع محدودیت‌هاست و همچنان بر خط قرمز خود در خصوص حفظ چرخه سوخت هسته‌ای تأکید دارد و با طرح این پرسش که آیا این بن‌بستی که در مواضع دو طرف آمریکایی و ایرانی ایجاد شده، راه حلی هم دارد، عنوان کرد: راه حل از سوی ایران و برخی نهادها به صورت غیررسمی اعلام شده است. آقای شمخانی اعلام کرد که ایران حاضر است کل ذخیره خود را از بین ببرد به شرط اینکه آمریکا هم تحریم‌ها را به صورت فوری لغو کند. از سوی دیگر، گاردین از یک طرح موسوم به تعلیق سه‌ساله برای تولید اورانیوم در ایران خبر داده است که در آن آقای عراقچی پیشنهادی در خصوص تشکیل کنسرسیوم برای غنی‌سازی اورانیوم حتی با مشارکت آمریکا و دولت‌های عربی را مطرح کرده است. این‌ها نشان می‌دهد که به هر حال راهی برای رفع دغدغه‌ها و نگرانی‌ها و توهمات آمریکایی‌ها نسبت به برنامه‌های هسته‌ای ایران وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه چندین مسیر مهم وجود دارد ولی اصل این است که کشورهای مختلف باید اراده سیاسی لازم را برای رسیدن به توافق داشته باشند، گفت: به نظر می‌رسد حلقه جنگ‌طلبان اطراف ترامپ به دنبال تحمیل خواسته‌های خود در برابر فعالیت های هسته‌ای ایران و برچیدن چرخه سوخت هسته‌ای هستند. اما با موارد متناقضی که ترامپ خصوص پیشبرد برنامه‌های هسته‌ای ایران طی چند هفته گذشته اعلام کرده، سیگنال‌های مثبت را نباید به یک باره پذیرفت، سیگنال‌های منفی را هم نباید به یکباره پذیرفت. شاید این سیاست آمریکا باشد که با فشار حداکثری و مدیریت تنش برای رسیدن به یک توافق میانه که هم خواسته ایران و هم خواسته‌های آمریکا مورد توجه قرار گرفته باشد، کار را پیش ببرد.
آمریکایی‌ها با جنگ روانی به دنبال پیشبرد دستور کار خود در مذاکرات هستند
مکی در پاسخ به این پرسش که اظهارات ترامپ چه تاثیری در افکار عمومی ایران ایجاد می‌کند، اظهار کرد: به موازات مذاکرات با آمریکا در خصوص رسیدن به یک راه حل میانه برای برنامه هسته‌ای ایران، یک جنگ روانی و جنگ اقتصادی نیز در جریان است. آمریکایی‌ها با این جنگ روانی و تشدید فشارهای اقتصادی به دنبال پیشبرد دستور کار خود در مذاکرات هستند. نمی‌توان تأثیر این روش مذاکراتی آمریکا را در روند مذاکرات نادیده گرفت، اما به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها یا حداقل بخشی از حاکمیت این کشور به راه حل دیپلماتیک و گفت‌وگو اشاره دارند. ایران نه حزب‌الله است و نه شرایط یمن را دارد. ایران کشوری با حدود ۶۴۸ هزار کیلومتر مربع مساحت و توانایی‌های نظامی و اقتصادی بالاست و این‌گونه نیست که بتوان با هدف قرار دادن تاسیسات هسته ای و یا نظامی آن به اهداف آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها دست یافت.
وی با تاکید کرد بر نگاهی که دولتمردان آمریکایی به آن اذعان دارند، بیان کرد: باید از طریق روش‌های مختلفی مانند دیپلماسی و مذاکرات با چهره‌های مختلف در حاکمیت آمریکا، جایگاه این جریان را در فرایند کاخ سفید بررسی کنیم.
در صورت توافق میان ایران و آمریکا، اروپایی‌ها آن احترام خواهند گذاشت
این تحلیل‌گر روابط بین‌الملل در خصوص نقش اروپا در مذاکرات هسته‌ای ایران و نشست اخیر ایران با اروپایی ها گفت: متأسفانه اروپایی ها نقش مثبتی در قبال برنامه هسته‌ای ایران نداشته‌اند. پس از حمله روسیه به اوکراین در سال ۱۴۰۱، اروپایی‌ها رویکرد بسیار تند و منفی و پرتنشی در قبال ایران در پیش گرفتند و متأسفانه شاهد نقش مثبتی در جهت تقویت چهارچوب گفت‌وگوهای میان ایران و آمریکا نبوده‌ایم. آمریکا هم در این دوره اروپایی هایی را نادیده گرفت و مذاکرات دوجانبه‌ای را با ایران تعیین کرده است. آمریکایی‌ها در این دوره از گفت‌وگوها، موضوع برنامه‌های اصلی و رفع تحریم‌های اقتصادی را تعیین‌کننده می‌دانند، اما قطعاً نقش روسیه، چین و کشورهای اروپایی هم می‌تواند تأثیر مثبتی در روند گفت‌وگوهای میان آمریکا داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: همان‌طور که ما تلاش می‌کنیم روسیه و کشورهای عربی منطقه را در جریان روند مذاکرات با آمریکا و رسیدن به یک توافق میانه و برد-برد قرار دهیم، باید در قبال اروپایی‌ها هم اقداماتی مشابه انجام دهیم. مکانیزمی باید وجود داشته باشد که دولت‌های اروپایی تلاش برای تشدید فشار بر جمهوری اسلامی ایران را کاهش دهند. اروپایی‌ها اعلام کرده‌اند که در صورت توافق میان ایران و آمریکا، به آن احترام خواهند گذاشت، اما باید فراتر از این موضوع با دولت های اروپایی وارد گفت‌وگوهای چندجانبه شویم.
