کارد به استخوان رسیده
حال و روز ونزوئلا بسیار وخیم است. کشوری که روزی رابطه بسیار خوبی با رئییس دولت نهم و دهم ایران داشت و تقریبا هر دو کشور سیاست‌های یکسانی را برای اداره کشورشان در سر داشتند.
جهان اقتصاد نوشت: در سال ۲۰۱۳ طبق آمار شاخص فلاکت، ونزوئلا در رتبه اول قرار داشت و ایران نیز رتبه بعد را به خود اختصاص داده بود.
اما بعد از چهارسال رتبه ونزوئلا در این شاخص آماری تغییری پیدا نکرده ولی ایران با ونزوئلا فاصله بسیاری گرفته است.
اما در برخی از آمار نیز ایران بالاتر از ونزوئلا قرار گرفته بود.
ایران با تورمی نزدیک به چهل درصد در سال ۲۰۱۲ و ونزوئلا با تورمی حدود بیست درصد رقیبان بی‌همتایی در این زمینه بودند.
اما رویکردها در سال‌های بعد سیاست‌های دو کشور را از هم جدا کرد.
ایران با سیاست اقتصادی کاهش تورم در آخرین آمار جهانی تورمی در حدود ده درصد داشته ولی ونزوئلا به تورمی سه رقمی و ۷۴۱ درصدی رسیده است.
نکته مهم در این‌گونه از رویکرد دولت‌ها در اداره کشور به این شکل است که هنگامی که قیمت نفت بالا می‌رود به سود این کشورها خواهد بود اما سوال اساسی و مهم اینجاست که قیمت نفت کاهش پیدا نخواهد کرد؟
در سال ۲۰۱۰ که قیمت جهانی نفت بالا رفت، ونزوئلا که بزرگترین کشور در ذخایر نفتی است با توجه به نگاهشان برای مدیریت کشور وضعیت خوبی پیدا کرد.
هزینه‌های بی‌برنامه باعث شد تا این هشدار به دولت ونزوئلا داده شود که اگر روزی قیمت نفت کاهش پیدا کند با بحران اقتصادی شدیدی گرفتار خواهد شد.
در ایران همین رویکرد وجود داشت. قیمت بالای صد دلار باعث شده بود تا دولت سر ذوق بیاید و به جای استفاده درست و ذخیره کردن آن، پول‌های به دست آمده از قیمت رویایی نفت صرف هزینه‌های بیهوده شود.
اما دوران بحران در این‌گونه کشورها از زمانی آغاز شد که قیمت نفت سیر نزولی به خود گرفت.
با تغییر دولت و متفاوت بودن نگاه دولت یازدهم با رئیس دولت نهم و دهم در ایران باعث شد تا جلوی یک فاجعه در کشور گرفته شود اما حزب چپگرای ونزوئلا همچنان به کار خود ادامه داد.
چاوز که آن سال‌ها رئیس جمهور ونزوئلا بود توانست نظر مردم را دوباره جلب کند و دوباره سکان هدایت کشورش را بر عهده گیرد.
بعد از سال ۲۰۱۳ نرخ تورم در ایران نزولی شد اما در ونزوئلا تورم در حال افزایش بود.
در سال ۲۰۱۲ چاوز توانست تورم را کاهش دهد اما بسیاری از کارشناسان معتقد بودند که اگر شرایط تغییر پیدا نکند بحران شدید ونزوئلا را تهدید خواهد کرد.
همین اتفاق هم افتاد و ونزوئلا به کشوری بی رقیب از لحاظ رشد تورم در جهان لقب گرفت.
بعد از مرگ چاوز، نیکولاس مادورو رئیس جمهور ونزوئلا شد و همان سیاست‌های چاوز در کشور دنبال شد.
کارد به استخوان اقتصاد ونزوئلا وقتی رسید که نفت حدود یک چهارم قیمت سال ۲۰۱۰ شد.
بی‌ارزش شدن پول کشور ونزوئلا، پایین آمدن قیمت نفت، شدت بیکاری، تورم و…باعث شده بود تا بحران ونزوئلا را وارد مرحله جدیدی کند.
عده‌ای که در زمان صعود جهانی قیمت نفت معتقد بودند با سیاست‌های در پیش گرفته فاصله میان فقیر و غنی کاهش پیدا می‌کند، بعد از تغییر قیمت نفت، صحبتشان نقض شد و شرایط کاملا تغییر کرد.
حال در ونزوئلا اختلاف طبقاتی بیداد می‌کند و مردم فقیر را کلافه کرده است.
ونزوئلا نه تنها باعث فقرتر شدن فقرای کشور خود شده بلکه قشر متوسط را نیر به جمع فقرای خود افزوده است.
حال بعد از سه سال از آخرین شورش‌های علیه سیاست‌های دولت، مردم حدود یک ماه است که دوباره به خیابان‌ها آمده و این بار با اراده بیشتری خواهان کنار رفتن نیکولاس مادورو، رئیس جمهور فعلی ونزوئلا هستند.
روز سه شنبه دو نفر کشته شدند و مجموع کشته‌ها در طول سه هفته گذشته ۲۶ نفر بر طبق امار کشته شده‌اند.
پلیس این کشور در کاراکاس برای جلوگیری از گسترش اعتراضات مردمی از گاز اشک آور استفاده می‌کند.
در ونزوئلا نه تنها اوضاع اقتصادی وخیم شده بلکه شرایط اجتماعی هم تعریف چندانی ندارد.
فیلم گرفتن از سوپر مارکت‌ها و یا شرایط حساس ممنوع شده و دولت تمایلی به شفاف سازی و مخابره کردن اوضاع کشور به دیگر کشورها ندارد.
