شغل شما شاید همین حالا در حال حذف شدن باشد
۳ برابر شدن اخراج‌ها در سال ۲۰۲۵؛ هوش مصنوعی مقصر اصلی است
در حالی که مدیران عامل شرکت‌های بزرگ فناوری می‌گویند هوش مصنوعی تنها ابزار برای کمک به کارکنان است، اما پیام‌های داخلی و یادداشت‌های ارسالی به سرمایه‌گذاران آن‌ها، حاکی از آن است که شغل بسیاری از کارکنان در معرض تهدید جدی است و شاید همین حالا هم بسیاری از افراد شغل خود را از دست داده باشند.
در جلسات داخلی و گفت‌وگوهای غیررسمی درون شرکت‌ها این پرسش در ذهن میلیون‌ها کارمند تکرار می‌شود: «آیا هوش مصنوعی شغل من را خواهد گرفت؟»
در عرصه عمومی، مدیران عامل شرکت‌های فناوری طوری صحبت می‌کنند که نگرانی کارمندان را برطرف کنند. آن‌ها از «افزایش بهره‌وری» و «بهینه‌سازی فرآیندها» سخن می‌گویند. اما در مکاتبات داخلی، پست‌های وبلاگی و یادداشت‌هایشان، تصویری کاملاً متفاوت از آینده شغلی کارکنان ترسیم شده است و آن‌هم حاکی از این است که نیروی کار مجازی نه‌تنها وارد میدان شده، بلکه در حال جایگزینی با نیروی انسانی است.
۱. اندی جسی، مدیرعامل آمازون: «به نیروی انسانی کمتری نیاز خواهیم داشت»
اندی جسی در پیامی سراسری به کارکنان آمازون نوشت:«با گسترش استفاده از هوش مصنوعی مولد و ایجنت‌ها، نحوه انجام کارها تغییر خواهد کرد. ما به تعداد کمتری از افراد برای برخی مشاغل فعلی نیاز خواهیم داشت... انتظار داریم با استفاده گسترده از هوش مصنوعی، تعداد کارکنان در واحدهای مختلف کاهش یابد.» اصطلاح «در چند سال آینده» در زبان شرکتی معادل بازه زمانی ۲۰۲۶ تا ۲۰۲۸ است نه یک دهه بعد و آینده برای آن‌ها بسیار زودتر فرا می‌رسد. برخلاف تصور رایج، جسی فقط از خودکارسازی وظایف تکراری صحبت نمی‌کند. او به وضوح از جایگزینی کامل دسته‌هایی از مشاغل توسط هوش مصنوعی خبر می‌دهد تا جایی که حتی روند استخدام برای بسیاری از موقعیت‌های شغلی متوقف خواهد شد.
۲. لوئیس فن آن، مدیرعامل دولینگو: «در صورت امکان خودکارسازی، استخدام متوقف می‌شود»
در یادداشتی که لوئیس فن آن، مدیرعامل دولینگو، در لینکدین منتشر کرد آمده است:«بیشتر واحدها باید رویکردهای بنیادین خود را بازنگری کنند... جذب نیروی جدید فقط در صورتی انجام می‌شود که امکان خودکارسازی کامل فرآیندها وجود نداشته باشد.» پیام او روشن است؛ تا زمانی که کاری واقعاً از عهده هوش مصنوعی خارج نباشد، نیروی انسانی جدید به شرکت اضافه نخواهد شد.
۳. توبی لوتکه، مدیرعامل شاپیفای: «چرا این کار را هوش مصنوعی انجام ندهد؟»
توبی لوتکه نیز در پیامی در پلتفرم X (توییتر سابق) خطاب به مدیران شرکت نوشت:«پیش از درخواست نیروی جدید، باید نشان دهید چرا هوش مصنوعی نمی‌تواند وظیفه مورد نظر را انجام دهد... اگر ایجنت‌های خودران هوش مصنوعی از هم‌اکنون در تیم‌ها حضور داشتند، وضعیت چگونه بود؟» لوتکه خواستار بازطراحی تیم‌ها با محوریت هوش مصنوعی است و از مدیران می‌خواهد حضور نیروی انسانی را توجیه کنند.
