گزارش جدید آژانس انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران

گزارش جدید آژانس انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران

آژانس بین المللی انرژی اتمی گزارش جدیدی از برنامه هسته‌ای ایران منتشر کرد که بر اساس متن منتشر شده در این گزارش بر زمینه‌هایی که ایران به تعهدات الزام آور خود به طور کامل پایبند نبوده تمرکز شده و بر تعهداتی که اجرای کامل آن‌ها برای ایجاد اطمینان بین‌المللی درباره ماهیت کاملا صلح‌ آمیز برنامه هسته‌ای ایران ضروری است تاکید شده است.

به گزارش ایلنا، «یوکیا آمانو»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش جدید ۱۲ صفحه‌ای خود درباره برنامه هسته‌ای ایران را منتشر و در بین اعضای آژانس توزیع کرد.

اجرای توافقنامه پادمان‌های ان‌پی‌تی و مفاد مربوط به قطعنامه‌های شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران

گزارش مدیرکل

A. مقدمه

۱. این گزارش مدیرکل به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت بوده که درباره اجرای توافقنامه پادمان‌های ان‌پی‌تی و مفاد مربوطه قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل در جمهوری اسلامی ایران است.

۲. شورای امنیت تاکید کرده است که گام‌های تعیین شده توسط شورای حکام در قطعنامه‌هایش، برای ایران الزام‌آور هستند. مفاد مربوطه به قطعنامه‌های مزبور شورای امنیت طی فصل هفتم منشور سازمان ملل تصویب شده و بر اساس شرایط این قطعنامه‌ها اجباری است.

۳. این گزارش تحولات روی داده پس از گزارش قبلی مدیر کل GOV/۲۰۱۲/۵۵ (شانزدهم نوامبر ۲۰۱۲) و همچنین موضوعاتی که همچنان باقی مانده را مورد بررسی قرار می‌دهد. این گزارش بر زمینه‌هایی که ایران به تعهدات الزام آور خود به طور کامل پایبند نبوده تمرکز کرده است، تعهداتی که اجرای کامل آن‌ها برای ایجاد اطمینان بین‌المللی درباره ماهیت کاملا صلح‌ میز برنامه هسته‌ای ایران ضروری است.

B. تشریح موضوعات حل نشده

۴. در نوامبر ۲۰۱۱، قطعنامه GOV/۲۰۱۱/۶۹ شورای حکام، در میان دیگر موضوعات، تاکید کرده است که ایران و آژانس باید گفت‌وگو‌ها برای حل تمامی موضوعات اساسی باقی مانده را افزایش دهند. این مذاکرات باید با هدف ارائه توضیحاتی درباره موضوعاتی نظیر دسترسی به تمامی اطلاعات مربوطه، اسناد، سایت‌ها، ‌مواد و افراد در ایران باشد. در این قطعنامه، شورای حکام ایران را فراخوانده است تا به طور جدی و بدون پیش شرط در گفت‌گو‌ها وارد شده تا اطمینان بین‌المللی درباره ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران حاصل شود. با توجه به این موضوع، از ژانویه تا اوایل سپتامبر ۲۰۱۲، مقامات آژانس و ایران ۶ دور گفت‌وگو در وین و تهران از جمله سفر مدیر کل به تهران در ماه مه ۲۰۱۲ داشته‌اند. اگر چه، هیچگونه نتایج ملموسی حاصل نشده است.

۵. در ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۲، قطعنامه GOV/۲۰۱۲/۵۰ ‌شورای حکام، در میان دیگر موضوعات، تصمیم گرفت که همکاری ایران با درخواست‌های آژانس با هدف حل موضوعات باقی مانده ضروری و فوری است تا اطمینان بین‌المللی درباره ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران حاصل شود. شورای حکام همچنین تاکید کرد که برای ایران الزامی است که به طور فوری رویکرد ساختارمندی را برای حل مسائل باقیمانده مرتبط با ابعاد نظامی احتمالی برنامه‌ هسته‌ایش را نهایی و اجرایی کند که به عنوان گام اول شامل، فراهم کردن دسترسی آژانس به سایت‌های مرتبط مورد درخواست است. پیرو اجرای این قطعنامه، آژانس سریعا گامهایی را برای تعامل با ایران طی گفت‌وگوهای بیشتر برداشت.

