نیاز به تدوین یک گزارش جامع در مسئله آب

به گزارش خبرنگار ایلنا، مهدی منتظرقائم در نشست «آب، فرهنگ و رسانه» که در مشهد برگزار شد، بیان کرد: برای تغییر در دنیای واقعی باید رفتار، گرایش و کنش نخبگان یا گروه‌های مردم را تغییر دهیم. برای چنین کاری باید اول وضع موجود را شناخت و دانست که مسئله چیست.

وی ادامه داد: باید بدانیم مسئله ما چقدر قابل تغییر است. مثلا اگر درگیر خشکسالی طبیعی کره زمین یا بیابانزایی منطقه‌ای هستیم، هرچقدر هم که تلاش کنیم مشکل بحران آب حل نخواهد شد.

مدیر گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: ارزش‌هایی که در طولانی مدت شکل گرفته‌ و در لایه‌های اجتماعی و شخصیت جامعه ایجاد شده‌اند، در کوتاه مدت قابل اصلاح نیستند.

وی با تاکید بر اهمیت شناخت دقیق از سلیقه مخاطب و وضعیت رسانه، گفت: برای انتقال پیام از طریق یک رسانه باید دانست که پیام از کدام رسانه و به چه طریقی عرضه شود که بیشترین تاثیر را داشته باشد. سپس با بررسی نتایج اقدامات انجام شده، باید هدفگذاری جدید انجام شود و طراحی و اصلاح مسیر، صورت گیرد.

منتظرقائم افزود: در بخش آب به درستی نمی‌دانیم که مسئله ما چیست تا آن را توسط رسانه‌ها مطرح کنیم. نظرات کارشناسی در این حوزه از صفر تا صد متغیر است. بنابراین نمی‌توان در چنین فضایی برنامه‌ریزی درست انجام داد.

وی با اشاره به نیاز کشور برای تدوین یک برنامه جامع الاطراف که نظر تمام ذینفعان در مسایل مختلف را تامین کند، عنوان کرد: متاسفانه تفرق در مسئله آبی سبب شده بسیاری از راه حل‌ها در راستای منافع ملی نباشد. در چنین فضایی صاحبان صنعت، سدسازها و شهروندان به سلیقه خود مسئله را طراحی می‌کنند.

مدیر گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی با انتقاد از محرمانه بودن آمار منابع آبی در ایران، گفت: من دو پایان نامه درزمینه آب را مدریت کردم اما آمار ذخایر پشت سد به سختی در اختیار ما قرار گرفت. آمار مصرف محرمانه تلقی می‌شود و در میزان بارندگی‌ها ابهام وجود دارئ. در نتیجه تا کنون با وجود اتمام این دو پایان نامه، به تصویر شفافی از وضعیت آب ایران نرسیدیم.

وی ادامه داد: در شرایطی که تصویری از وضعیت آب ایران وجود ندارد، نمی‌دانیم آمایش سرزمین را چگونه انجام دهیم. جمعیت در کدام بخش کشور متمرکز شود. نمی‌دانیم چرا وزیر جهاد کشاورزی که خود مردم را تشویق به برداشت از منابع آب زیرزمینی کرده، مدعی است که استحصال آب را زیاد کرده‌ایم. متاسفانه در وضع موجود تنها نسخه مدیران آب هم حفر چاه عمیق‌تر بوده‌است.

به اعتقاد منتظر قائم مخاطب ایرانی یکی از مجهول‌ترین پدیده‌ها است. زیرا بسیاری از تئوری‌های جامعه‌شناسانه غربی درباره این مخاطب صدق نمی‌کند.

وی ادامه می‌دهد: در مورد این جامعه مجهول باید اطلاعات کافی در اختیار داشته باشیم تا هدفگذاری‌ها به درستی اننجام شود. مثلا باید بدانیم میزان رواج ماهواره یا سایر رسانه‌ها در جامعه ایرانی چقدر است و سئوالاتی از این دست تا محورهای برنامه‌ریزی برای ما مشخص شود.

مدیر گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی بیان می‌کند: در شرایطی که در مجموعه رسانه‌ای کشور تولیدات کم بوده و نوآوری در آن وجود ندارد، دانش ما نیز در بخش ارزیابی‌ها بسیار اندک بوده و این بخش در انحصار رسانه ملی است، بنابراین نمی‌توان به شناخت دقیقی از سلیقه مخاطب دست یابیم.

وی ادامه داد: در حال حاضر رسانه‌های ایران درگیر مسایل مختلفی هستند. رسانه‌های ایران عمدتا دولتی بوده و اگر خصوصی، نیمه دولتی یا عمومی باشند، توسط مدیران نامرتبط با حوزه رسانه مدیریت می‌شوند.

منتظر قائم افزود: بخش اعظم نیروهای رسانه، نیروی انسانی تربیت شده یا دارای مدرک تحصیلی مرتبط با رشته خبرنگاری نیستند و در میدان عمل کار را یاد گرفته اند.

وی در پاسخ به گله‌مندی رسانه‌ها از تربیت نیروی انسانی در دانشگاه‌ها، گفت: در دانشگاه روش احتیاط عالمانه و دقیق انجام کار به دانشجو آموخته می‌شود. بنابراین چنین نیروی انسانی در میدان کاری که ضد و بند و پرکردن صفحه در آن اولویت باشد، جایی ندارد.

مدیر گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: در ایران هنوز فرهنگ اطلاع رسانی و شفافیت وجود ندارد. حکومت خود را خزانه دار، کلید دار و حافظ تمام ارکان ملت می‌داند. دولتی که چنین نقشی برای خود قایل باشد طبیعی است که حبس و حصر اطلاعات، استراتژی دستگاه‌های مختلف آن باشد.

وی تاکید کرد: شهوت امنیتی کردن مسایل در بین مسئولان ما سبب می‌شود که اطلاع رسانی درست و به موقع درباره مسایل مختلف انجام نشود. متاسفانه در ایران ساخت یک سد توسط یک دستگاه به مسایل امنیتی گره زده می‌شود.

منتظر قائم افزود: تا زمانیکه در سطح کلان منافع ملی، سازمانی، دستگاهی و حزبی به طور دقیق تنظیم نشود و ارکان قدرت در چنین سیستمی جایگاه تعریف شده نداشته باشند، میدان عمل علمی، در هیچ حوزه‌ای فراهم نخواهد شد.

وی در پایان با تاکید بر اینکه در تمام کشورها مدیریت دولتی داریم و اصولا حضور دولت برای سازماندهی امور ضروری است، گفت: در ایران به جای اینکه بگوییم مدیریت مدنی و نقش شهروندان، راه را به اشتباه رفته‌ایم. دولت مدیریت تمام امور را به عهده گرفته و ما هم همواره تلاش کرده‌ایم از دولت انتقاد کنیم.

هفتمین نشست از مجموعه نشست‌های «آب، فرهنگ و جامعه» به همت سه نهاد اندیشکده تدبیر آب، انجمن جامعه شناسی ایران و انجمن مطالعات فرهنگی با همکاری مرکز تحقیقات استراتژیک برگزار شد.