امنیت سایبری چه اهمیتی در پدافند غیر عامل دارد؟ با پدافند سایبری آشنا شوید

با توسعه فناوری‌های دیجیتالی در قرن بیستم فرایندی به نام دیجیتالیزه شدن جهان شروع شد و به تدریج انجام بسیاری از کارها را برای بشر ساده‌تر، بهینه‌تر و سریع‌تر کرد. پیدایش اینترنت و قرار گرفتن آن در دسترس عموم، سبب انفجار دیجیتالیزه شدن شد و چهره دنیای ما را تنها با گذشت چند دهه به گونه‌ای دگرگون کرد که بشر در تاریخ هزاران ساله‌اش به خود ندیده بود. اما فناوری شمشیر دو لبه‌ای است که هم می‌تواند نجات‌دهنده باشد و هم می‌تواند بلای جان انسان شود. با توسعه اینترنت و فناوری‌های سایبری، تهدیدات سایبری نیز ایجاد شدند و مسئله نوینی به نام امنیت سایبری مطرح شد.

از آن‌جایی که امروزه تقریبا تمامی اطلاعات عمومی، خصوصی و محرمانه عالی‌ترین سازمان‌ها شامل حکومت‌ها، یگان‌های نظامی، رسانه‌ها و بنگاه‌های بزرگ اقتصادی، سازمان‌های کم اهمیت‌تری مثل کسب و کارهای خصوصی متوسط و کوچک و حتی افراد حقیقی به صورت دیجیتالی ذخیره و ارسال می‌شود، حفاظت از سامانه‌ها و شبکه‌هایی که برای ذخیره‌سازی و انتقال این اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرند، از اهمیت بسیار بالایی به ویژه در پدافند غیر عامل برخوردار است.

در این مقاله توضیح می‌دهیم که امنیت سایبری و امنیت شبکه چیست و شما را با مبحث جدیدی به نام پدافند سایبری آشنا می‌کنیم. اگر به درستی نگران تهدیدات سایبری هستید، با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

امنیت سایبری چیست؟

منظور از امنیت سایبری حفاظت از سیستم‌های متصل به اینترنت مثل سخت‌افزارها، نرم‌افزارها و داده‌ها در مقابل هکرها و مجرمین سایبری است. در واقع می‌توان هدف اصلی از امنیت سایبری را جلوگیری از دسترسی غیر مجاز به سامانه‌های سازمانی و شخصی برای جلوگیری از سرقت داده‌ها و افتادن کنترل کامیپوترها و شبکه‌ها به دست افراد فاقد مجوز دانست.

امنیت سایبری را می‌توان به چندین بخش مختلف تقسیم‌بندی کرد و هماهنگی بین این بخش‌ها برای حفاظت جامع از سازمان ضروری است. این بخش‌ها شامل موارد زیر هستند:

• امنیت اپلیکیشن و نرم‌افزار
• حفاظت اطلاعات و داده‌ها
• امنیت شبکه
• مدیریت بحران سایبری و بازیابی پس از حمله
• امنیت عملکردی
• امنیت فضاهای ابری
• امنیت زیرساخت‌های حیاتی
• حفاظت فیزیکی
• آموزش پرسنل و کاربر نهایی

حفظ امنیت سایبری در شرایطی که تهدیدات سایبری روز به روز در حال بیشتر شدن و تکامل پیدا کردن هستند، چالش بسیار مهمی برای سازمان‌ها است. توجه به موضوع بسیار حساس امنیت در فضای سایبری و سرمایه‌گذاری روی آن مزیت‌های بسیار زیادی برای سازمان‌ها دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حفاظت از کسب و کار در مقابل حملات سایبری و سرقت اطلاعات حساس
• حفاظت از داده‌ها و شبکه‌ها
• جلوگیری از دسترسی‌های غیرمجاز
• بهبود زمان بازیابی بعد از نفوذ
• حفاظت از داده‌های کاربران انتهایی
• رعایت قوانین سازمان پدافند غیر عامل

پدافند سایبری چیست و چه اهمیتی دارد؟

پدافند سایبری یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌ها در پدافند غیر عامل محسوب می‌شود. منظور از پدافند غیر عامل نوعی دفاع غیر نظامی و شامل اقداماتی است که بدون سلاح انجام می‌شوند و با انجام آن‌ها می‌توان از زیرساخت‌های نظامی و غیر نظامی و در خطر قرار گرفتن جان انسان‌ها دفاع کرد و آسیب حمله به این زیرساخت‌ها را به حداقل رساند.

