مواضع سیاسی تروئیکای اروپا در آژانس؛
ایران به اجرای کامل تعهدات برجامی خود بازگردد/ احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه
فرانسه، آلمان و انگلیس طی بیانیه‌ای مشترک در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با تکرار برخی ادعاهای ضدایرانی اعلام کردند که در صورت عدم دستیابی به توافقی رضایت‌بخش، تروئیکای اروپا اقدام به فعال‌سازی مکانیسم ماشه خواهد کرد.
به گزارش ایلنا، فرانسه، آلمان و انگلیس طی بیانیه‌ای مشترک در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با تکرار برخی ادعاهای ضدایرانی اعلام کردند که در صورت عدم دستیابی به توافقی رضایت‌بخش، تروئیکای اروپا اقدام به فعال‌سازی مکانیسم ماشه خواهد کرد.
در این بیانیه ادعا شده است که گزارش اخیر «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران، بار دیگر حرفه‌ای‌بودن، استقلال و بی‌طرفی آژانس در ارائه گزارش‌های عینی از برنامه هسته‌ای ایران و نحوه اجرای تعهدات هسته‌ای این کشور ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را به‌خوبی نشان می‌دهد.
در ادامه این ادعاها آمده است: «محتوای این گزارش تازه، به هیچ‌وجه امیدوارکننده نیست. همان‌گونه که بارها شنیده‌ایم، این گزارش نیز بیانگر تشدید بیشتر فعالیت‌های هسته‌ای ایران است؛ رویکردی که ایران را هرچه بیشتر از تعهدات برجامی این کشور دور می‌کند. در عین حال، ایران همچنان از بهبود همکاری با آژانس، به‌رغم درخواست‌های مکرر شورای حکام، خودداری می‌کند».
تروئیکای اروپا همچنین مدعی شد: «همان‌طور که مدیرکل اشاره کرده، غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد از سوی ایران، در میان کشورهایی که فاقد سلاح هسته‌ای هستند، اقدامی بی‌سابقه است و هیچ توجیه غیرنظامی معتبری ندارد. در حال حاضر، آژانس قادر به راستی‌آزمایی صلح‌آمیز بودن کامل برنامه در حال گسترش هسته‌ای ایران نیست، که باید موجب نگرانی همگانی باشد».
در ادامه بدون اشاره به بدعهدی طرف غربی در قبال برجام، ادعا شده است که از زمان انتشار گزارش پیشین، ایران به گسترش ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود، به‌ویژه تولید اورانیوم با غنای بالا، ادامه داده که به‌طور چشمگیری از تعهدات برجامی آن فراتر رفته است. میزان اورانیوم غنی‌شده ایران تا سطح ۶۰ درصد از زمان نشست قبلی شورای حکام حدود ۵۰ درصد افزایش یافته و اکنون از ۴۰۰ کیلوگرم فراتر رفته است. این مسأله به‌شدت نگران‌کننده است. ایران اکنون بیش از ۹ «مقدار معنادار» اورانیوم با غنای بالا در اختیار دارد و به‌طور ماهانه نزدیک به یک مقدار معنادار دیگر تولید می‌کند. مجموع ذخایر ایران بیش از ۴۰ برابر حد مجاز مندرج در برجام است. ما نگرانی جدی مدیرکل را در این باره کاملاً تأیید می‌کنیم.
در ادامه این مواضع سیاسی آمده است: «ایران به این روند ادامه می‌دهد. طبق گزارش اخیر، ایران زیرساخت‌های غنی‌سازی خود را با نصب و بهره‌برداری جزئی از سانتریفیوژهای پیشرفته جدید گسترش داده است. ظرفیت نصب‌شده غنی‌سازی ایران اکنون بیش از ۱۰ برابر سقفی است که در برجام پذیرفته شده بود. همچنین ادامه فعالیت تأسیسات زیرزمینی فردو، که پیشتر تأسیساتی اعلام‌نشده برای غنی‌سازی بود، نقض دیگری از تعهدات برجامی ایران به‌شمار می‌رود و نگران‌کننده است. در همین حال، ایران از اعطای مجدد دسترسی به چند بازرس باسابقه آژانس خودداری کرده است؛ اقدامی با انگیزه سیاسی که به‌طور جدی توان آژانس را در انجام راستی‌آزمایی، به‌ویژه در تأسیسات غنی‌سازی، مختل می‌کند. در نتیجه این عدم همکاری مستمر و اجرای ناقص تقریباً تمام تعهدات شفافیت‌محور ایران تحت برجام، مدیرکل بار دیگر تأکید می‌کند که آژانس به‌طور دائمی «تداوم اطلاعات» خود را درباره بخش‌های کلیدی برنامه هسته‌ای ایران از جمله تولید و موجودی سانتریفیوژها، روتورها و دمنده‌ها، آب سنگین، و کنسانتره سنگ اورانیوم از دست داده است».