۶. مقامات آژانس و ایران از گزارش نوامبر ۲۰۱۲ مدیرکل، سه دور گفت‌وگو در تهران - ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۲، ۱۶ و ۱۷ ژانویه ۲۰۱۳ و ۱۳ فوریه ۲۰۱۳ - با هدف نهایی کردن سند رویکرد ساختارمند برگزار کرده‌اند. در حالی که تعهد دبیرخانه برای ادامه گفت‌وگو پابرجاست، حصول توافق با ایران درباره رویکرد ساختارمند یا آغاز اقدام جدی درباره مسائل باقیمانده از جمله موارد مربوط به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران هنوز اتفاق نیفتاده است.

C. تاسیسات اعلام شده تحت توافقنامه پادمان ایران

۷. تحت توافقنامه پادمان، ‌ ایران وجود ۱۶ تأسیسات هسته‌ای و ۹ مکان خارج از تاسیسات که در آن مواد هسته‌ای به طور معمول استفاده می‌شود را اعلام کرده است. آژانس بدون توجه به اینکه برخی از فعالیت‌های معین ایران در تأسیساتی خاص ـ چنانکه در ادامه اشاره می‌شود ـ با قطعنامه‌های مربوط به شورای حکام و شورای امنیت مغایرت دارند، همچنان راستی‌آزمایی از عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده توسط ایران در این تأسیسات و مکان‌های خارج از سایت‌ها را ادامه دهد.

D. فعالیت‌های مرتبط با غنی سازی

۸- ایران برخلاف قطعنامه‌های شورای حکام و شورای امنیت، فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی خود در تأسیسات اعلام شده‌ای که در زیر به آن‌ها اشاره خواهد شد را تعلیق نکرده است. تمام این فعالیت‌ها تحت پادمان‌های آژانس هستند و تمام مواد هسته‌ای، آبشارهای نصب‌شده و ایستگاه‌های تغذیه و تخلیه اورانیوم در این تاسیسات مشمول اقدامات نظارت وکنترل (محدودسازی) آژانس هستند.

۹- ایران اعلام کرده است که هدف از غنی سازی هگزافلوراید اورانیوم (UF۶) به اورانیومِ۲۳۵ (U-۲۳۵) با غنای ۵ درصد، تولید سوخت برای تاسیسات هسته‌ای‌ایش است؛ ضمن اینکه هدف از غنی سازی هگزافلوراید اورانیوم (UF۶) به اورانیوم ۲۳۵ با غنای ۲۰ درصد تولید سوخت برای راکتورهای تحقیقاتی است.

۱۰- ایران از زمانیکه غنی سازی اورانیوم در تاسیسات هسته‌ای خود را شروع کرده است در آن تاسیسات موارد زیر را تولید کرده است:

- ۸۲۷۱ کیلوگرم (۶۶۰ کلیوگرم بیشتر از گزارش قبلی مدیر کل آژانس) هگزافلوراید اورانیوم غنی شده به اورانیوم ۲۳۵ پنج درصد؛ از این مقدار، ۵۹۷۴ کیلوگرم به شکل هگزافلوراید اورانیوم غنی‌شده به اورانیوم ۲۳۵ پنج درصد باقی مانده‌اند و مابقی بیش از این حد غنی شده‌اند (چنانکه در پاراگرافهای ۱۵ و ۲۵ تا ۲۷ شرح آن آمده است).

- ۲۸۰ کیلوگرم (۴۷ کیلوگرم بیشتر از زمان انتشار گزارش قبلی مدیر کل آژانس) هگزافلوراید اورانیوم غنی شده به اورانیوم ۲۳۵ بیست درصد؛ از این مقدار ۱۶۷ کیلوگرم به شکل هگزافلوراید اورانیوم غنی‌شده به اورانیوم ۲۰درصد باقی مانده‌اند و مابقی بیش از این حد غنی شده‌اند (چنانکه شرح آن در پاراگراف ۴۵ در زیر آمده است).

D۱. نطنز

۱۱- تأسیسات غنی‌سازی سوخت:

غنی‌سازی سوخت یک تأسیسات غنی‌سازی سانتریفیوژی است که برای تولید اورانیومِ با غنای پایین، تا اورانیوم ۲۳۵ پنج درصد ساخته شده و اولین بار در سال ۲۰۰۷ آغاز به کار کرده است. این کارخانه به دو بخش سالن تولید A و سالن تولید B تقسیم شده است. بنا بر اطلاعات طراحی که ایران ارائه کرده سالن تولید A برای استقرار ۸ واحد هر یک شامل ۱۸ آبشار طراحی شده است و بدین ترتیب، در مجموع تقریباً ۲۵هزار سانتریفیوژ در ۱۴۴ آبشار قرار می‌گیرد. ایران هنوز اطلاعات طراحی سالن تولید B را ارائه نداده است.

