۹ ژوئن روز جهانی آرشیو است

۹ ژوئن هر سال به عنوان "روز جهانی آرشیو" (International Archives Day) شناخته میشود. این روز، فرصتی است برای گرامیداشت نقش حیاتی آرشیوها و آرشیویستها در حفظ حافظه تاریخی بشر، تضمین شفافیت و پاسخگویی دولتها، و دسترسی آزاد به اطلاعات برای عموم مردم.
چرا ۹ ژوئن؟
انتخاب این تاریخ به دلیل همزمانی آن با تاریخ تأسیس شورای بینالمللی آرشیو (International Council on Archives - ICA) در سال ۱۹۴۸، تحت نظارت یونسکو است. شورای بینالمللی آرشیو در سال ۲۰۰۷، در نشست عمومی سالیانه خود این روز را به عنوان روز جهانی آرشیوها اعلام کرد. ICA سازمانی جهانی است که با هدف ارتقاء مدیریت مؤثر اسناد و حفظ و استفاده از میراث آرشیوی جهان فعالیت میکند.
اهمیت آرشیوها:
آرشیوها گنجینهای بینظیر از اطلاعات هستند که شامل اسناد مکتوب، عکسها، فایلهای دیجیتال، فیلمها، و سایر مدارک تاریخی میشوند. این اسناد، روایتگر رویدادها، تحولات، و خاطرات ملتها و افراد هستند و در عمل بخش عمدهای از حافظه تاریخی بشریت را تشکیل میدهند. اهمیت آرشیوها را میتوان در چند بعد کلیدی مورد بررسی قرار داد:
حفظ حافظه تاریخی و فرهنگی: آرشیوها به ما کمک میکنند تا گذشته خود را درک کنیم، از تجربیات پیشینیان بیاموزیم و هویت فرهنگی خود را حفظ کنیم. آنها پل ارتباطی بین نسلها هستند.
پاسخگویی و شفافیت: آرشیوها شواهدی غیرقابل جایگزین برای فعالیتهای انسانی هستند و به تضمین پاسخگویی دولتها و نهادها کمک میکنند. آنها زیربنای دموکراسی و حقوق بشر را تشکیل میدهند.
منبعی برای پژوهش و آموزش: آرشیوها منبع اصلی برای پژوهشگران، تاریخدانان، دانشجویان و هر کسی که به دنبال اطلاعات دقیق و موثق درباره گذشته است، به شمار میروند.
حمایت از حقوق و منافع فردی: اسناد آرشیوی میتوانند برای اثبات حقوق قانونی، مالکیت، شهروندی و سایر منافع افراد مورد استفاده قرار گیرند.
مدیریت اطلاعات و دانش: در عصر اطلاعات، آرشیوها نقش مهمی در سازماندهی، حفظ و دسترسی به حجم عظیمی از دادهها ایفا میکنند.
چالشها و تهدیدات:
فساد و فرسایش فیزیکی: اسناد کاغذی در معرض آسیبهای ناشی از رطوبت، نور، آفات و عوامل محیطی قرار دارند.
کهنگی فناوری: اسناد دیجیتال نیز با خطر منسوخ شدن فرمتها و نرمافزارهای مورد نیاز برای دسترسی به آنها مواجه هستند.
بلایای طبیعی و انسانی: جنگها، سیلابها، آتشسوزیها و سایر بلایا میتوانند به طور جبرانناپذیری به آرشیوها آسیب بزنند.
کمبود منابع و تخصص: بسیاری از آرشیوها، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، با کمبود بودجه، نیروی انسانی متخصص و امکانات مناسب روبرو هستند.