کودتای گابن، تلاش آمریکا برای کاهش نفوذ اروپا در آفریقا

«حسن هانی‌زاده» کارشناس مسائل بین‌الملل طی یادداشتی برای ایلنا به تشریح دلایل وقوع کودتا در گابن پرداخت که به شرح زیر از نظر می‌گذرد:

کودتایی که اخیراً در چند کشور آفریقایی رخ داد، برآیند رقابت آمریکا و فرانسه در قاره سیاه به حساب می‌آید. واقعیت این است که فرانسه احساس می‌کند که قاره آفریقا حیات خلوت این کشور است و باید این منطقه همچنان زیر سلطه آنها قرار داشته باشد اما به هر ترتیب باید بگویم که کودتا در آفریقا اساساً سابقه طولانی دارد. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۹ میلادی شاهد کودتا در سودان بودیم که به سقوط عمر البشیر ختم شد و اخیراً هم کودتا در نیجر نشان داد که این جغرافیا همچنان آبستن چنین منازعاتی است. هم‌اکنون هم در گابن که تنها مدت کوتاهی از انتخابات ریاست‌جمهوری می‌گذرد، شاهد آن هستیم که کودتا توسط نظامیان این کشور رخ داده که به نوعی نشان می‌دهد هنوز چنین بحران‌هایی در آفریقا فروکش نکرده است.

از منظر دیگر عدم دعوت از رئیس‌جمهوری فرانسه توسط آفریقای جنوبی برای شرکت در اجلاس بریکس نشان‌دهنده آن است که نقش و نفوذ فرانسه در آفریقا کمرنگ‌تر از گذشته شده است. این در حالیست که ایالات متحده هم از این ضعف فرانسه به نفع خود استفاده می‌کند و سعی دارد آفریقا را بر اساس منافع خود به هم بریزد. نکته دیگر این است که کشورهای آفریقایی تعمداً از گذشته تاکنون توسط غرب عقب نگه داشته شده‌اند تا کشورهای غربی مانند آمریکا و فرانسه بتوانند منافع خود را در قاره آفریقا کسب کنند و همین امر باعث شده که کشورهای حاضر در این جغرافیا به محل منازعه تبدیل شوند.

از منظر دیگر رقابت میان قدرت‌های بزرگ هم باعث شده که خشونت‌ها در آفریقا افزایش پیدا کند و جلوی پدید آمدن نظام‌های دموکراتیک گرفته شود. لذا به نظرم شرایط کنونی نشان می‌دهد که ایالات متحده به دنبال آن است که نفوذ اروپا در قاره آفریقا را کم کند.

از طرفی دیگر احتمال دارد که اگر بحران در کشورهای آفریقایی افزایش پیدا کند، موج مهاجرت‌ها به سمت اروپا شیب صعودی به خود بگیرد و حتی ممکن است بحران‌های منطقه‌ای در آفریقا به وجود بیاید. به همین جهت به هم ریختن آفریقا می‌تواند هزینه‌های زیادی را برای اروپا به همراه داشته باشد.