مهم‌ترین اهداف پدافند غیر عامل عبارتند از:

• حفاظت از جان مردم
• حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی
• استمرار خدمات ضروری
• حفاظت از تأسیسات و تجهیزات
• پایدارسازی مدیریت عالی کشور
• تأمین نیازهای مردم
• تداوم اداره مردم
• دفاع بیولوژیک از کشور
• تکمیل دفاع عامل
• حفاظت سایبری از کشور

به جرأت می‌توان گفت که پدافند سایبری یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های پدافند غیر عامل سایبری محسوب می‌شود زیرا تحقق دیگر اهداف پدافند غیر عامل به طور مستقیم یا غیر مستقیم به پدافند سایبری بستگی دارد. برای مثال، در صورتی که تأسیسات و تجهیزات زیرساختی از امنیت سایبری لازم برخوردار نباشند، هکرهای کشورهای متخاصم یا مجرمین سایبری داخلی می‌توانند آن‌ها را از کار بیا‌ندازند و کشور در تأمین نیازهای زیرساختی و خدمات‌رسانی به مردم دچار مشکل می‌شود. همچنین، حملات هکری به زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی کشور می‌تواند به دفاع بیولوژیک ضربه بزند و حفاظت از جان مردم را با مشکل مواجه کند.

منظور از پدافند غیر عامل سایبری، مجموعه اقدامات غیر نظامی است که برای حفاظت سایبری از سازمان‌های حساس و حیاتی کشور انجام می‌شوند. هدف اصلی از پدافند سایبری حفاظت از داده‌های حساس کشور، ادامه خدمات‌رسانی به مردم و تأمین امنیت جامعه است.

رشد فزاینده تهدیدات سایبری

براساس آماری که شرکت کسپرسکی منتشر کرده، در سال ۲۰۲۲ روزانه بیش از ۴۰۰ هزار بدافزار جدید منتشر شده که این آمار نسبت به سال ۲۰۲۱ بیش از ۵ درصد رشد داشته است. وبسایت Integrity360 نیز آماری از حملات سایبری در سال ۲۰۲۲ منتشر کرده که به شرح زیر است:

• تنها در نیمه اول سال ۲۰۲۲ بیش از ۲۳۶ میلیون حمله باج‌افزاری در سرتاسر دنیا انجام شده است.
• ۶۹ درصد از کارآفرینان و مالکان کسب و کارها نگران این هستند که حملات سایبری کسب و کار آن‌ها را به طور کامل تعطیل کند.
• ۵۸ درصد از کسب و کارهای کوچک، ۵۵ درصد از کسب و کارهای متوسط و ۶۰ درصد از کسب و کارهای بزرگ، کارهای IT و امنیت سایبری خود را برون‌سپاری می‌کنند.
• بیش از ۳۰ درصد از کسب و کارها گزارش داده‌اند که در طول هفته حداقل یکبار سامانه‌های آن‌ها هک می‌شود.
• پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۲۵ حدود ۴۵ درصد از سازمان‌ها در سرتاسر دنیا حمله سایبری به زنجیره تأمین نرم‌افزاری خود را تجربه کنند که سه برابر سال ۲۰۲۱ خواهد بود.

با اینکه این آمار بیشتر روی حملات سایبری علیه کسب و کارها متمرکز است اما مهم‌تر از آن تهدیدات سایبری علیه سازمان‌های نظامی، دولتی و زیرساختی کشور است که می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری برای امنیت ملی داشته باشد.

کشور ما به دلیل شرایط خاص سیاسی یکی از مهم‌ترین اهداف هکرها در سال ۲۰۲۲ بود و حملات سایبری متعددی علیه سازمان‌های حساس کشور در سال گذشته میلادی صورت گرفت. پیش‌بینی می‌شود که در سال ۲۰۲۳ به شدت حملات سایبری علیه مهم‌ترین زیرساخت‌های کشور افزوده شود.

متأسفانه با وجود رشد قابل توجه تهدیدات سایبری در دنیا و به ویژه علیه جمهوری اسلامی از طرف هکرهای وابسته به کشورهای متخاصم و مجرمین سایبری، موضوع حساس امنیت سایبری در اولویت بالایی برای بسیاری از سازمان‌های دولتی و خصوصی کشور قرار ندارد و بودجه کافی به امن‌سازی سازمان‌‌ها اختصاص داده نمی‌شود.

اهمیت کمک گرفتن از متخصصان داخلی در پیاده‌سازی پدافند سایبری

با توجه به حساسیت بالای موضوع امنیت سایبری و حفاظت از داده‌های حساس کشور، توصیه می‌شود که فناوری‌های بومی در اولویت سازمان‌ها برای اجرای پدافند غیر عامل سایبری قرار داشته باشند. خوشبختانه در سال‌های اخیر شرکت‌های داخلی مثل شرکت دانش‌بنیان سایبرنو انواع محصولات و خدمات امنیت سایبری را به دست متخصصان توانمند داخلی به سازمان‌ها ارائه می‌دهند و وابستگی کشور به محصولات و خدمات خارجی که می‌تواند منجر به نشت اطلاعات حساس کشور شود، به حداقل رسیده است.