بستن تنگه هرمز چه عواقبی دارد؟

در پی تهدید اخیر مقام ارشد ایرانی مبنی بر بستن تنگه هرمز در صورت مداخله مستقیم آمریکا در جنگ با اسرائیل، می‌توان در انتظار پیامد‌های احتمالی این اقدام بر بازار نفت، بیمه نفتکش‌ها، قیمت بنزین در آمریکا و اروپا، و همچنین تورم جهانی باشیم.

طبق آخرین اخبار، روزنامه نیویورک تایمز به نقل از مقامات نظامی ایالات متحده آمریکا مدعی شده است که ایران تجهیزات دریایی و سایر امکانات خود را برای بستن تنگه هرمز آماده کرده است!

به نفت ۴۰۰ دلاری سلام کنید!

تنگه هرمز با عبور روزانه حدود ۲۰ میلیون بشکه نفت خام و محصولات پالایش‌شده در روز (منهای کشتی‌های تجاری)، معادل ۲۰ درصد از عرضه جهانی نفت، یکی از مهم‌ترین مسیر‌های انتقال انرژی در جهان است. در صورت بسته شدن این تنگه، بازار جهانی با شوک عرضه مواجه می‌شود که می‌تواند منجر به افزایش شدید قیمت نفت شود.

تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که قیمت نفت به بیش از ۱۵۰ تا ۴۰۰ دلار در هر بشکه برسد.

در صورت بروز درگیری یا تهدید به بستن تنگه هرمز، بیمه‌گران هزینه بیمه نفتکش‌ها را به شدت افزایش می دهند. بر اساس گزارش‌ها، هزینه بیمه جنگی برای نفتکش‌ها در منطقه خلیج فارس تا ۲۰ برابر افزایش یافته است. این افزایش هزینه‌ها می‌تواند منجر به کاهش فعالیت‌های حمل‌ونقل دریایی و افزایش هزینه‌های عملیاتی شود.

آتش آشوب در دامن آمریکا

افزایش قیمت نفت به طور مستقیم بر قیمت بنزین در کشور‌های واردکننده نفت تأثیر می‌گذارد. در آمریکا، پیش‌بینی می‌شود که قیمت بنزین به بیش از ۶ دلار در هر گالن برسد. با توجه به گستردگی طولی جغرافیایی آمریکا، حمل و نقل جاده‌ای اهمیت ویژه‌ای دارد و شهروندان تکیه‌ای ویژه به خودرو‌های شخصی برای تردد دارند. از سویی دیگر با توجه به اعتراضات در ایالات تگزاس آمریکا، چنین افزایش قیمت بنزینی در آمریکا می‌تواند در حکم یک بمب داخلی عمل کرده و دولت ترامپ را با چالش جدی رو به رو کند.

این تنها مربوط به نرخ بنزین مربوط می‌شود؛ در حالیکه افزایش قیمت نفت به طور مستقیم قیمت سایر فرآورده‌های نفتی مانند سوخت جت و هواپیما (افزایش هزینه حمل و نقل و هوایی) و همچنین محصولات پتروشیمی (صنایع پلاستیک، پزشکی و ...) را متاثر می‌کند.

سایه ترس بر قاره سبز

به گفته متخصصان در اروپا نیز وضع بهتر از آمریکا نیست و حتی می‌توان گفت بدتر است چرا که آمریکا خود بخشی از نیاز خود را از منابع داخلی نفت خود تامین می‌کند، مقوله‌ای که اروپا فاقد آن است. بنابراین می‌توان گفت از این جهت، اروپایی‌ها اقتصاد شکننده تری در مقابل منابع انرژی دارند.

پیش بینی تحلیلگران نشان می دهد کشور‌های واردکننده نفت با افزایش قیمت بنزین و دیزل مواجه می شوند و بنزین به بیش از ۲.۵ یورو در لیتر می‌رسد که می‌تواند فشار تورمی را افزایش دهد.

دنباله دومینوی خاورمیانه در اقتصاد 

افزایش قیمت نفت به عنوان یک عامل کلیدی در هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل، می‌تواند منجر به افزایش تورم در سطح جهانی شود. بر اساس تحلیل‌ها، افزایش قیمت نفت می‌تواند تورم را تا ۲ درصد در کشور‌های توسعه‌یافته افزایش دهد و در کشور‌های در حال توسعه این اثرات شدیدتر پیش بینی می‌شود.

به این ترتیب در صورت اجرایی شدن تهدید ایران مبنی بر بستن تنگه هرمز، پیامد‌های اقتصادی آن می‌تواند به شدت بر بازار نفت، بیمه نفتکش‌ها، قیمت انرژی و تورم جهانی تأثیر بگذارد.

هرمز، تنگه ای بدون جایگزین

تنگه هرمز یکی از مهم‌ترین شاه‌راه‌های انرژی در جهان است. بخش بزرگی از صادرات گاز مایع کشور‌های خلیج فارس نیز از این مسیر انجام می‌شود. به جرات می‌توان گفت در این میان کشور‌های واردکننده مانند چین، هند، ژاپن و کشور‌های اروپایی بیشترین آسیب را می‌بینند.

در صورتی که ایران محدودیت تردد برای نفتکش‌ها یا کشتی‌های تجاری در تنگه هرمز ایجاد کند، بیمه‌گران بین‌المللی هزینه بیمه کشتی‌ها را برای عبور از منطقه خلیج فارس به شدت افزایش خواهند داد. این افزایش می‌تواند به ده‌ها هزار دلار برای هر سفر برسد.

در این میان بسیاری از شرکت‌های حمل‌ونقل ممکن است تصمیم بگیرند مسیر‌های جایگزین را (مثل خط لوله‌ها یا صادرات از بنادر دریای سرخ) انتخاب کنند، که برای کوتاه مدت امکان پذیر نیست.

جهان، در شوک تصمیم ایران

در این میان بانک‌های مرکزی ممکن است برای مقابله با تورم، نرخ بهره را افزایش دهند که رشد اقتصادی را کندتر می‌کند.

تهدید ایران به بستن تنگه هرمز، اگر اجرایی شود، می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین شوک‌های اقتصادی دهه اخیر را رقم بزند. بازار انرژی، امنیت دریایی و اقتصاد جهانی همگی در معرض یک بحران بی‌سابقه خواهند بود. واکنش ایالات متحده، شورای امنیت سازمان ملل، و اوپک می‌تواند در مهار این بحران تعیین‌کننده باشد.