۱۸ سپتامبر روز جهانی کارتون است

هر ساله در هجدهم سپتامبر،علاقهمندان، هنرمندان و حامیان آزادی بیان در سراسر جهان، «روز جهانی کارتون» (International Cartoon Day) را گرامی میدارند. این روز، فرصتی است برای تجلیل از هنری قدرتمند که با ترکیب طنز، نقاشی و نقد اجتماعی، توانسته است مرزهای زبان و فرهنگ را درنوردیده و به یکی از جهانیترین و تأثیرگذارترین فرمهای هنری معاصر تبدیل شود. روز جهانی کارتون تنها یک جشن برای خندیدن نیست، بلکه پاسداشتی برای شجاعت، خلاقیت و نقش بیبدیل کاریکاتوریستها در بازتاب حقایق جامعه است.
تاریخچه و هدف از نامگذاری
برخلاف بسیاری از مناسبتهای بینالمللی که توسط نهادهای بزرگی مانند سازمان ملل متحد تعیین شده اند، روز جهانی کارتون ریشه در ابتکارات جامعهٔ هنرمندان و خبرنگاران دارد. این تاریخ، ۱۸ سپتامبر، به عنوان روزی نمادین برای بزرگداشت نقش کاریکاتور در آزادی بیان و دموکراسی انتخاب شده است.
اهداف اصلی این روز عبارتند از:
1. تقدیر از هنرمندان کاریکاتوریست: شناخت زحمات، خلاقیت و گاه ریسک هایی که این هنرمندان برای خلق اثرشان متحمل میشوند.
2. تأکید بر آزادی بیان: دفاع از حق هنرمندان برای نقد قدرت، سیاستمداران و مسائل اجتماعی بدون ترس از سانسور یا پیگرد قانونی.
3. افزایش آگاهی عمومی: آشنا کردن مردم با اهمیت کاریکاتور به عنوان یک رسانهٔ خبری و هنری قدرتمند که میتواند پیامهای پیچیده را به ساده ترین و مؤثرترین شکل انتقال دهد.
4. ترویج صلح و درک متقابل: استفاده از طنز برای نقد خشونت، تبعیض و نادانی و ترویج گفتگو بین فرهنگهای مختلف.
کاریکاتور: هنری فراتر از یک خنده
کاریکاتور تنها به تصاویر خنده دار در صفحات طنز روزنامه ها محدود نمیشود. این هنر، زبانی جهانی است که عملکردهای چندگانه دارد:
نقد اجتماعی و سیاسی: این شناخته شده ترین نقش کاریکاتور است. یک کاریکاتوریست با بزرگ نمایی ویژگیهای منفی یا نقاط ضعف یک سیاستمدار یا یک پدیدهٔ اجتماعی، آن را به چالش میکشد و بیننده را به تفکر وامیدارد.
ساده سازی مفاهیم پیچیده: یک طراحی هوشمندانه میتواند یک بحران اقتصادی پیچیده یا یک مناقشهٔ سیاسی طولانی را در یک قاب خلاصه کند و هستهٔ اصلی ماجرا را به مخاطب برساند.
ایجاد همدلی و انسانی کردن مسائل: کاریکاتورها گاهی اوقات رنجهای مردم عادی را در جنگ، فقر یا بی عدالتی به تصویر میکشند و با برانگیختن احساسات، حس همدلی را در جامعه تقویت میکنند.
اسناد تاریخی: کاریکاتورهای هر دوره، مانند یک آرشیو تصویری، روحیه، دغدغه ها و اتفاقات آن زمان را ثبت میکنند و برای نسلهای آینده به عنوان سندی تاریخی باقی میمانند.