۱۲- ایران تا تاریخ ۱۹ فوریه ۲۰۱۳، ۷۴ آبشار را به طور کامل در سالن تولید A نصب کرده، برای ۳ آبشار دیگر بخشی از عملیات نصب را انجام داده و مراحل مقدماتی نصب ۶۷ آبشار دیگر را به اتمام رسانده است. در این تاریخ ایران اعلام کرد ۵۳ عدد از آبشارهای کاملاً نصب شده را با هگزافلوراید اورانیوم طبیعی تغذیه می‌کند.

۱۳- ایران در نامه‌ای به تاریخ ۲۳ ژانویه ۲۰۱۳ به آژانس اطلاع داد که از سانترفیوژهای IR-۲m در یکی از بخش‌های سالن تولید A «استفاده خواهد کرد». ایران در نامه‌ای به تاریخ ۶ فوریه ۲۰۱۳ به درخواست آژانس، اطلاعات بیشتری درباره شکل‌بندی آبشارهای طراحی‌شده برای بخشی که سانترفیوژهای IR-۲m را شامل خواهد شد، فراهم آورده و اطلاعات فنّی مرتبط دیگری هم ارائه کرد.

۱۴- آژانس بر اساس راستی‌آزمایی فهرست اقلام فیزیکی که بین ۲۰ اکتبر ۲۰۱۲ و ۱۱ نوامبر ۲۰۱۲ از تأسیسات غنی‌سازی سوخت به عمل آورد اقدام به راستی‌آزمایی فهرست اقلام مواد هسته‌ای اعلام شده توسط ایران در ۲۱ اکتبر ۲۰۱۲، با در نظر گرفتن خطاهای اندازه‌گیری معمول در چنین تأسیساتی کرد.

۱۵- آژانس تأیید کرده است که تا تاریخ ۲۱ اکتبر ۲۰۱۲، ۸۵۶۴۴ کیلوگرم از هگزافلوریاد اورانیوم طبیعی از زمان آغاز تولید آن در فوریه ۲۰۰۷ برای تغذیه آبشار‌ها به کار رفته است و مجموعاً ۷۴۵۱ کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم غنی‌شده به اورانیوم ۵ درصد تولید شده است. ایران برآورد کرده بین ۲۲ اکتبر ۲۰۱۲ و ۳ فوریه ۲۰۱۳ مجموعاً ۹۱۰۶ کیلوگرم از هگزافلوراید اورانیوم طبیعی به آبشار‌ها تزریق شده‌اند و در مجموع، تقریباً ۸۲۰ کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم غنی شده به اورانیوم ۵ درصد تولید شده است؛ به این ترتیب میزان تولید هگزافلوراید اورانیوم غنی شده به اورانیوم ۵ درصد از زمان آغاز تولید آن، به ۸۲۷۱ کیلوگرم می‌رسد.

۱۶- بر اساس نمونه‌های محیطی گرفته شده از کارخانه غنی‌سازی سوخت از فوریه ۲۰۰۷، و همچنین دیگر فعالیت‌های راستی‌آزمایی انجام شده، آژانس به این نتیجه رسیده است که این تاسیسات منطبق با آنچه ایران در پرسشنامه اطلاعات طراحی مربوطه اعلام کرده، فعالیت نموده است.

تأسیسات آزمایشی غنی‌سازی سوخت

۱۷- تأسیسات غنی‌سازی آزمایشی سوخت یک تاسیسات تحقیقات و توسعه و تأسیسات تولید آزمایشی اورانیوم با درصد غنای پایین (LEU) است، که اولین بار در اکتبر ۲۰۰۳ عملیاتی شده است. این تاسیسات یک سالن آبشار دارد که می‌تواند ۶ آبشار را در خود جای دهد و به دو بخش تقسیم شده، که ایران یکی از آن‌ها را برای تولید هگزافلوراید اورانیوم غنی شده به اورانیوم ۲۰ درصد (آبشارهای ۱ و ۶) و بخش دیگر را برای تحقیقات و توسعه (آبشارهای ۲، ۳، ۴ و ۵) در نظر گرفته است.

۱۸- بخش تولید: تا تاریخ ۱۲ فوریه ۲۰۱۳، ایران همچنان به تزریق هگزافلوراید اورانیوم غنی‌شده با درصد غنای پایین به دو آبشار به هم مرتبط (آبشارهای ۱ و ۶) که شامل مجموعاً ۳۲۸ سانترفیوژ IR-۱ بوده، ادامه داده است.