تروئیکای اروپا به‌رغم تأکید مکرر مقام‌های ایران بر ماهیت صلح‌آمیز فعالیت‌های هسته‌ای این کشور، مدعی شد: «مدیرکل همچنین یادآوری می‌کند که چهار سال از زمانی که ایران به‌طور موقت اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کرده گذشته، و بدین‌ترتیب آژانس از دسترسی مکمل به اماکن و مناطق مورد نظر در ایران محروم مانده است. در مجموع، به‌سبب همه این نارسایی‌ها، آژانس بار دیگر نمی‌تواند تأیید کند که برنامه هسته‌ای ایران صرفاً صلح‌آمیز است. این واقعیت، در کنار اظهارات مکرر برخی مقامات ایرانی درباره توانایی ساخت سلاح هسته‌ای، تمایل به بازنگری در دکترین هسته‌ای ایران، و تهدید به خروج از پیمان عدم اشاعه تهدیدی جدی برای امنیت بین‌المللی و نظام منع اشاعه محسوب می‌شود.»
در ادامه این ادعاها و در حالی که ایران بارها حسن نیت خود در مذاکرات را اثبات کرده، آمده است: «تروئیکای اروپایی همواره برای دستیابی به راه‌حلی دیپلماتیک به منظور رفع نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران تلاش کرده و خواستار اطمینان از ماهیت صرفاً صلح‌آمیز آن بوده‌اند. با این حال، ایران در سال ۲۰۲۲ دو بار توافقی معقول را که می‌توانست بازگشت به تعهدات برجامی و احیای مشارکت آمریکا در توافق را ممکن کند، رد کرد و در عوض مسیر تشدید فعالیت‌های هسته‌ای را در پیش گرفت. حتی در سال جاری، در حالی که درگیر گفت‌وگو با ایالات متحده و تروئیکای اروپا بود، ایران همچنان بدون وقفه به روند تشدید برنامه خود ادامه داد؛ مسیری که هیچ توجیه غیرنظامی قابل قبولی برای آن وجود ندارد».
در ادامه این بیانیه با تکرار برخی فرافکنی‌ها آمده است: «بنابراین، بار دیگر از ایران می‌خواهیم فوراً مسیر خود را تغییر دهد
- ایران باید فوراً تشدید فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف و آن را معکوس کند، و از طرح تهدیدهایی درباره تغییر دکترین هسته‌ای خود بپرهیزد؛ چرا که این اظهارات، ذاتاً بی‌ثبات‌کننده و مغایر با وضعیت ایران به‌عنوان کشوری فاقد سلاح هسته‌ای در چارچوب ان‌پی‌تی است.
- ایران باید به اجرای کامل تعهدات برجامی خود بازگردد.
- ایران باید شفافیت کامل در برنامه هسته‌ای خود را احیا کند و اقدامات راستی‌آزمایی مورد توافق در برجام و سایر تعهدات شفاف‌ساز، به‌ویژه تعهدات قانونی خود در چارچوب موافقت‌نامه جامع پادمان را اجرا کند. همچنین، ایران باید تصمیم سپتامبر ۲۰۲۳ مبنی بر لغو صلاحیت چند بازرس مجرب آژانس را لغو کند تا آژانس بتواند به‌طور کامل مأموریت خود را انجام دهد.
- و در نهایت، ایران باید پروتکل الحاقی را فوراً مجدداً اجرا کرده و آن را به‌طور رسمی تصویب کند».
سه کشور اروپایی همچنین مدعی شدند: «ما، آژانس، و بسیاری از اعضای این شورا سال‌هاست این پیام را تکرار می‌کنیم: موضوع ایران داری فوریت است. ایران باید با برداشتن گام‌های عملی، تعهد خود به راه‌حل دیپلماتیک را نشان دهد. تروئیکای اروپا همچنان خواهان راه‌حل دیپلماتیک است و از تلاش‌های جاری در این مسیر استقبال می‌کند. پیامی روشن و مشترک از سوی ما وجود دارد: نباید به ایران اجازه داده شود که سلاح هسته‌ای تولید یا به آن دست یابد. تروئیکا از هیچ تلاشی برای تحقق این هدف در چارچوب دیپلماسی دریغ نخواهد کرد. اما در صورت عدم دستیابی به توافقی رضایت‌بخش، تروئیکای اروپا اقدام به فعال‌سازی سازوکار بازگشت تحریم‌ها خواهد کرد تا به تهدیدهای ناشی از برنامه هسته‌ای ایران برای صلح و امنیت بین‌المللی پاسخ دهد».
در پایان، از مدیرکل آژانس خواسته شده است که شورای حکام را به‌طور منظم، و در صورت لزوم، به‌طور فوق‌العاده، از همه تحولات مربوط به برنامه هسته‌ای ایران مطلع کند.
