عملیات آمریکا در نیجریه؛ آیا داعش بار دیگر در حال احیاست؟
حملهای که آمریکا بنا به درخواست دولت نیجریه علیه عناصر داعش در این کشور انجام داد، بار دیگر توجهها را به این گروه تروریستی جلب کرده است. این اقدام در شرایطی انجام شد که نگرانیها درباره احتمال بازگشت دوباره داعش افزایش یافته است.
به گزارش ایلنا به نقل از السومریهنیوز، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در پیامی در شبکه اجتماعی «تروث سوشیال» اعلام کرد که این گروه «بهطور خاص مسیحیان نیجریه را هدف قرار میدهد؛ آن هم در سطحی که سالها مشابه آن دیده نشده است»»
داعش نخست در عراق و سوریه شکل گرفت و بهسرعت اعلام کرد که «خلافت» خود را برپا کرده و جایگزین شبکه القاعده شده است. این گروه تروریستی، در اوج قدرت خود، بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷، بخشهای وسیعی از عراق و سوریه را تحت کنترل داشت و میلیونها نفر را تحت حکومت خود قرار داد. مقر اصلی داعش تنها حدود نیم ساعت با بغداد فاصله داشت و برای مدتی نیز شهر ساحلی سرت در لیبی را در اختیار داشت.
داعش در مناطق تحت کنترل خود به شیوهای مشابه حکومت مرکزی عمل میکرد، تفسیر افراطی خود از شریعت اسلامی را تحمیل میکرد و با روشهای بسیار خشن، از جمله اعدامهای علنی و شکنجه، رعب ایجاد میکرد. این گروه همچنین حملاتی را در دهها شهر جهان انجام داد یا الهامبخش افرادی بود که به نام آن دست به خشونت زدند. نهایتا عملیات نظامی ائتلافی به رهبری آمریکا به فروپاشی خلافت خودخوانده داعش در عراق و سوریه انجامید.
محدوده فعالیت کنونی داعش
داعش، به دنبال از دست دادن پایگاههای اصلی در رقه سوریه و موصل عراق، به مناطق دورافتاده در این دو کشور عقبنشینی کرد. با این حال، بقایایی از گروه در سوریه، عراق و بخشهایی از آفریقا، از جمله منطقه ساحل، و نیز در افغانستان و پاکستان حضور دارند.
اعضای داعش عمدتا در قالب هستههای مستقل فعالیت میکنند و رهبری گروه بسیار محرمانه است. برآورد سازمان ملل شمار اعضای داعش در پایگاههای اصلی آن را حدود ۱۰ هزار نفر اعلام کرده است. بسیاری از نیروهای خارجی به شاخه «داعش – ولایت خراسان» پیوستهاند که نام آن برگرفته از منطقه تاریخی شامل بخشهایی از ایران، ترکمنستان و افغانستان است.
گروههای وابسته به داعش همچنین در جنوب فیلیپین، بهویژه میندانائو، فعال هستند؛ جایی که نیروهای وفادار به داعش در سال ۲۰۱۷ شهر مراوی را تصرف کردند.
اهداف و شیوههای عملیاتی
داعش همچنان به دنبال گسترش قرائت افراطی خود از شریعت اسلامی است، اما پس از فروپاشی ساختار پیشین و شکستهای متعدد، به شیوههای پراکنده و شبکهای روی آورده است. این گروه از طریق شاخهها یا افراد الهامگرفته از ایدئولوژی خود فعالیت میکند و توان اجرای حملات گسترده و اثرگذار را حفظ کرده است. مسئولیت حملات معمولا از طریق کانالهای تلگرام اعلام میشود.
با وجود اشتراک ایدئولوژیک میان شاخههای مختلف، شواهدی از تبادل مستقیم سلاح یا منابع مالی میان آنها وجود ندارد.
در ماههای اخیر، داعش یا افرادی که از آن الهام گرفتهاند در نقاط مختلف جهان دست به حملاتی زدهاند. گروه همچنین در آفریقا فعال است و مسئولیت حملاتی را بر عهده گرفته که تلفات قابل توجهی بر جای گذاشته است. این تحولات نشان میدهد که با وجود شکستهای پیشین، داعش همچنان در مناطق مختلف جهان حضور دارد و تهدیدی پایدار محسوب میشود.
