مشاور رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان:
انتظار راهبرد متفاوت از بایدن در افغانستان را نداشته باشید/ دموکرات‌ها توان محدود کردن تحرکات میدانی طالبان را ندارند/ شاهد بلاتکلیفی در پروسه صلح هستیم
مشاور رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان گفت: طالبان دولت افغانستان را به هیچ وجه قبول ندارد و اگر دموکرات‌ها بخواهند تمایزی میان نقش طالبان و کابل قائل شوند، کارشان بسیار سخت خواهد بود.
«محمدهاشم عصمت‌اللهی» مشاور حامد کرزی، رئیس‌جمهوری سابق افغانستان در تشریح رویکرد دولت جدید آمریکا در قبال قرارداد صلح دوحه و نگاه کاخ‌سفید به مسائل افغانستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: یکی از پرونده‌هایی که پس از پیروزی «جو بایدن» در محافل نظری حتی رسانه‌ها مطرح شده، نوع برخورد تیم سیاست خارجی او با مذاکرات صلح افغانستان است. بدون تردید روی کار آمدن دموکرات‌ها در کاخ‌سفید تاثیراتی در این پرونده خواهد داشت اما معتقدم که طالبان و همچنین دولت افغانستان در حال رصد اقدامات تیم بایدن طی ماه‌های آینده خواهند بود. قبل از هر چیز باید بگویم که پروسه صلح دوحه که از دو سال پیش راه‌اندازی شد و طی ۱۱ دور مذاکره نهایتاً به جمع‌بندی منتهی شد و توسط نمایندگان طالبان و ایالت متحده به امضاء رسید، دو خروجی مهم داشت؛ خروجی اول آزادی پیش از پنج هزار زندانی طالبان در غیاب دولت افغانستان بود و دوم برگزاری نشست بین‌الافغان به رهبری عبدالله عبدالله بود.
وی ادامه داد: این دو اقدام را باید بخش عمده و دستاورد اصلی فرآیند صلح دوحه دانست و بر این اساس بسیاری معتقدند که مذاکرات میان واشنگتن و طالبان تا حد زیادی تمام شده است. نکته‌ای که در این میان طی دو سال گذشته نادیده گرفته شد، دولت و مردم افغانستان بودند که به هیچ وجه مشکلات آنها جدی گرفته نشد و در سطح دوم هم از پتانسیل کشورهایی مانند هند، روسیه، ایران، چین و غیره هم استفاده نشد. این مساله، راهبردی بود که دولت ترامپ آن را طی چهار سال اخیر دنبال کرد. معتقدم خروجی صلح با طالبان و قوت گرفتن برپایی مجدد امارت اسلامی در افغانستان به نوعی نشان می‌دهد که این روند به پیروزی نینجامید و حالا ما شاهد یک توافق پشت پرده با ابهامات بسیار زیاد هستیم. مساله دیگر این است که حملات طالبان و همچنین تروریست‌های داعش در اقصی نقاط افغانستان به خصوص در کابل، طی هفته‌های اخیر افزایش چشمگیر داشته است و این نشان می‌دهد که توافق صلح با طالبان باز هم نتوانست پایان خشونت در کشور را رقم بزند.
این تحلیلگر ارشد مسائل افغانستان تصریح کرد: نکته اینجاست که ترامپ در طول این مدت به دنبال بهره‌برداری از فرایند صلح دوحه بوده است ولی خروجی آن هیچ نشانه‌ای از پیروزی ندارد. به همین دلیل معتقدم که ما شاهد بلاتکلیفی در پرونده افغانستان و پروسه صلح هستیم و با آمدن بایدن این وضعیت چندین ماه ادامه خواهد داشت. توجه داشته باشید استراتژی کلان ایالات متحده در افغانستان و بسیاری از مناطق دیگر تغییر نخواهد کرد، لذا بایدن حداقل تا چند ماه اول نمی‌تواند اقدام مفیدی در مورد توافق صلح انجام بدهد و در نهایت همان روند که در زمان ترامپ پیش گرفته شده بود ادامه خواهد داشت. مساله این است که نه تنها مردم افغانستان بلکه کشورهای منطقه هم موافق احیای مجدد امارت اسلامی توسط طالبان نیستند؛ چراکه ارائه هیچ تضمینی برای برقراری صلح در منطقه با این وجود امکان‌پذیر نیست.
عصمت‌اللهی افزود: جابه‌جایی داعش در افغانستان صراحتاً نشان می‌دهد که خروجی مذاکرات صلح و همچنین تحولات میدانی در افغانستان مثبت نبوده است و همه می‌دانند که سناریوی آمریکا در این کشور خلق و در نهایت توزیع بحران است. در انتهاء ممکن است تیم سیاست خارجی بایدن بخش اعظمی از نیروهای خارج شده از افغانستان را به کشور بازگرداند یا در حالت خوش‌بینی می توانیم بگویم که این حضور هدفمند‌تر خواهد شد که بدون تردید رابطه دولت بایدن با ناتو هم در این میان شرط است. دموکرات‌ها طی سال‌ها و دهه‌های گذشته بر حضور در افغانستان تاکید داشتند و معتقدم ساده‌اندیشی است که بگوییم کابل قرار است شاهد سیاست‌های جدید آمریکا با فرمول بایدن باشد. به همین دلیل معتقدم که او برخلاف ترامپ کار نخواهد کرد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: گمانه‌زنی‌های زیادی در مورد استراتژی دولت جدید آمریکا در قبال افغانستان و منطقه مطرح است اما مساله مهمتر، منافع ایالات متحده در افغانستان است. توجه داشته باشید بایدن همانند ترامپ و اوباما به نوعی پیمانکار و مجری پیاده‌سازی یک سیاست کلان در افغانستان و حتی مناطق دیگر دنیا به حساب می‌آید و به همین دلیل نمی‌توان انتظار موضع جدیدی از بایدن داشت؛ چراکه طالبان هم دولت افغانستان را به هیچ وجه قبول ندارد و اگر دموکرات‌ها بخواهند تمایزی میان نقش طالبان و دولت افغانستان قائل شوند، کارشان بسیار سخت خواهد بود. اقدام سخت‌تر از آن کمرنگ کردن اقدامات و نقش نظامی طالبان در افغانستان است که فکر نمی‌کنم دولت بایدن توان محدود کردن این جریان در تحولات میدانی را داشته باشد. به همین دلیل چشم‌انداز افغانستان حداقل تا چند ماه پس از روی کارآمدن بایدن مبهم خواهد بود و معتقدم تغییر شگرفی در این زمینه از سوی دموکرات‌ها مشاهده نخواهد شد.
