بارورسازی ابرها در ایران جای کار بسیاری دارد

به گزارش ایلنا از وزارت نیرو، محمدمهدی جوادیان‌زاده روش کلاسیک در بارورسازی ابرها را روش مورد تایید جوامع جهانی خواند و توضیح داد: در این روش دو نوع ابر سرد و گرم وجود دارد. درجه حرارت ابرهای سرد کمتر از صفر است و آماده تبدیل شدن به یخ هستند اما بعضا به دلیل شرایط جوی تبدیل به کریستال یخ نمی‌شوند. زمانی که یک ناخالصی به این توده‌ها برخورد می‌کند، تبدیل به کریستال یخ شده، وزن آن‌ها زیاد می‌شود و به شکل باران یا برف سقوط می‌کنند.

رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی ادامه داد: عمده ابرهای کشور ما، ابرهای سرد هستند که فصل این ابرها در ایران از آبان آغاز شده و تا نیمه‌های اردیبهشت ادامه دارد و تکنولوژی بارورسازی آن‌ها را در اختیار داریم. به دلیل اقلیم خشک و نیمه خشک ایران، در بهار و تابستان عموما ابری نداریم اما در مناطق شرجی کشور ابرهای گرم نیز وجود دارند. ابرهای گرم این امکان را دارند که قطراتشان به هم چسبیده و قطرات بزرگ سقوط کنند.

او افزود: در بارورسازی ابرهای سرد، یدید نقره را به ابر تزریق می‌کنیم که باعث ایجاد هسته‌های یخ‌ساز شده و فرآیند کریستال‌سازی تشدید خواهد شد، یعنی اتفاقی جز تشدید فرآیند طبیعت رخ نمی‌دهد و تنها بارش بیشتر می‌شود. باتوجه به اینکه عمده ابرهای ایران، ابرهای سرد هستند و فناوری که ما در اختیار داریم نیز برای بارورسازی همین ابرهاست، در فصولی که یاد شد، امکان بارورسازی ابرها وجود دارد و مطابق گزارش سازمان جهانی هواشناسی(WMO)، بهترین ابرها برای بارورسازی ابرهای کوهستان‌ها هستند.

جوادیان زاده ادامه داد: خوشبختانه ایران دارای کوهستان های مناسب برای بارورسازی ابرها است اما به گواه تمام نهادهایی که در دنیا در زمینه بارورسازی ابرها فعالیت می‌کنند، تنها اگر این اقدام در زمان و شرایط مناسب و با استفاده از ابزار مناسب انجام شود تا افزایش ۵ تا ۱۵ درصدی بارندگی را ایجاد خواهد کرد. بر اساس بررسی مجموعه ثالث از تاثیرگذاری مفید عملیات‌های بارورسازی در ایران، ما موفق به افزایش میانگین ۱۵ الی ۲۰ درصدی بارندگی موثر شده‌ایم.

بارورسازی ابرهای گرم در دستور کار قرار دارد

رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی تصریح کرد: زمانی که سامانه ابری وارد یک محدوده می‌شود، تنها حدود ۱۰ درصد آن امکان بارش دارد و ۹۰ درصد آن به شکل رودخانه‌های جوی در گردش باقی می‌ماند. زمانی که اثری بر ابر می‌گذاریم، بر همان ۱۰ درصد قابل بارش است و به عبارت دیگر نسبت به کل ظرفیت سامانه بارشی، یک تا یک و نیم درصد بارندگی بیشتری را شاهد خواهیم بود.

وی ادامه داد: اگرچه این درصد اندک است، اما زمانی که ما آن را روی زمین دریافت می‌کنیم، عدد قابل توجهی خواهد بود. باید گفت، این یک تا یک و نیم درصد برای کل سامانه بارشی قابل توجه نیست و بر این اساس برای پایین دست نیز مشکلی ایجاد نخواهد کرد. اخیرا تلاش کردیم تا فناوری بارورسازی ابرهای گرم را نیز تولید کنیم، زیرا این تکنولوژی در ایران موجود نبود و امیدواریم در آینده نه‌چندان دور توان بارورسازی ابرهای گرم را نیز داشته باشیم.

جوادیان‌زاده با بین اینکه بارورسازی ابرها بیش از ۸۰ سال است که در دنیا عملیاتی شده و پیش از آن دانشگاهی و مطالعاتی بوده است، اظهار کرد: در ایران نیز بیش از ۵۰ سال پیش، از سایر کشورها درخواست شد که بارورسازی ابرها را برای ایران انجام دهند اما از دهه ۷۰ تاکنون اراده بر این بود که این روش در داخل کشور و با عزم ملی پیاده‌سازی شود. اخیرا یک موسسه ارزیابی کننده طرح‌های دولتی آمریکا گزارشی منتشر کرد و ۳۹ کشور را در حوزه بارورسازی ابرها برشمرد که ایران یکی از آن‌ها بود. با وجود این، تکنولوژی بارورسازی در ایران جای کار بسیاری دارد، زیرا اگرچه ما تکنولوژی را انتقال دادیم، آموزش دادیم و موفق به انجام عملیات بدون حضور کارشناسان خارجی شدیم، هنوز راه دور و درازی در این حوزه پیش رو داریم.

وی در پایان در پاسخ به این پرسش که دامنه جغرافیایی اثرگذاری بارورسازی ابرها چقدر است، بیان کرد: با توجه به جهت وزش باد بارورسازی ابرها از نقطه محل اجرا تا محدوده ۳۰ کیلومتری را پوشش خواهد داد، بنابراین این امکان وجود ندارد که بارورسازی انجام شده سبب بارندگی در کشورهای همسایه رخ دهد.