انواع دعاوی کیفری و نحوه شکایت که باید بدانید

اختلافات کیفری به دعاوی گفته می‌شود که طبق قانون جرمی رخ داده باشد، و شخص با رجوع به مراجع قضایی مدعی آن باشد که به دلیل روی دادن جرم دچار ضرر و زیان شده و خواهان مجازات مرتکب جرم باشد.

بر حسب ماده ۲ قانون مجازات اسلامی:

هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می‌شود. بنابراین، تفاوت اصلی بین دعاوی حقوقی و اختلافات کیفری، مسجل شدن وقوع یا ترک فعلی است که قانون برای آن مجازات درنظر گرفته است.

منظور از دعاوی کیفری چیست؟

مبداء و مبنای دعاوی کیفری از جرائم و مجازات ها به وجود آمده است که به طور کلی دعوا یا شکوائیه ی کیفری، اقدامی است که بر اساس آن فرد یا افرادی که به واسطه ی رفتار دیگری، جان، مال، آبرو وی مورد تعرض قرار گرفته است، به جهت احقاق حق و جلوگیری از اقدامات متعرض به محاکم قضایی متوسل شود را دعوا یا شکوائیه کیفری می گویند.

انواع دعاوی کیفری

جرایم علیه اموال: دعاوی کیفری بسته به نوع جرمی که موضوع دعوا قرار می گیرد دارای انواع متعددی می باشند بعضی از آن ها مربوط به جرایم علیه اموال هستند بدین صورت که شخصی تقاضای رسیدگی به آسیب و جرمی را می کند که علیه اموال و مالکیت او واقع شده است.  مصداق بارز این دسته از جرایم سرقت و کلاهبرداری می باشد.

جرایم علیه اشخاص: این دسته از جرایم جرایم ای هستند که موضوع و هدف آنها موجودیت یک شخص و اعضاء و بدن و تمامیت فیزیکی شخص می باشد جرایمی که در این دسته بسیار بارز هستند جرایمی هستند که منجر به طرح دعوای کیفری ایراد ضرب و جرح عمدی، قتل، سقط جنین و توهین می شوند.

چگونه اقدام به طرح دعوای کیفری میکنند؟

چنانچه بخواهیم اقدام به طرح دعوای کیفری نماییم لازم است که شاکی با به همراه داشتن کلیه مدارک ثابت کننده ادعای خود، به دادسرای محل وقوع جرم مراجعه نموده و پس از پرداخت هزینه دادرسی نسبت به ثبت دعوا و شکوائیه ی خود اقدام نماید. همچنین می تواند با مراجعه به هریک از دفاتر خدمات قضایی و پرداخت هزینه دادرسی نسبت به ثبت شکوائیه خود اقدام نماید.

تفاوت دعاوی حقوقی و کیفری

·         هزینه‌های دادرسی دعاوی حقوقی و اختلافات کیفری با یکدیگر متفاوت است.

·         در اختلافات کیفری در صورت عدم توجه متهم به احضاریه در وقت قانونی، با حکم جلب به اجبار به دادگستری برده می‌شود، اما در دعاوی حقوقی دادگاه منتظر خوانده نمانده و ممکن است حکم به نفع خواهان صادر گردد.

·         در دعاوی حقوقی با رضایت خواهان پرونده مختومه می‌گردد. اما اکثریت اختلافات کیفری با رضایت شاکی متوقف نمی‌گردد و جنبه عمومی جرم باقی است.

·         طرح بدوی شکایت کیفری در دادسرا انجام شده و پس از تکمیل تحقیقات در کلانتری (و دادسرا) در دادگاه عمومی مطرح می‌شود. اما دعاوی حقوقی در دادگاه حقوقی و یا شورای حل اختلاف مطرح می‌گردند.

·         در اختلافات کیفری، شکایت کننده شاکی و کسی که از او شکایت می‌شود، مشتکی عنه (متهم) و موضوع پرونده اتهام نامیده می‌شود. اما در دعاوی حقوقی به شکایت کننده خواهان و طرف مقابل خوانده و موضوع دعوی خواسته گفته می‌شود.

·         برای دعوت کردن متهم به دادگاه از احضاریه و برای دعوت کردن خوانده از اخطاریه استفاده می‌شود.

·         دعاوی کیفری در رابطه با فعلی است که دادگاه برای مرتکب آن مجازات تعیین کرده است، اما در دعاوی حقوقی دادگاه برای مرتکب مجازات تعیین نکرده و صرفا فرد را به انجام تکالیف قانونی خود ملزم می‌نماید.

طرح دعوای حقوقی می‌بایست حتما در ورقه مخصوصی به نام دادخواست انجام شود، اما اختلافات کیفری را می‌توان در کاغذهای سفید معمولی نوشت.

