رئیس جمهور اداره اقتصاد را بر عهده دارد

آینده اقتصاد ایران چگونه خواهد بود؟ این سوال اغلب فعالین سیاسی از اقتصادانان است. دکتر مسعود نیلی مشاور اقتصادی رئیس جمهور به ندای ایرانیان می‌گوید «اقتصاد و تصمیم گیری اقتصادی حتی اداره کشور خم رنگرزی نیست. اگر انتظار معجزه دارید، منتظر نمانند که رخ نخواهد داد. ما باید به گذشته نگاه کنیم و آینده را با توجه به گذشته ببینیم. اقتصاد با عدد و رقم سر وکار دارد. رشد اقتصادی در سال ۹۱ منفی ۶.۸ درصد بود که این رقم به همراه تورم خیلی بالا بود ولی الان آمار بانک مرکزی برای سال قبل انتشار پیدا کرده و نشان می‌دهد با وجود رشد منفی در سال قبل شیب کاهش تولید ناخالص داخلی کم شده است» مسعود نیلی این را می‌گوید و تاکید دارد که اوضاع بهتر شده است. گفتگوی سایت ندای ایرانیان به وی را در ادامه می‌خوانید:

اداره کننده اصلی اقتصاد کشور کیست؟

معلوم است رئیس جمهور به طور مشخص اداره اقتصاد را بر عهده دارد. به هر حال مسئله اقتصاد برای دولت و شخص رئیس دولت مهم است.

رئیس جمهور چطور با این همه مشغله این روند را هدایت می‌کند؟

از طریق ستاد هماهنگی اقتصادی این روند انجام می‌گیرد. ستاد هماهنگی اقتصادی دولت هم در سطح رویکردهایی که شخص رئیس جمهور یا معاون اول به مسائل دارند و هم در سطح لایه سه دستگاه اصلی سیاست گذار اقتصادی، نقش خیلی موثری در هماهنگی و جهت دادن ایفا کرده است به نظر من این ستاد از ابتدای فعالیت تا کنون در جهت دادن به سیاست‌های اقتصادی دولت و همچنین هماهنگی تیم اقتصادی به خوبی عمل کرده است.

چطور می‌توانیم بگوییم که دولت در زمینه اقتصادی موفق عمل کرده است؟

یعنی دولت توانسته که کشور را از رکود نجات دهد. تورم نسبت به سال گذشته کاهش چشمگیری یافته است. حتی نسبت به ماه‌های گذشته هم این ماه با نرخ تورم کمتری روبرو هستیم. ما موفق بودیم یعنی دلار هر روز یک نرخ ندارد. دیگر صف خرید دلار تشکیل نمی‌شود. تورم نرخ دارد و با اندازه گیری آن بهتر می‌توانیم در این خصوص نظر بدهیم.

اما هنوز هم تورم برای مردم قابل لمس است و کاهش آن مشاهده نمی‌شود.

من نظر شما را نمی‌پذیرم. تورم باید قابل اندازه گیری باشد نه قابل لمس. من منکر تورم مزمن در اقتصاد ایران نیستم که بخشی از آن هم ناشی از فروش نفت است. بهتر است وضعیت ایران را با دیگر کشور‌ها مقایسه کنیم. اگر بخواهید اقتصاد ایران را به لحاظ نرخ تورم با مناطقی مثل دبی یا قطر مقایسه کنید، به وضوح و درستی می‌بینید که آن‌ها هم نفتی هستند اما این وضعیت تورمی برای آن‌ها وجود ندارد. چرا باید وضعیت این کشور‌ها این طور باشد؟ به این دلیل که وقتی حجم پول در اقتصاد آن‌ها زیاد می‌شود تقاضاهای افزایش یافته از طریق واردات به خارج منتقل می‌شود.(یعنی از طریق واردات تقاضا‌ها به خارج منتقل می‌شود) چرا که نرخ ارز آن‌ها پایین است و حجم عمده کالاهای آن‌ها هم وارداتی است. قیمت کالاهای وارداتی هم طبق قیمت ارز آنهاست و وقتی نرخ ارز ثابت باشد این تثبیت نرخ ارز باعثمی‌شود که این کشور‌ها تورم نداشته باشند. در مورد ایران هم طی کمتر از ۱۰ سال اخیر آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که رشد واردات بسیار زیاد بوده و در برخی سال‌ها، هر سال به طور متوسط ۱۰ میلیارد دلار به واردات کشور اضافه شده است. اگر در سالی ۲۰ میلیارد دلار واردات داشتیم در سال‌های پس از آن میزان واردات به ۳۰ میلیارد دلار رسیده است و این رشد تا جایی ادامه پیدا کرده که مثلا طی سال ۹۰ در مجموع واردات کالا و خدمات کشور به حدود ۹۰ میلیارد دلار رسید. منظور من این است که چون واردات به کشورمان همراه با رشد نقدینگی رشد کرده است، این باعث‌شده که تقاضاهای به وجود آمده ناشی از افزایش نقدینگی از طریق واردات جبران شود. بنابراین آنچه در ایران وجود دارد محصول سال‌ها بی‌تدبیری است. تورم بیماری مزمن اقتصاد ایران است و دولت یازدهم نمی‌تواند برای مهار آن در کوتاه مدت کاری انجام دهد.

برخی می‌گویند شما همه کاره اقتصادی دولت هستید. آیا اینکه می‌گویند نیلی حرف آخر اقتصادی دولت را می‌زند صحیح است؟

چه کسی چنین حرفی را زده است. من فقط داخل شورا هستم. رئیس جمهور حرف آخر را می‌زند. من واقعا نمی‌دانم منشا این برداشت‌ها چیست.

به طور کلی عملکرد اقتصادی دولت را تاکنون چطور ارزیابی می‌کنید؟

اقتصاد و تصمیم گیری اقتصادی حتی اداره کشور خم رنگرزی نیست. اگر انتظار معجزه دارید، منتظر نمانید چراکه رخ نخواهد داد. ما باید به گذشته نگاه کنیم و آینده را هم با توجه به گذشته ببینیم. اقتصاد با عدد و رقم سر وکار دارد. رشد اقتصادی در سال ۹۱ منفی ۶.۸ درصد بود که این رقم به همراه تورم خیلی بالا بود ولی الان آمار بانک مرکزی برای سال قبل انتشار پیدا کرده و نشان می‌دهد با وجود رشد منفی در سال قبل شیب کاهش تولید ناخالص داخلی کم شده است. قطعاً رکود عمیق‌تر از سال ۹۱ نشده است البته باید توجه داشته باشیم مادامی که رشد منفی است یعنی تولید ناخالص داخلی کم می‌شود اما نسبت به قبل، از این شیب کاسته شده و به تدریج از شرایط رکود خارج می‌شویم. البته هنوز امار رسمی از چند ماه اول سال جاری نداریم ولی امیدواریم با اقداماتی که انجام می‌شود اقتصاد به رشد مثبت برسد.