۱۹- چنانکه پیش‌تر گزارش شد آژانس تائید کرده است که تا تاریخ ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۲، ۱۱۹. ۶ کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم غنی‌شده به اورانیوم ۵ درصد، از زمان آغاز تولید آن در فوریه ۲۰۱۰ به آبشارهای بخش تولید تزریق شده بودند و اینکه مجموعاً ۱۲۹. ۱ کیلوگرم هگزافلوراید غنی‌شده به اورانیوم ۲۰ درصد تولید شده است. ایران برآورد کرده بین ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۲ و ۱۲ فوریه ۲۰۱۳ در مجموع ۱۴۵. ۵ کیلوگرم هگزافلوراید غنی‌شده به اورانیوم ۵ درصد را به آبشارهای بخش تولید تزریق کرده است و اینکه تقریباً ۲۰. ۸ کیلوگرم از هگزافلوراید اورانیوم غنی شده به اورانیوم ۲۰ درصد تولید شده است. بدین ترتیب، ایران از زمان آغاز تولید در تأسیسات آزمایشی غنی‌سازی سوخت در مجموع ۱۴۹. ۹ کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم غنی شده به اورانیوم ۲۰ درصد تولید کرده است.

۲۰- بخش تحقیق و توسعه: از گزارش پیشین مدیر کل، ایران دو نمونه سانتریفیوژ (IR-۶&IR-۶S) را به طور متناوب و به صورت تک دستگاهی، گاز طبیعی هگزافلوراید اورانیوم تزریق کرده است. ایران همچنین به طور متناوب در حال تزریق گاز طبیعی هگزافلوراید اورانیوم داخل سانتریفیوژهای IR-۲M و IR-۴ است و گاهی به صورت تک دستگاه و گاهی به صورت آبشارهایی با سایزهای مختلف تزریق کرده است.

۲۱- ایران بین ۱۲ نوامبر ۲۰۱۲ و ۱۲ فوریه ۲۰۱۳ به طور مجموع تقریبا ۴۶۹. ۲ کیلوگرم گاز طبیعی هگزا فلوراید به سانتریفیوژهایی در بخش تحقیق و توسعه تزریق کرده اما هیچ اورانیوم با درصد غنای پایین در پایان این روند خارج نشده است.

۲۲- بر اساس پرسش‌نامه اطلاعات طراحی به روز شده در تاریخ ۶ فوریه ۲۰۱۳، ‌ ایران به آژانس اطلاع داده که قصد آغاز خارج کردن محصولات از آبشارهای ۴ و ۵ دارد و بر خلاف گذشته به ترکیب آن‌ها در پایان روند نمی‌پردازد. ایران و آژانس در حال بررسی چگونگی اصلاح اقدامات پادمانی هستند چون این پادمان‌ها در نتیجه تغییر در فعالیت این آبشار‌ها نیازمند اصلاحات هستند. ایران موافقت کرده تا زمانی که این اقدامات پادمانی جایگزین نشود، عملیات را آغاز نکند.

۲۳- بر اساس نتایج تحلیل نمونه‌های محیطی گرفته شده در سایت غنی سازی فردو و دیگر فعالیت‌های راستی‌آزمایی، آژانس به این نتیجه رسیده که تاسیسات غنی‌سازی، همانطور که ایران در پرسشنامه اطلاعات طراحی اعلام کرده، عمل می‌کند.

D. ۲. -فردو

۲۴- سایت غنی‌سازی سوخت فردو: بر اساس پرسشنامه اطلاعات طراحی در تاریخ ۱۸ ژانویه سال ۲۰۱۲، سایت غنی‌سازی سوخت فردو، سایت غنی‌سازی برای تبدیل هگزا فلوراید اورانیوم به اورانیوم تا ۲۰ درصد غنی‌سازی شده بوده و تبدیل هگزافلوراید اورانیوم به اورانیوم با غنای ۵ درصد غنی‌سازی شده است. همچنان اطلاعات بیشتری از ایران در رابطه با این تاسیسات به ویژه در سایه تفاوت میان هدف اولیه اعلام شده از این سایت و هدفی که هم اکنون از این سایت استفاده می‌شود، وجود دارد.

