مخاطب تئا‌تر کودک و نوجوان امروز به محتوای جدید نیاز دارد
کسانی که تلاش می‌کنند از کلیشه‌های رایج دور شوند و شکل‌ها و نگاه‌های تازه‌ای را در این عرصه جست‌و‌جو کنند به تعداد انگشتان یک دست بیشتر نیستند.
ایلنا: دهمین نشست برنامه «مدادخیال» باموضوع (تکنیک‌های جدید اجرایی و نمایش نامه نویسی در تئا‌تر کودک و نوجوان) با حضور هنگامه مفید (نمایش نامه نویس)، اردشیر صالح‌پور (نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه) و بهزاد صدیقی(نمایش نامه نویس، منتقد و پژوهشگر تئا‌تر) در فرهنگسرای فردوس برگزار شد.
به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی فرهنگسرای فردوس، در ابتدای جلسه که اختصاص به بررسی تئا‌تر کودک و نوجوان دارد، بهزاد صدیقی ضمن یادآوری این نکته که از آنجا که تئا‌تر کودک و نوجوان کشور ما با مسائل عدیده‌ای رو به روست و رویکرد اغلب نمایش نامه نویسان و کارگردانان به تئا‌تر کودک و نوجوان هنوز به صورت تکراری و کلیشه‌ای است و آنچه به لحاظ شکل و فرم و محتوا در این نوع تئا‌تر رایج است، حاصل تجربهٔ نوینی نیست، گفت: با توجه به اینکه فعالان عرصهٔ تئا‌تر کودک و نوجوان کمتر از تکنیک‌های جدید و نگاه‌های تازه در این نوع نمایش نامه نویسی و کارگردانی بهره گرفته‌اند. به نظر می‌رسد کسانی که تلاش می‌کنند از کلیشه‌های رایج دور شوند و شکل‌ها و نگاه‌های تازه‌ای را در این عرصه جست‌و‌جو کنند به تعداد انگشتان یک دست بیشتر نیستند.
وی در ادامه یادآور شد: نمایش نامه‌ها و اجراهای کارگردانان تئا‌تر کودک نیاز به یک تغییر و تحول اساسی دارد که این تغییر و تحول با مطالعات عمیق و پژوهش‌های کاربردی و متعدد می‌تواند صورت گیرد. هرچند که در این خصوص جشنواره‌های بین المللی تئا‌تر کودک و نوجوان و تئا‌تر عروسکی در این زمینه هم می‌تواند مؤثر باشد و با تعداد هرچند محدود نمایش‌های خارجی یا نمایش نامه‌های ترجمه و منتشر شده هنرمندان این عرصه را با دست آورد‌های جدید تئا‌تر آن سوی مرز‌ها آشنا سازد.
در ادامهٔ این نشست هنگامه مفید با اشاره به اینکه آثار خارجی جشنوارهٔ بین المللی تئا‌تر کودک و نوجوان همدان در ارتقاء بخشیدن سطح کیفی نمایش نمایشنامه نویسی و کارگردانی ما می‌تواند تأثیر مطلوب و سازنده‌ای بگذارد گفت: در برخی از آثار کودک و نوجوان این جشنواره شاهد نمایش‌های ایرانی خوبی بودم و باتوجه به آنکه نمایش نامه‌ها از تکنیک‌های اجرایی جدید بهره گرفته بود اما کارگردان با هدایت غلط عوامل خود به صورت اشتباه متن را به جلو برده بود.
هنگامه مفید در ادامه این پرسش را مطرح کرد: چرا برای ترجمه نمایش نامه‌ها مترجم نمایش نامه‌هایی را با محتوا یا شکل‌های قدیمی انتخاب می‌کند؟ برای اینکه بسیاری از ترجمه‌هایی که از آثار نمایش نامه نویسان خارجی که ترجمه و منتشر شد، محتوایشان مربوط به چندین دهه پیش است. کودک امروز نیاز به محتوا‌های جدید دارد.
