منصور هاشمی در گفتگو با ایلنا:
تأخیر ۹ ماهه در تخصیص ارز، کشاورز و واردکننده را زمین‌گیر کرده است
دبیر هیئت مدیره انجمن واردکنندگان بذر اصلاح شده ایران، با انتقاد از روند طولانی تخصیص ارز و مشکلات ثبت سفارش گفت: این تأخیرها تا ۹ ماه ادامه دارد و باعث اختلال جدی در تأمین به‌موقع بذرهای باکیفیت می‌شود.
به گزارش ایلنا، صنعت بذر اصلاح شده یکی از بخش‌های کلیدی و تأثیرگذار در بخش کشاورزی کشور است که با وجود ظرفیت صادراتی بالا و نقشی مهم در تأمین امنیت غذایی، همچنان با مشکلاتی نظیر نوسانات ارزی، تأخیر در تخصیص ارز و فرآیندهای طولانی ثبت سفارش روبرو است.
سیدمنصور هاشمی، دبیر هیئت مدیره انجمن واردکنندگان بذر اصلاح شده ایران در گفتگویی با خبرگزاری ایلنا در خصوص چالش‌های پیش روی این حوزه موضوعات مهمی را مطرح کرد که در ادامه آنرا می‌خوانید:
انجمن واردکنندگان بذر اصلاح شده، تشکلی تخصصی است
هاشمی در مورد فعالیت این مجموعه اظهار کرد: انجمن واردکنندگان بذر اصلاح شده ایران تشکلی تخصصی است که چند سالی است مشغول به فعالیت است، اما به صورت رسمی حدود سیزده سال است که در حوزه واردات و توسعه بذر اصلاح شده فعالیت دارد. قبل از تشکیل این انجمن، واردکنندگان به صورت پراکنده و در قالب اتحادیه‌ها یا بخش‌های مختلف فعالیت داشتند، اما امروز این انجمن حدود ۶۶ عضو فعال دارد که عمدتاً در زمینه واردات بذر، انواع سبزیجات و صیفی‌جات مشغول است.
تنوع بذرهای وارداتی و منشاء آن‌ها
دبیر انجمن واردکنندگان بذر اصلاح شده افزود: این مجموعه بذر هندوانه، خربزه، گوجه‌فرنگی، خیار، کلم، گل‌کلم و سایر صیفی‌جات را از کشورهایی مانند آمریکا، هلند، آلمان، چین و هند وارد می‌کند و فرآیند کار به این شکل است که ابتدا نمونه‌ها وارد کشور شده و در مناطق مختلف آزمایش می‌شوند و در صورت سازگاری و کیفیت مطلوب، آن نوع بذر جایگزین بذرهای قدیمی می‌شود تا بهره‌وری کشاورزی افزایش یابد.
اهمیت بذرهای اصلاح شده در بهره‌وری و صرفه‌جویی منابع
او با ذکر مثالی درباره گوجه‌فرنگی گفت: در گذشته برداشت این محصول حدود ۶۰ تن بود، اما اکنون بذرهای اصلاح شده‌ای داریم که برداشت ۳۰۰ تا ۳۵۰ تن را ممکن می‌کند. این یعنی استفاده بهینه‌تر از زمین و آب؛ به‌طور مثال، کشت این بذرها که پیش‌تر به هشت قطعه زمین نیاز داشت، امروز فقط در یک قطعه زمین انجام می‌شود که این موضوع در شرایط کم‌آبی اهمیت بسیار دارد.
واکنش به انتقادات و تأکید بر واقع‌بینی
هاشمی با اشاره به برخی کلیشه‌ها درباره محصولات کشاورزی گفت: یک سری مواردی در اذهان عمومی به غلط جا افتاده که مثلا هندوانه محصولی آب‌بَر است. چند شب پیش کلیپی دیدم که کابین‌ها زنجیروار هندوانه برای بندر می‌بردند تا به دبی و دیگر کشورها صادر شود. حتی این موضوع را با مدیرکل مربوطه در میان گذاشتم و ایشان هم در جریان بودند. واقعیت این است که بیشتر این حرف‌ها جنبه تبلیغاتی دارد. به عنوان مثال، گندم ۱۰ برابر هندوانه آب مصرف می‌کند.
وی افزود: ما چند میلیون تن ذرت وارد می‌کنیم، اما کسی نمی‌گوید که این میزان معادل چه میزان آب مجازی است که به کشور وارد می‌شود. یا برای نمونه، بنده اهل شوشتر هستم و در استان خوزستان که رودخانه کارون و سدهای متعددی وجود دارد و چرخه آبی آن منطقه کامل است. سال گذشته گفته بودند کشاورزان شلتوک‌کار به دلیل کم‌آبی نباید کشت کنند، اما سازمان برق به آن‌ها اعلام کرد که کشت داشته باشید. آن‌ها هم کشت کردند، برداشت انجام شد و هیچ مشکلی پیش نیامد. اگر این آب برداشت نشود، در نهایت به خلیج فارس می‌ریزد.
نقش صادرات در ارزش اقتصادی
هاشمی تصریح کرد: کشور ما با جمعیت ۹۰ میلیون نفر، ضمن تأمین نیاز داخل، سالانه بین ۱.۵ تا ۲ میلیارد دلار صادرات بذر و محصولات وابسته دارد که بیشتر به کشورهای حوزه خلیج فارس و روسیه ارسال می‌شود که از جمله محصولات مهم صادراتی می‌توان به فلفل‌های رنگی، بادمجان و هندوانه اشاره کرد.