تاسیسات [فردو] که برای نخستین بار در سال ۲۰۱۱ عملیاتی شد، برای راه‌اندازی ۲۹۷۶ سانتریفیوژ در ۱۶ آبشار بوده که بین واحد۱ و واحد ۲ تقسیم شده است. تا این تاریخ، تمامی سانتریفیوژهای نصب شده از نوع IR-۱ هستند. ایران همچنان به آژانس درباره آبشارهایی که برای غنی‌سازی اورانیوم-۲۳۵ تا غنای ۵ درصد و غنی‌سازی اورانیوم-۲۳۵ تا غنای ۲۰ درصد اطلاع‌رسانی می‌کند.

۲۵- تا تاریخ ۱۷ فوریه سال ۲۰۱۳، ایران همچنان تزریق به چهار آبشار (متشکل از دو مجموعه دو آبشاری بهم مرتبط) از واحد ۲ با هگزا فلوراید اورانیومی که تا اورانیوم ۵ درصد غنی‌شده است، ادامه می‌دهد. به هیچکدام از ۱۲ آبشار دیگر هگزا فلوراید اورانیوم تزریق نشده است.

۲۶- بین ۱۷ نوامبر ۲۰۱۲ و ۳ دسامبر ۲۰۱۲، آژانس راستی آزمایی فهرست اقلام فیزیکی در تاسیسات سایت فردو انجام داده و آن را راستی‌آزمایی کرده است و از تاریخ ۱۷ نوامبر ۲۰۱۲، مجموع ۷۶۹ کیلوگرم هگزا فلوراید اورانیوم تا اورانیوم با درصد غنای ۵ درصد در سایت رسانده شده و از زمانی که تولید در سایت غنی‌سازی فردو در دسامبر ۲۰۱۱ آغاز شده، به سانتریفیوژهای این سایت تزریق شده است و ۱۰۱. ۲ کیلوگرم از هگزافلوراید اورانیوم که تا اورانیوم ۲۰درصد غنی‌سازی شده نیز تولید شده است. در نتیجه راستی آزمایی فهرست اقلام فیزیکی، آژانس با اقدامات عدم قطعیت که در این سایت همراه است، ‌موجودی مواد هسته‌ای که ایران در ۱۷ نوامبر سال ۲۰۱۲ اعلام کرده را راستی آزمایی کرده است.

۲۷- ایران برآورد کرده بین ۱۸ نوامبر ۲۰۱۲ و ۱۰ فوریه ۲۰۱۳، در مجموع ۲۱۰. ۱ کیلوگرم از هگزافلوراید اورانیوم را به اورانیوم ۵ درصد تبدیل کرده و به آبشارهای سایت غنی سازی فردو تزریق کرده است و حدود ۲۸. ۷ کیلوگرم از هگزافلوراید اورانیوم را به اورانیوم ۲۰درصد تبدیل کرده است. در مجموع از زمان آغاز تولید، ۱۲۹. ۹ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد غنی‌شده تولید شده است که ۱۲۵. ۳ کیلوگرم از آن توسط آژانس راستی‌آزمایی شده است.

۲۸- بر اساس نتایج تحلیل نمونه‌های محیطی در سایت غنی‌سازی فردو و راستی‌آزمایی دیگر فعالیت‌ها، آژانس به این نتیجه رسیده که سایت [فردو] بر اساس‌‌ همان چیزی که ایران در پرسشنامه اطلاعات طراحی برای سایت غنی‌سازی فردو اعلام کرده، فعالیت می‌کند.

D. ۳ دیگر فعالیت‌های غنی‌سازی‌های مربوطه

۲۹- ایران هنوز پاسخ اساسی به درخواست‌های آژانس برای اطلاعات بیشتر در رابطه با اعلام تهران برای ساخت ۱۰ تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم جدید که محل ۵ سایت آن نیز مشخص شده، نداده است. همچنین ایران اطلاعات مورد درخواست آژانس در رابطه با اعلام تهران در تاریخ ۷ فوریه سال ۲۰۱۰ درباره داشتن فناوری غنی‌سازی با لیزر ارائه نداده است. در نتیجه عدم همکاری ایران در این موضوعات، آژانس قادر به راستی‌آزمایی و ارائه گزارش کامل در این موضوعات را ندارد.

E- فعالیت‌های بازفرآوری

۳۰- متعاقب قطعنامه‌های مربوط شورای حکام و شورای امنیت، ایران ملزم شده تا فعالیت‌های بازفرآوری خود از جمله تحقیق و توسعه را متوقف کند. ایران اعلام کردکه فعالیت‌های بازفرآوری ندارد.

۳۱- آژانس به رصد کاربرد سلول‌های داغ در رآکتور تحقیقاتی تهران و سایت تولید مولیبدینوم، یودین و رادیو ایزوتوپ‌های زنون ادامه می‌دهد.