وی همچنین افزود: تناسب شخصیت‌ها با صحنه یکی از موضوعات مهم در اجرای تئا‌تر کودک و نوجوان است که از سوی کارگردان‌ها و به غفلت قرار گرفته است. هارمونی اجزا و عناصر صحنه با یکدیگر و نیز هماهنگی در رنگ آمیزی اشیاء و طراحی صحنه می‌تواند به جذابیت بصری اجراهای جدید این نوع تئا‌تر کمک بسیاری کند. در نمایش شاهد بودیم که از انیمیشن استفاده شده بود اما در بخش اجرای زنده و ادامهٔ همین نمایش به لحاظ رنگ و طراحی صحنه هیچ هماهنگی بین آن‌ها دیده نمی‌شد.
اردشیر صالح پور- دیگر سخنران این نشست- در آغاز با نگاهی گذرا به آغاز پیدایش تئا‌تر کودک و نوجوان در ایران از سال ۱۳۰۰ هجری شمسی به کوشش جبار با غنچه‌بان و نیز نقش مهم سازمان پرورش افکار و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در پیش از انقلاب در شکوفایی و ترویج ادبیات نمایش کودک و نوجوان گفت: نسلی که در کانون پرورشی فکری در حوزهٔ ادبیات، شعر، قصه و نمایشنامهٔ کودک و نوجوان در این دوره فعال بودند، تأثیر بسیاری بر تئا‌تر کودک و نوجوان ما گذاشتند که از جملهٔ آن‌ها می‌توان به حمید بهرنگی، فرشید مثقالی، م آزاد، احمدرضا احمدی اشاره کرد.
صالح‌پور در ادامه افزود: یکی از نقصان‌های امروز ما در تئا‌تر کودک و نوجوان این است که پدید آورندگان آن یعنی نمایش نامه نویسان و کارگردانان نسبت نزدیکی با شاعران و قصه نویسان کودک و نوجوان ندارند. به نظر می‌رسد این تعامل اگر بین کارگردانان و نمایش نامه نویسان با شاعران و نویسندگان تئا‌تر کودک و نوجوان ایجاد شود، این نوع تئا‌تر ما می‌تواند به نگاه‌های تازه‌ای دست پیدا کنید. از سوی دیگر امر
پژوهش در این حوزه هرگز جدی گرفته نشد و این جدی نگرفته شدن پژوهش البته در کل عرصهٔ تئا‌تر کشور ما نیز همواره دیده شده و محسوس است. تحقیق و پژوهش در این حوزه می‌تواند تأثیر بسیار مهمی بر شکل و محتوای نمایش‌های جدید کودک و نوجوان ما داشته باشد.
این مدرس و پژوهشگر تئا‌تر در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه سلطهٔ تکنولوژی بر تئا‌تر کودک و نوجوان نیز در حال سایه افکندن است گفت: بیش از آنکه در امر نمایش نامه نویسی پیشرفت کرده باشیم، آسیب‌های تکنولوژی و سر هم بندی اجرا‌ها را به این وسیله شاهد بوده‌ایم.
اردشیر صالح‌پور گفت: ما باید نگاهبان تئا‌تر کودک و نوجوان باشیم و به خلق نمایش نامه‌های خوب و جدید اهمیت بسیاری دهیم. به نظر می‌رسد با هنوز نمایشنامه نویسی کودک و نوجوان را جدی قلمداد نکرده‌ایم. از سوی دیگر همراه با تکنولوژی و تکنیک‌های جدید نمایش نامه نویسی بایستی به افسانه‌ها، منظومه‌ها، داستان‌ها و قصص و حکایات و امثلهٔ ایرانی با نگاه امروزی نیز توجه کنیم.
سلسله نشست‌های تخصصی بررسی تئا‌تر کودک و نوجوان با عنوان مداد خیال در نیمهٔ هر ماه در فرهنگسرای فردوس برگزار می‌شود.