مردم پایتخت این کشور با نشستن در خیابان‌ها و برگزاری تظاهرات خواهان برگزاری انتخابات زود هنگام هستند.
اما روز دوشنبه یک مرد موافق دولت در شهر مریدا به ضرب گلوله کشته شد. دو مرد دیگر که هنوز مواضع آنها به سیاست‌های دولت مشخص نشده در مریدا و بریناس کشته شدند.
فرمانده ایالت انریکه کاپریلس در توئیتی نوشت که مسئول کشتار گروه‌های شبه نظامی هستند.
طارق ساب که مدافع حقوق شهروندی است به شدت به حال و روز این روزهای ونزوئلا انتقاد دارد و مدعی است چند تن از مردمی که در تظاهرات شرکت کرده‌اند مجروح شده‌اند و عده‌ای از آنها حالشان وخیم است.
آن طور که به نظر می‌رسد از مخالفان خواسته شده تا در خیابان‌ها بمانند تا انتخابات ریاست جمهوری که قرار است در پایان سال ۲۰۱۸ برگزار شود، زمان آن به جلو کشیده شود.
مخالفان دولت فعلی، از آغاز شروع تظاهرات مدل‌های مختلفی از اعتراضات را امتحان کرده و حتی راهپیمایی سکوت را نیز امتحان کرده‌اند.
تنش‌ها از زمانی بیشتر شده که دولت سوسیالیست تصمیم گرفت اختیارات مجلس که دست مخالفان است را حذف کند.
مخالفان مصمم هستند که باید رئییس جهمور حزب سوسیالیست این کشور از سمت خود برکنار شود تا دست از ماندن در خیابان‌ها بردارند.
نیکولاس مادورو طی نشستی گفت که باید از کشورمان محافظت کنیم. او گفت که انتخابات باید همین حالا برگزار شود و باید با مخالفان گفت‌وگوهای صلح را دوباره از سر بگیریم
او حتی دست به دامان پاپ فرانسیس شد تا در گفت‌وگوهای او و مخالفان دولت، حضور پیدا کند.
اما سوال اصلی اینجاست که با توجه به گفته صحبت‌های رئیس جمهور مبنی بر گفت‌وگو با مخالفین و برگزاری انتخابات زود هنگام چرا باز هم چیزی از تنش در کشور کاسته نشده است؟
عده‌ای بر این باور هستند که منظور رئیس جمهور چپگرای ونزوئلا انتخابات محلی است و ربطی به انتخابات ریاست جمهوری ندارد.
مردم با دیدن افزایش فساد، رشد بیکاری و تورم و شرایط دیکاتوری حاکم در کشور، معتقدند که راه برگشتی برایشان نمانده و حتی از ابتدایی‌ترین امکانات نیز بی‌بهره‌اند و کشته شدن یا زنده ماندن آنها هیچ فرقی به حالشان نمی‌کند.
صف‌های طولانی مردم برای دریافت نیازهای اولیه نشان از بحران اقتصادی این روزهای ونزوئلا دارد.
رئییس جمهور ونزوئلا تظاهرات مخالفین علیه دولت را به گردن آمریکا انداخته و دولت این کشور را باعث افزایش تنش‌ها می‌داند. اما سوال اصلی اینجاست که اگر شرایط بد اقتصادی نمی‌تواند صدای مردم را بالا ببرد و سیاست‌های حاکم در ونزوئلا در ایجاد فقر و اختلاف طبقاتی و… بر گردن آمریکاست یا انگشت اتهام به سوی دولتمردان این کشور است؟!!
با تمام این شرایط به نظر می‌رسد که صحبت‌های رئیس جمهور ونزوئلا کمی خنده‌دار باشد.
شرایط بد اقتصادی این کشور باعث شده تا عده‌ای با تشکیل باندهای تبهکاری و سرقت و آدم ربایی نیازهای خانواده را برطرف کنند.
حال باید منتظر ماند و دید که آیا دولت ونزوئلا سرانجام به خواسته مخالفان تن می‌دهد و به برگزاری زود هنگام انتخابات راضی می‌شود یا همچنان بر خواسته خود پافشاری کرده و به کشتار مردم ادامه می‌دهد.
آن طور که به نظر می‌رسد رئیس جمهور این کشور علی‌رغم مخالفت‌های کشورهای آمریکای جنوبی با این کشور قصد برگزاری زودهنگام را نخواد داشت.
همزمان با انتقاد شدید قدرت‌های بزرگ در همسایگی ونزوئلا از واکنش دولت سوسیالیست مادورو به ناآرامی‌های سیاسی ،کاراکاس هم آنها را تهدید کرد که از سازمان کشورهای آمریکایی خارج می‌شود.
بنا بر گزارش آسوشیتدپرس، دلسی رودریگز، وزیر امور خارجه ونزوئلا در برنامه‌ای تلویزیونی گفت: نیکولاس مادورو، رئیس جمهور کشورمان به من دستور داده که اگر وزرای امور خارجه سازمان کشورهای آمریکایی مستقر در واشنگتن بدون حمایت و تائید دولت کاراکاس نشستی درباره بحران ونزوئلا برگزار کنند، باید راهی برای خروج کشورمان از این سازمان بیابیم.
هیچکس نمی‌داند که چه زمانی قرار است جلوی این تورم که احتمالا به بیش از هزار درصد خواهد رسید را بگیرد و شرایط نا به سامان در ونزوئلا را بهبود بخشد، اما شاید بهترین گزینه و شاید تنها راه این روزهای این کشور تغییر نگاه به اداره کشور و یا به طور کلی تغییر دولت ونزوئلا باشد.
علیرضا امامی فرد