آژانس بازرسی و پرسشنامه اطلاع طراحی را در ۱۲ فوریه ۲۰۱۳ در رآکتور تحقیقاتی تهران انجام داده و پرسشنامه اطلاعات طراحی درباره تاسیسات تولید مولیبدینوم، یودین و رادیو ایزوتوپ‌های زنون را در تاریخ ۱۳ فوریه ۲۰۱۳ انجام داده‌ است. در رابطه با رآکتور تحقیقاتی تهران، تاسیسات تولید مولیبدینوم، یودین و رادیو ایزوتوپ‌های زنون که آژانس به آن‌ها دسترسی دارد، آژانس می‌تواند تایید کند که فعالیت‌های بازفرآوری در حال انجام در ایران وجود ندارد.

F- پروژه‌های مربوط به آب سنگین

۳۲- بر خلاف قطعنامه‌های مربوط به شورای حکام و شورای امنیت، ایران فعالیت تمام پروژه‌های مربوط به آب سنگین را باید متوقف کند که از جمله ساخت رآکتور تحقیقاتی تعدیل شده در اراک (IR-۴۰) است که تحت پادمان آژانس قرار دارد.

۳۳- در ۱۱ فوریه سال ۲۰۱۳، آژانس پرسشنامه اطلاعات طراحی در رآکتور IR-۴۰ اراک انجام داد و مشاهده کرد که نصب خنک‌کننده‌ها و چرخه پایپینگ تعدیل شده تقریبا تکمیل شده است. همانطور که در گزارش قبلی ارائه شد، ایران اعلام کرده که فعالیت رآکتور IR-۴۰را در سه ماهه نخست سال ۲۰۱۴ آغاز خواهد کرد.

۳۴- از زمان بازدید از سایت تولید آب سنگین در تاریخ ۱۷ آگوست سال ۲۰۱۱، ‌ به آژانس اجازه دسترسی بیشتر به سایت داده نشده است. در نتیجه، آژانس بار دیگر فقط به تصاویر ماهواره‌ای که وضعیت سایت تولید آب سنگین را رصد می‌کنند، اتکا کرده است. بر اساس آخرین تصاویر، به نظر می‌رسد که عملیات احداث سایت برای عملیاتی شدن، ادامه می‌یابد.

تا این تاریخ، ایران به آژانس اجازه نداده تا نمونه‌هایی را از آب سنگین ذخیره شده در تاسیسات تبدیل اورانیوم برداشت کند. از گزارش پیشین مدیر کل، آژانس درخواست خود از ایران برای دسترسی به سایت تولید آب سنگین و برداشت نمونه از آب سنگین ذکر شده را ارائه کرده است. ایران دوباره اجازه دسترسی مورد درخواست را فراهم نکرده است.

تبدیل اورانیوم و تهیه سوخت

۳۵. اگرچه ایران ملزم است همه فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی و طرح‌های مربوط به آب سنگین را به حال تعلیق درآورد، فعالیت‌هایی را در تأسیسات تبدیل اورانیوم (UCF)، کارخانه تولید سوخت (FMP)، و تأسیسات تولید ورقه سوخت (FPFP) در اصفهان، چنان که در بالا اشاره شد، هدایت می‌کند که علی‌رغم آنکه این تأسیسات تحت نظارت آژانس است، در تناقض جدی با الزامات ذکر شده می‌باشد.

۳۶. در ضمن ایران از زمان آغاز تبدیل و تهیه سوخت در تأسیساتی که اعلام کرده:

• ۵۵۰ تن UF۶ در تأسیسات تبدیل اورانیوم تولید کرده که ۱۷۰ تن آن به تأسیسات غنی‌سازی سوخت (FEP) فرستاده شده است؛

• به فرآیند تبدیل R&D در تأسیسات تبدیل اورانیوم ۵۳ کیلوگرم UF۶ غنی‌شده U-۲۳۵ ۳. ۳۴% تزریق، و ۲۴ کیلوگرم اورانیوم به فرم UO۲ تولید کرده است؛

• به فرآیند تبدیل در تأسیسات تولید ورقه سوخت ۱۱۱ کیلوگرم UF۶ غنی شده تا U-۲۳۵ ۲۰% (۲۸. ۳+ کیلوگرم، از زمان گزارش قبلی مدیر کل) تزریق، و ۵۰ کیلوگرم اورانیوم به فرم U۳O۸ تولید کرده است؛ و

• پنج مجموعه سوخت شامل اورانیوم غنی‌شده تا U-۲۳۵ ۲۰%، و دو مجموعه سوخت شامل اورانیوم غنی‌شده تا U-۲۳۵ ۳. ۳۴% انتقال داده است.