مشکل اصلی تأخیر در تخصیص ارز و ثبت سفارش است
دبیر انجمن واردکنندگان بذر اصلاح شده درباره چالش‌های دیگر این بخش گفت: اعتبار ثبت سفارش‌ها معمولاً ۴ ماهه است و پس از آن باید تمدید شود، اما بانک مرکزی به دلایل مختلف تخصیص ارز را به موقع انجام نمی‌دهد. گاهی این تخصیص ۶ تا ۹ ماه به تأخیر میفتد که باعث می‌شود کشاورز و واردکننده نتواند به موقع ارز و کالا را تأمین کند. در عمل، ثبت سفارش انجام شده اما دریافت ارز با تأخیر طولانی مواجه است. کالا وارد شده ولی پول آن هنوز پرداخت نشده است. واردکنندگان با ارز دولتی و نرخ پایین وارد می‌کنند، اما این فرایند با تأخیر چندماهه همراه است.
مشکلات ترخیص و فرایندهای گمرکی کم نیست
او با اشاره به اینکه عمده بذرهای وارداتی هیبرید و سبک هستند و برای صرفه‌جویی در زمان با هواپیما وارد می‌شوند، گفت: با این وجود، ترخیص و صدور مجوزها دست‌کم دو هفته طول می‌کشد که این موضوع زمان و هزینه را افزایش می‌دهد. همچنین سیستم‌های جامع وزارت صمت مشکلات فنی متعددی دارد و فرایند ثبت سفارش یا تمدید آن بارها به علت نقص سیستم متوقف شده است.
پیشنهادی برای بهبود روند واردات
هاشمی پیشنهاد داد: اعتبار ثبت سفارش باید از ۴ ماه به ۶ یا ۸ ماه افزایش یابد تا واردکنندگان فرصت کافی برای تأمین ارز و ترخیص داشته باشند. اگر اجازه دهند ارز مورد نیاز ما که رقم بسیار کمی در مقایسه با دو میلیارد دلار صادرات محصولات کشاورزی است، از محل همین صادرات تأمین شود، دیگر نیازی به معطلی در بانک مرکزی نخواهیم داشت.
وی افزود: در حال حاضر اتفاقی که میفتد این است که اگر ارز متعلق به خودتان باشد، بانک مرکزی به تازگی اجازه داده با همان ارز واردات انجام دهید؛ اما ما واردکننده‌ها صادراتی نداریم که ارز آن را استفاده کنیم. باید این امکان فراهم شود که ما ارز حاصل از صادرات دیگران را از آن‌ها بخریم و با آن واردات بذر را انجام دهیم. این کار ساده است و می‌تواند بسیاری از مشکلات فعلی را برطرف کند، اما متأسفانه هنوز در مسیر اجرایی شدن، موانع زیادی وجود دارد.
اهمیت بذرهای اصلاح شده در امنیت غذایی
او تأکید کرد: کشت بذرهای اصلاح شده موجب افزایش تولید و بهره‌وری می‌شود. به‌عنوان مثال، برداشت پیاز در استان فارس از هر هکتار به ۱۷۰ تن رسیده که رقم چشمگیری است. این محصولات علاوه بر تأمین نیاز غذایی ۹۰ میلیون نفر، ارزآوری قابل توجهی برای کشور دارند.
ایده‌ای به نام خودکفایی با محصولات بی‌کیفیت
او همچنین به انتقادات برخی مبنی بر لزوم خودکفایی در تولید بذر پاسخ داد و گفت: عده‌ای مدعی‌اند که باید تولید داخل داشته باشیم، در حالی که با این تفکر، همه آب‌های کشور را صرف ایده‌ای به نام خودکفایی کرده‌ایم که هیچ خاصیتی ندارد. وقتی من می‌توانم با صرف یک بیستم ارز حاصل از صادرات خودم، بذر باکیفیت وارد کنم، چه لزومی دارد زمین و منابع را بیهوده معطل کنیم؟ بعد از تأمین غذای ۹۰ میلیون نفر جمعیت کشور، صادرات بذر و محصولات وابسته برای ما ارزآوری ۲ میلیارد دلاری دارد که چند برابر ارزش همان زمین‌هایی است که به کشت بذرهای کم‌بازده اختصاص پیدا می‌کند.
وی در پایان عنوان کرد: باید پذیرفت این بذرها حاصل سال‌ها تحقیق و سرمایه‌گذاری چندین میلیون دلاری شرکت‌های خارجی هستند. من این بذر را وارد و به کشاورز می‌دهم؛ کشاورز سودش را می‌برد، کشور هم از تولید بیشتر نفع می‌برد. اما متأسفانه برخی فقط با این شعار مخالفت می‌کنند. اگر تولید داخل کیفیت خوبی دارد، خودشان بکارند و بفروشند؛ نیازی نیست جلوی واردات را بگیرند یا محصول بی‌کیفیت را به مردم تحمیل کنند. من این حرف‌ها را بی‌پرده می‌زنم چون واقعیت است، حتی اگر به مذاق بعضی‌ها خوش نیاید.
