مدیر نشر کتابدار از خروج ضرورت کتابخوانی در زندگی مردم میگوید:
ثروت بهتر از علم است؛ پرسیدن ندارد
زمانی که دانشجو مشکلات زندگی استاد خود را میبیند و عدم رضایتمندی او را از زندگیاش شاهد است، فکر میکند که مطالعه برای او نیز ارمغانی نخواهد داشت.
طبق آمار نهاد کتابخانههای عمومی تعداد مراجعهکنندگان نسبت به سال قبل کاهش داشته و تعداد کتابهای به امانت برده شده نیز بسیار کمتر از سال قبل بوده است.
حمید محسنی(مدیر مسئول نشر کتابدار) به خبرنگار ایلنا گفت: بازار نشر وضعیت خوبی ندارد و این شاید طبیعی باشد که تعداد مراجعهکنندگان به کتابخانه کاهش پیدا کند. بعد از انقلاب به غیر از اوایل انقلاب به نسبت رشد جمعیت؛ در زمینهی رشد کتاب و کتابخوانی شاهد رشد منفی بودهایم.
محسنی ادامه داد: کتابخانهها با مشکلات مالی مواجه هستند و رشدی که در بازار نشر دیده میشود در کتابخانههای عمومی وجود ندارد و ما فاصلهی بسیاری با استانداردهای جهانی داریم. مطمئناً کتابخانهها خوب عمل نمیکنند اگر کتابخانههای عمومی فضاسازی و امکانات مناسب داشته باشند؛ شاهد مراجعهی بیشتر مخاطبان خواهیم بود نه اینکه رشد منفی داشته باشیم.
محسنی افزود: بخشی از مطالعه تفننی است و اگر فرد حس کند که این مطالعه بر روند زندگی یا میزان درآمد او تأثیری ندارد از آن صرف نظر میکند. مطالعه چه میزان روی رشد فرد تأثیر دارد؟ آیا مطالعه و سطح سواد افراد روی درآمدشان موثر است؟ نه! فرد فکر میکند اگر به سمت مطالعه برود نمیتواند موفق شود.
وی بیان کرد: نمیتوانیم بگوییم فقط عملکرد کتابخانهها میتواند این روند را بهبود دهد، مشکل این است که مردم ضرورت کتاب را در زندگیشان احساس نمیکنند. زمانی میپرسیدند که علم بهتر است یا ثروت؟ و برخی میگفتند ثروت. اما الان این دیگر طبیعی است که ثروت بهتر است و دیگر پرسیدن ندارد.
مدیرمسئول نشر کتابدار ادامه داد: زمانی که دانشجو و دانشآموز میبیند استاد دانشگاه و معلم از شغل خود راضی نیستند و با توجه به زحمتی که کشیدهاند رفاه را در زندگی خود احساس نمیکنند، به این نتیجه میرسد که کتابخوانی تأثیر مثبت و ارزندهای در زندگی او هم نخواهد داشت. نقش نهادهای آموزشی در این موارد مهم است، باید شغل و وظایف افرادی که با کتاب و علم سروکار دارند الگو قرار بگیرند و ارزشمند شناخته شوند.
وی اشاره کرد: نهضت سوادآموزی ما هم الان دچار مشکل است و نسبت بیسوادان به جمعیت در مقایسه با اوایل انقلاب بیشتر شدهاند. این زمزمه شنیده میشود که نهضت سوادآموزی موفق نبوده است پس نتیجه این میشود که عملکرد آموزش و پرورش زیر سوال میرود و مدرک تحصیلی خریداری میشود.
محسنی ادامه داد: این مسئله در لایههای زیرین اجتماع فرو رفته و بر ذهنیت مردم در طول سالیان تأثیر عمیقی گذاشته است. باید نهاد کتابخانه، شهرداری، خانوادهها دست به دست هم دهند تا این مشکل حل شود.
وی افزود: زمانی که بازار نشر کتاب هم وضعیت خوبی را سپری نمیکند تولید کتاب خوب هم به تعویق میافتد و درنتیجه کتاب خوب در کتابخانههای عمومی دیده نمیشود.
محسنی گفت: کتابخانههای مدارس باید غنی شوند و اگر دانشآموز کتاب مورد نظرش را در مدرسه پیدا نکند باید کتابخانه عمومی بتواند نیاز او را برطرف کند اما میبینیم که در ایران متأسفانه چنین چیزی اتفاق نمیافتد و ما با استانداردهای جهانی فاصلهی زیادی داریم.
وی ادامه داد: سه سال پیش پست کتابدار را از کتابخانههای مدارس حذف کردند و از رسمیت انداختند. چرا؟ به خاطر سوءمدیریت، یک مدیری میآید و فکر میکند میتواند مشکلات را با سیستم الکترونیک حل کند و یک طرحی میدهد و فکر میکند که آن طرح یکباره انجام میشود و نتیجهی چنین تفکرات و تصمیماتی این مسائل را به همراه دارد.
محسنی بیان کرد: زمانی که سیستم آموزشی ما به کنکور و نمرهی ۲۰ ختم میشود و موفق کسی است که بتواند به بهترین نتایج در این موارد برسد، اهمیت و ارزش کتابخوانی از بین میرود و دانشآموز فکر میکند که اگر به سراغ کتابهای غیردرسی برود دچار افت تحصیلی میشود.
وی افزود: تیراژ کتابهای زیر ۸ سال بسیار بالاست اما بعد از آن تیراژ سنین بالاتر کاهش مییابد، هرچه بچهها وارد مدرسه و دبستان و دبیرستان میشود تیراژ کتابها کاهش پیدا میکند و میزان مطالعهی آنها نیز کم میشود.
مدیر نشر کتابدار گفت: کتاب در سبد کالای خانواده جایی ندارد، اینجا بچهها از کودکی عادت به کتابخوانی ندارند و لذت کتابخواندن را نمیچشند بلکه از کتاب و کتابخوانی بیزار میشوند.
وی دربارهی نقش صداو سیما در فرهنگسازی بیان کرد: تبلیغ کتاب و شکلگیری فرهنگ کتابخوانی توسط صداوسیما نباید دستوری باشد هرچند که کتاب به عنوان یک منبع اطلاعاتی، رقیب صداوسیما محسوب میشود و صداو سیما هم در این باره جاذبه ایجاد نکرده است و فقط برای خودش سرمایهگذاری کرده و جذابیت آن بسیار بیشتر از کتاب است.