۳۷. تأسیسات تبدیل اورانیوم: در نتیجه راستی‌آزمایی که توسط آژانس در تأسیسات تبدیل اورانیوم در مارس ۲۰۱۲ انجام شده و به دنبال رسید حاوی اطلاعات بیشتر که از ایران دریافت شد، آژانس در محدوده عدم قطعیت‌های اندازه‌گیری که عموماً در چنین تأسیساتی وجود دارند، فهرست موجودی مواد هسته‌ای را چنان که ایران در ۲ مارس ۲۰۱۲ اعلام کرده بود، تأیید کرد.

۳۸. از زمان گزارش قبلی آژانس، ایران آژانس را مطلع کرده که قصد دارد فعالیت‌های تبدیل R&D شامل استفاده از UF۶ طبیعی را برای تولید UO۲ به مرحله اجرا درآورد.

۳۹. ایران بنابر اظهارات خود، از تاریخ ۳ فوریه ۲۰۱۳، ۹۰۵۶ کیلوگرم اورانیوم طبیعی به فرم UO۲ از طریق تبدیل سنگ معدن اورانیوم تولید کرده است. از تاریخ ۵ فوریه ۲۰۱۳ آژانس تأیید کرده که ایران ۳۸۲۳ کیلوگرم از این UO۲ را به کارخانه تولید سوخت انتقال داده است.

۴۰. از زمان گزارش قبلی مدیر کل، ایران آژانس را مطلع کرده که اغلب مواد هسته‌ای را که دور انداخته است –به فرم ضایعات مایع، لجن و زائدات جامد– بازیافت کرده است، در حالی که سال گذشته یک تانکر ذخیره منفجر شد؛ آژانس در حال حاضر در حال ارزیابی اظهارات ایران است.

۴۱. نیروگاه تولید سوخت: در نتیجه راستی‌آزمایی موجودی که آژانس در کارخانه تولید سوخت میان ۴ تا ۶ سپتامبر ۲۰۱۲ عملی کرد، آژانس در محدوده عدم قطعیت‌های اندازه‌گیری که عموماً در چنین تأسیساتی وجود دارند، موجودی مواد هسته‌ای را چنان که ایران در ۴ سپتامبر ۲۰۱۲ اعلام کرده بود، تأیید کرد.

۴۲. در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۲، آژانس مجموعه نمونه اولیه اورانیوم طبیعی IR-۴۰ را قبل از انتقال آن به راکتور تحقیقاتی تهران برای آزمایش انتشار، بازبینی کرد.

۴۳. در ۹ و ۱۱ فوریه ۲۰۱۳، آژانس یک بازرسی و راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی را در تأسیسات تولید سوخت عملی کرد و تأیید کرد که تولید گلوله سوخت برای راکتور IR-۴۰ با استفاده از UO۲ طبیعی در حال پیشرفت است.

۴۴. تأسیسات تولید ورقه سوخت: در نتیجه راستی‌آزمایی موجودی که آژانس در تأسیسات تولید ورقه سوخت در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۲ عملی کرد، آژانس در محدوده عدم قطعیت‌های اندازه‌گیری که عموماً در چنین تأسیساتی وجود دارند، موجودی مواد هسته‌ای را چنان که ایران در آن تاریخ اعلام کرده بود تأیید کرد.

۴۵. در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۲، تبدیل UF۶ غنی‌شده تا U-۲۳۵ ۲۰% را به U۳O۸ در تأسیسات تولید ورقه سوخت به حال تعلیق درآورد. ایران تخمین زده که بین ۲ دسامبر ۲۰۱۲، یعنی زمانی که این فعالیت‌ها را از سر گرفت، و ۱۱ فوریه ۲۰۱۳، ۲۸. ۳ کیلوگرم UF۶ غنی‌شده تا U-۲۳۵ ۲۰% به فرآیند تبدیل تأسیسات تولید ورقه سوخت تزریق شده است، و ۱۲ کیلوگرم اورانیوم به فرم U۳O۸ تولید شده است. این امر مجموع مقادیر UF۶ غنی‌شده تا U-۲۳۵ ۲۰% که به فرآیند تبدیل تزریق شده به ۱۱۱ کیلوگرم، و مجموع مقادیر اورانیوم به فرم U۳O۸ تولید شده را به ۵۰ کیلوگرم می‌رساند.

