آمریکا از طریق نفوذ اسرائیل در ترکمنستان، روسیه را رصد می‌کند/ تل‌آویو از اختلاف کشورهای حاشیه خزر به نفع خود استفاده خواهد کرد

«سید محمدجعفر رضوی» کارشناس مسائل اسرائیل با اشاره به افتتاح سفارت رژیم صهیونیستی در ترکمنستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: قبل از آنکه بخواهیم به تحلیل ابعاد و دلایل افتتاح سفارت اسرائیل در ترکمنستان بپردازیم باید به اهمیت منطقه قفقاز، آسیای میانه و اوراسیا برای تل‌آویو اشاره کنیم. مساله اول این است که یهودیان معتقدند که طایفه ۱۷ (طایفه هفدهم) از قدیم‌الایام در کنار اقوام دیگر و در حاشیه خزر زندگی می‌کردند و در این میان در طرح «اسرائیل بزرگ» هم آرمان‌هایی را برای خود در مورد این منطقه مکتوب کردند و به نوعی در راهبردهای کلان خود به این منطقه اشاره کردند. از سوی دیگر یهودیان ساکن در کشورهای مشترک‌المنافع یا جدا شده از شوروی سابق مهمترین طیفی را در بر می‌گیرند که در زمان وارد شدن به سرزمین‌های اشغالی بیشترین نفرات از همین جغرافیایی را وارد فلسطین کردند.

وی ادامه داد: مساله دوم که منطقه آسیای‌میانه و قفقاز را برای یهودیان و اسرائیل مهم می‌کند بحث ثروت‌هایی است که ساکنان یهودی این منطقه به خود اختصاص می‌دهند؛ به گونه‌ای که باید گفت یهودیان ساکن در آسیای میانه یکی از ثروتمندترین طیف‌های یهودیان جهان به حساب می‌آیند. دلیل سوم اهمیت این منطقه برای اسرائیل، نفوذ آمریکا بر دایره کمونیست‌ها است. ایالات متحده از دهه‌ها قبل و خصوصاً در زمانی که در حال مبارزه با اتحاد جماهیر شوروی و اندیشه چپ‌گرای آنها بود، از نفوذ یهودی‌ها و بالاخص آژانس یهود در این کشورها استفاده کرد و به نوعی باید گفت واشنگتن طی دهه‌های گذشته از نفوذ و ظرفیت یهودیان و اسرائیل در این کشورها به نفع خود استفاده کرد و حالا هم به دنبال ادامه و گسترش همین مساله است.

این تحلیلگر مسائل سیاسی گفت: اگر به یاد داشته باشیم می‌بینیم که در زمان شروع جنگ اوکراین، روس‌ها علناً علیه اسرائیل موضع گرفتند و این روند به جایی رسید که مسکو فعالیت آژانس یهود در خاک روسیه را ممنوع اعلام کرد. در این میان باید متوجه بود که قبل از اسرائیل ما شاهد نفوذ ایالات متحده در ترکمنستان طی دو دهه اخیر بودیم و این سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها صراحتاً برای هدف قرار دادن کمونیست‌ها انجام شد. اینکه بخواهیم بگوییم اهمیت ترکمنستان یا کشورهای آسیای میانه برای اسرائیل چیست، باید به وقایع سال ۲۰۱۱ و بحث بهار عربی یا همان بیداری اسلامی مراجعه کنیم. در آنموقع اسرائیلی‌ها با توجه به اوضاع کشورهای شمال آفریقا و منطقه احساس خطر کردند و به دنبال یک محیط جدید برای ایجاد رابطه محکم و چند جانبه می‌گشتند که در نهایت آسیای میانه به عنوان جزئی از این راهبرد انتخاب شد.

وی تصریح کرد: رژیم صهیونیستی علاوه بر عادی‌سازی روابط با کشورهای حاشیه خلیج فارس و شمال آفریقا سعی کرد طی یک بازه زمانی مشخص با کشورهای حاشیه خزر و آسیای میانه وارد رابطه شود. به عنوان مثال جمهوری آذربایجان در شرایط کنونی اولین شریک تسلیحاتی و سیاسی اسرائیل در قفقاز به شمار می‌رود که البته در این میان داد و ستدهای اقتصادی و مناسبات تجاری این دو را نمی‌توان نادیده گرفت و حالا هم بحث تقویت روابط با ترکمنستان از سوی اسرائیل مطرح است. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که بر اساس فعل و انفعال‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و حاشیه خلیج فارس پروژه توافق ابراهیم و عادی‌سازی روابط با اعراب با موانعی روبرو شده است و حالا تل‌آویو تمرکز خود را بر آسیای میانه قرار داده است. بر همین اساس طی چند روز گذشته شاهد افتتاح رسمی سفارت اسرائیل در ترکمنستان بودیم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: وزیر خارجه اسرائیل قبل از آنکه به عشق‌آباد سفر کند وارد باکو شد و با الهام علی‌اف، رئیس جمهوری آذربایجان دیدار و گفتگو کرد که این سفر در راستای تقویت روابط با آذربایجان و همچنین شروع فاز جدید مناسبات سیاسی با ترکمنستان به حساب می‌آید. در این راستا باید دانست که ترکمنستان برای اسرائیل اهمیت زیادی دارد که نخست بحث انرژی خصوصاً نفت و گاز موجود در پهنه خزر و سواحل ترکمنستان مطرح است. این در حالی است که ترکمنستان هم اشتراکات بسیار زیاد فرهنگی با ایران دارد اما در این میان همچنان مشکلاتی میان کشورهای حاشیه خزر در مورد توافق نامه‌های مربوط به استخراج انرژی وجود دارد که به نظرم اسرائیل از این اختلاف‌ها به نفع خود استفاده خواهد کرد. در نهایت باید بگویم که ترکمنستان از سوی دیگر به روسیه نزدیک است و آمریکا به واسطه نفوذ اسرائیل در عشق‌آباد می‌تواند اشراف خود بر روسیه را افزایش دهد و رفتار آنها را زیر نظر داشته باشد.