چراغی در گفت‌وگو با ایلنا:
ایران‌هراسی، عربستان را به سمت هسته‌ای شدن سوق داد/ واشنگتن جهش اتمی ریاض را تهدید جدی خود می‌داند/ امارات عامل تحریک اشتیاق سعودی‌ها
کارشناس مسائل سیاسی منطقه گفت: واشنگتن از این موضوع ترس دارد که اگر در داخل عربستان جنگ قدرت بالا بگیرد، امکانات هسته‌ای به دست یک گروه رادیکال بیفتد و به همین دلیل معتقدند هیچ تضمینی در این خصوص وجود ندارد.
«جلال چراغی» کارشناس مسائل سیاسی منطقه با اشاره به سرعت گرفتن برنامه هسته‌ای عربستان در تشریح دلایل این امر و نگرانی‌های بین‌المللی از تحرکات اتمی ریاض در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: برای تشریح این موضوع باید در ابتدا به سابقه عربستان و علاقه‌مندی این کشور به تسلیحات سنگین اشاره کنم. زمانی که عراق به ایران حمله کرد و پس از آن کویت از سوی صدام مورد تجاوز قرار گرفت، سعودی‌ها از این موضوع به شدت نگران شدند و به دنبال آن بودند تا تسلیحاتی را خریداری کنند که اگر صدام به آنها حمله‌ور شد، بتوانند از خودشان دفاع کنند و پاسخ آنها را بدهند. بر این اساس باید بگویم که صدام عامل اصلی تحریک عربستان به سوی تسلیحات نظامی پیشرفته و جمعی بود اما در مورد اشتیاقِ عربستان به تسلیحات اتمی باید به دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی و به اوضاع و احوال پاکستان رجوع کنیم.
وی ادامه داد: همه به یاد دارند که در دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی پاکستان توانست به فناوری و تکنولوژی‌های هسته‌ای دسترسی پیدا کند و به نوعی خود را در زمره کشورهای اتمی قرار داد. نکته مهم این است که عربستان سعودی به صورت تمام قد در پشت صحنه از برنامه اتمی پاکستان حمایت مالی می‌کرد؛ تا جایی که در زمان نخست‌وزیری نواز شریف، مقام‌های عربستان سعودی در سال‌های ۱۹۹۷ یا ۱۹۹۸ به پاکستان آمدند و دیدارهایی با مقام‌های پاکستان انجام دادند و نواز شریف ترتیبی داد تا مقام‌های عربستان از فناوری و تسلیحات هسته‌ای پاکستان دیدار کنند. این مساله به حدی سر و صدا ایجاد کرد که بسیاری معتقدند بود اسلام‌آباد تسلیحات مدرن و شاید هسته‌ای در اختیار عربستان سعودی قرار داده است. این روند اما از سال ۲۰۱۵ که محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد سعودی انتخاب شد، شیب صعودی به خود گرفت و به نوعی گرایش هسته‌ایِ عربستان بیش از گذشته تحریک شد.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل تصریح کرد: برخی‌ها معتقدند که سعودی‌ها پس از بهار عربی از ناحیه داخلی و خارجی احساس ترس می‌کردند و به همین دلیل به دنبال یک بازدارندگی قوی بودند اما من معتقدم که آنچه سعودی‌ها را از چند ماه پیش تاکنون به اندازه زیادی نسبت به تاسیسات هسته‌ای و تکنولوژی‌های آن تحریک کرده، افتتاح راکتور و تاسیسات هسته‌ای امارات متحده عربی است که در نیمه دوم مردادماه سال جاری خبر آن منتشر شد. ابوظبی با رونمایی از این تاسیسات اتمی، نام خود را به عنوان اولین کشور اتمی‌ِ عربی در تاریخ ثبت کرد و اشتیاق سعودی‌ها برای رسیدن به این فناوری دوچندان شده است. سعودی‌ها تا جایی اشتیاق خود را نشان داده‌اند که اعلام کردند به دنبال آن هستند تا ۲۰ سال آینده ۱۶ راکتور هسته‌ای در خاک کشورشان افتتاح کنند که برآورد مالی آن بیش از ۸۵ میلیارد دلار تخمین زده شده است.
چراغی افزود: نکته که در این میان باید مورد توجه قرار بگیرد این است که محرک‌های اصلی عربستان در بحث برنامه هسته‌ای این کشور، آمریکا و اسرائیل هستند. واشنگتن و تل‌آویو به دنبال آن هستند تا از تمایل ریاض به سوی چین و روسیه جلوگیری کنند. از سوی دیگر این دو به این جمع‌بندی رسیده‌اند که سعودی‌ها با خرج هزینه‌های هنگفت می‌تواند به تکنولوژی هسته‌ای دست پیدا کند و به همین دلیل اسرائیل و آمریکا به دنبال آن هستند تا فعالیت هسته‌ای عربستان را به نفع خود هدایت و کنترل کنند. نکته مهمتر این است که یکی از دلایل سوق پیدا کردن سعودی‌ها به سوی فعالیت‌های هسته‌ای، تشدید ایران‌هراسی توسط تل‌آویو و آمریکا در منطقه و به صورت کلی در دنیا بود. اینکه می‌بینیم محمد بن سلمان در سال ۲۰۱۸ در مصاحبه‌ها با رسانه‌های آمریکایی به دروغ اعلام می‌کند که چون ایران دست به ساخت سلاح هسته‌ای زده، ما هم برنامه هسته‌ای خود را شروع می‌کنیم، دقیقاً نشان از همین ایران هراسی دارد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: رژیم صهیونیستی و آمریکا از یک سو سعی کردند تا با برجسته کردن تهدید ایران، سعودی‌ها را به سمت ساخت نیروگاه‌های اتمی سوق دهند ولی از سوی دیگر، نگران فروپاشی احتمالی در داخل عربستان هستند. واشنگتن به شدت از این موضوع ترس دارد که اگر در داخل عربستان جنگ قدرت بالا بگیرد، تسلیحات و امکانات هسته‌ای به دست یک گروه رادیکال در داخل خاندان سعودی بیافتد و به همین دلیل معتقدند که هیچ تضمینی در این خصوص وجود ندارد. در این میان باید متوجه باشید که قوانین داخلی آمریکا این اجازه را به ترامپ نمی‌دهد که بخواهد بر سر انتقال انتقال فناوری‌های حساس با عربستان سعودی معامله کند و این نشان می‌دهد که در واشنگتن هم نسبت به هسته‌ای شدن عربستان نگرانی‌های عمیقی وجود دارد. این مولفه‌ها نشان می‌دهد ایالات متحده و متحدامش به دنبال آن هستند تا بتوانند این پروژه را به صورتی جلو ببرند که برای واشنگتن و سایرین دردسرساز نشود. این در حالی است که رقبای آمریکا همانند چین و روسیه نمی‌خواهند که این پرونده که آورده مالی عظیمی برای آنها دارد را از دست بدهند.