انواع دادگاه های کیفری

دادگاه ها در امور کیفری، برخلاف امور حقوقی از انواع و اقسام مختلفی برخوردار می باشند که با توجه به نوع و شخصیت مجرم ارجاع و مورد رسیدگی واقع می شوند.

جهت بیان توضیح بیشتر در این باره باید اذعان داشت که، دادگاه های کیفری به دادگاه کیفری یک، کیفری دو، انقلاب، نظامی، روحانیت، اطفال و نوجوانان تقسیم می شود.

دادگاه کیفری یک به جرائمی که مجازات آنها اعدام یا حبس ابد، حبس تعزیری بیشتر از ده سال باشد، جرائم سیاسی و مطبوعاتی، جرائمی که می بایست دیه بیش از نصف دیه کامل به شاکی پرداخت شود رسیدگی خواهد کرد.

اما رسیدگی در دادگاه انقلاب بر خلاف دادگاه کیفری یک، بر اساس نوع جرم می باشد، مطابق با ماده ۳۰۳ قانون آئین دادرسی کیفری، جرائمی همچون؛ جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، محاربه و فساد فی الارض، بغی، تبانی و اجتماع علیه جمهوری اسلامی ایران یا اقدام مسلحانه یا احراق، تخریب و اتلاف اموال به منظور مقابله با نظام، توهین به مقام بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام رهبری، تمام جرایم مربوط به مواد مخدر، روان‌گردان و پیش ‌سازهای آن و قاچاق اسلحه، مهمات و اقلام و مواد تحت کنترل.

رسیدگی در دادگاه های نظامی و روحانیت نیز بر اساس شخصیت مجرم بوده و در صورتی که ارتکاب جرم در حین انجام وظیفه بوده باشد در هریک از این دو دادگاه قابل طرح و رسیدگی خواهد بود.

دادگاه اطفال و نوجوانان نیز در صورتی که سن مرتکب در حین ارتکاب جرم کمتر از هجده سال تمام باشد، موضوع به دادگاه اطفال و نوجوانان برای رسیدگی ارجاع خواهد شد.

و اما در ارتباط با دادگاه کیفری دو که به دادگاه عمومی نیز مشهور می باشد.

در صورتی که عمل مجرمانه ای مطابق با آنچه که در خصوص دادگاه های کیفری بیان شد شامل هیچ کدام ازدادگاه کیفری فوق نشود، موضوع به دادگاه کیفری دو برای رسیدگی ارجاع خواهد شد.

برای مثال جرائم ناشی از تخلفات رانندگی، شرب خمر، توهین و بسیاری از جرائم

نکته ای که می بایست در این باره توجه نمود، رسیدگی در دادگاه های کیفری یک و انقلاب با حضور سه قاضی انجام خواهد شد.

نحوه عملکرد وکیل کیفری

هنگامی که برای طرح یک دعوای کیفری به بهترین وکیل کیفری کرج مراجعه می کنیم حتما به مزایای سپردن پرونده به دست یک وکیل آگاه هستیم. در وکالت کیفری، وکیل علاوه بر اینکه شکایت شما را ثبت می کند و مراحل رسیدگی را پیگیری می کند می تواند پاسخگویی سوالات شما در زمینه دعوا باشد. مباحث حقوقی سرشار از اصطلاحات و مفاهیم خاصی هستند که شاید شما معنی حقوقی آنها را ندانید وظیفه وکیل این است که آنها را برای شما روشن کند.

علاوه بر این دفاع در دادگاه نیازمند دانش حقوقی و تسلط بر قوانین است که این موضوع در دعاوی کیفری از حساسیت به مراتب بالایی برخوردار است ضمن اینکه گاهی ممکن است دادگاه از خود شما به عنوان شاکی یا متهم بخواهد که اظهاراتی را شخصا ارائه کنید که وکیل شما باید به شما یادآوری کند که گفتن چه مطالبی به سود شما و گفتن چه مطالبی به ضرر شما خواهد بود.

کلام آخر

در پایان این مقاله و به عنوان نتیجه؛ دعاوی کیفری جرائم و مجازات ها و اقداماتی که به نوعی مال، جان، آبرو و حیثت قربانی را مورد خدشه و تعرض قرار می دهد را شامل می شود. اما مساله ی دیگر در دعاوی کیفری، موضوع مورد حکم، که ممکن است مواردی مختلفی از جمله حبس، شلاق و… را شامل شود و البته محاکم و دادگاه های مختلفی است که با توجه به نوع جرم، شخصیت مجرم مورد رسیدگی قرار می گیرد می باشد.

منبع: وکیل از م