اولویت با خودکارسازی است، نه نیروی انسانی
مارک بنیوف، مدیرعامل Salesforce، به‌تازگی اعلام کرده که در حال حاضر ۵۰ درصد از وظایف شرکت توسط هوش مصنوعی انجام می‌شود؛ باید توجه داشت که با این گفته او همزمان ۱۰۰۰ نفر اخراج شدند.
مدیرعامل شرکت فین‌تک Klarna نیز صراحت بیشتری داشت و گفت این شرکت به کمک هوش مصنوعی موفق شده ۴۰ درصد از نیروی انسانی خود را کاهش دهد.
واقعیت: نیروی کار مجازی همین حالا وجود دارد
به وضوح می‌توان دید که این تحولات مربوط به آینده نیست و هم‌اکنون در حال وقوع است. دلیل اصلی این دگرگونی، پیشرفت پرشتاب هوش مصنوعی در سال‌های اخیر است. سام آلتمن، مدیرعامل OpenAI، در یک پادکست توضیح داد که مدل‌های استدلال جدید به سطحی از توانمندی رسیده‌اند که می‌توانند مسائل چندمرحله‌ای و پیچیده را در حد فردی دارای مدرک دکتری، تحلیل و حل کنند.
به گفته منابعی از آزمایشگاه‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی، این مدل‌ها در حال آموزش برای انجام وظایف حرفه‌ای در مشاغلی مانند بانکداری، تحلیل مالی، بیمه، حقوق، و حتی روزنامه‌نگاری هستند. هدف این است که خروجی هوش مصنوعی با کیفیت حرفه‌ای و حداقل خطا تولید شود. این منابع به دلیل تعهدات قراردادی خواستار ناشناس‌ماندن بوده‌اند. به عبارت دیگر، نیروی کار مجازی همین حالا بسیاری از مشاغل را انجام می‌دهد و تمرکز فعلی صرفاً بر ارتقای کیفیت آن‌هاست. با این تفاسیر، «چند سال آینده»ای که جسی از آن سخن گفته بود، ممکن است در واقع تنها یکی‌دو سال دیگر باشد.
موج اخراج‌ها در حال شتاب گرفتن است
بر اساس داده‌های وب‌سایت Layoff.fyi، در سال ۲۰۲۴، حدود ۵۵۱ شرکت فناوری نزدیک به ۱۵۳ هزار نفر از کارکنان خود را تعدیل کرده‌اند. این روند در سال ۲۰۲۵ با سرعتی بیشتر ادامه یافته و تنها در شش ماه نخست سال، بیش از ۱۵۱ شرکت فناوری در مجموع حدود ۶۴ هزار نفر را اخراج کرده‌اند.
در سال ۲۰۲۴، میانگین اخراجی هر شرکت فناوری ۲۷۷ نفر بوده، اما اگر روند فعلی ادامه یابد، این میانگین در سال ۲۰۲۵ به حدود ۸۵۰ نفر خواهد رسید یعنی تقریباً سه برابر سال قبل. نکته قابل توجه اینجاست که این موج اخراج‌ها در بحبوحه رونق اقتصادی و رکوردشکنی بورس نزدک رخ داده است. هشت مورد از ده شرکت برتر جهان در حوزه فناوری فعالیت می‌کنند و بسیاری از آن‌ها سودآور و در حال رشد هستند. بنابراین، حذف گسترده نیروی انسانی نمی‌تواند تنها دلایل مالی داشته باشد. تبیین منطقی این روند، جایگزینی تدریجی هوش مصنوعی است.
حقیقت در حاشیه یادداشت‌هاست
مدیران عامل شرکت‌های فناوری شاید به‌صورت مستقیم نگویند که شما قرار است جایگزین شوید، اما اسناد داخلی شرکت‌هایشان چیز دیگری نشان می‌دهند. هوش مصنوعی همین حالا در کنار شما در حال کار است و شرکت شما به‌احتمال زیاد، نقشه راهی برای حذف موقعیت شغلی‌تان طراحی کرده است؛ گام‌به‌گام، پروژه‌به‌پروژه، چت‌بات‌به‌چت‌بات. اگر می‌خواهید بدانید آینده نیروی کار چگونه خواهد بود، به بیانیه‌های روابط عمومی دل نبندید! به یادداشت‌های درون‌سازمانی و پاورقی وبلاگ‌های مدیران خود نگاه کنید. چون آنجا حقیقت، بی‌صدا فاش شده است.