۴۶. در ۱۲ و ۱۳ فوریه ۲۰۱۳، آژانس هفت مجموعه سوخت و ۹۵ ورقه سوخت موجود در تأسیسات را بازبینی کرد.

H. ابعاد نظامی احتمالی

۴۷. در گزارش‌های پیشین مدیر کل آژانس، مسائل برجسته‌ای در ارتباط با ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هستهٔ ایران و اقداماتی لازم برای حل این مسائل مشخص شده بود. از سال ۲۰۰۲، آژانس به طرز فزاینده‌ای نگران وجود احتمالی فعالیت‌های هسته‌ای فاش نشده در سازمان‌های مرتبط نظامی و علاوه بر این، فعالیت‌های مرتبط با ایجاد ظرفیت قدرت انفجاری کلاهک هستهٔ برای یک موشک بوده است. ایران نگرانی‌های آژانس را رد کرده است و این امر به طور عمده با تأکید بر این باور صورت گرفته که ایران چنین نگرانی‌های را بی‌اساس می‌خواند.

۴۸. ضمیمه گزارش منتشر شده مدیرکل آژانس به تاریخ نوامبر سال ۲۰۱۱ به شماره GOV/۲۰۱۱/۶۵ تحلیل دقیقی از اطلاعات موجود در اختیار آژانس ارائه داد که نشان می‌داد ایران فعالیت‌هایی را در ارتباط با تولید تجهیزات انفجاری هسته‌ای صورت داده است. آژانس بین‌لمللی انرژی اتمی صحت این اطلاعات را در کل بررسی و تأیید کرده است. از نوامبر سال ۲۰۱۱ تا کنون، آژانس اطلاعات بیشتری به دست آورده است که بیش از پیش، تحلیل ارائه شده در ضمیمه مذکور را تأیید می‌کند.

۴۹. در قطعنامه ۱۹۲۹ که در سال ۲۰۱۰ منتشر شد، شورای امنیت سازمان ملل بر تعهدات ایران به منظور انجام اقدامات لازم مطرح شده در بیانیه شورای حکام آژانس به شماره GOV/۲۰۰۶/۱۴ بار دیگر تأکید کرد و از این کشور خواست تا درباره تمامی مسائل مهم به ویژه مواردی که نگرانی‌هایی را در خصوص ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران مطرح می‌کند، همکاری کاملی را با آژانس داشته باشد و بی‌هیچ وقفه‌ای دسترسی کاملی را به تمام سایت‌ها، تجهیزات، افراد و اسناد درخواست شده توسط آژانس فراهم کند. همانطور که بالا در بخش B به آن اشاره شد، از زمان انتشار گزارش ماه نوامبر سال ۲۰۱۱ مدیرکل آژانس، اگرچه شورای حکام ۲ قطعنامه در ارتباط با فوریت لزوم حل مسائل برجسته مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران منتشر کرده - از جمله مواردی که باید به طور شفاف مطرح شود تا وجود هرگونه ابعاد نظامی احتمالی را حذف کند - اما هنوز امکان این فراهم نشده تا اسناد راهبردی ساختار افتهٔ نهایی شود و یا اقدام قابل توجهی در این ارتباط صورت گیرد.

۵۰. پارچین: همانطور که در ضمیمه گزارش ماه نوامبر سال ۲۰۱۱ آژانس مطرح شد، اطلاعاتی که کشورهای عضو در اختیار آژانس قرار داده‌اند، نشان می‌دهد که ایران مخزن مهار منفجره بزرگی را ایجاد کرده تا در آن آزمایشات هیدرودینامیک انجام دهد؛ چنین آزمایشاتی قویا نشان گر تولید سلاح هستهٔ احتمالی است. این اطلاعات همچنین نشان می‌دهد که مخزن مهار در سال ۲۰۰۰ در سایت پارچین نصب شده است. جایگاه مخزن در سایت پارچین صرفا در ماه مارس سال ۲۰۱۱ مشخص شد و آژانس در ماه ژانویه سال ۲۰۱۲ ایران را از وجود آن مطلع کرد.

۵۱. همانطور که پیش این گزارش شد، تصاویر ماهواره‌ای قرار گرفته در اختیار آژانس از ماه فوریه سال ۲۰۰۵ تا ماه ژانویه سال ۲۰۱۲ هیچ فعالیتی را در محل و یا در نزدیکی ساختمانی که مخزن مهار در آنجا قرار گرفته است، نشان نمی‌دهد. اگرچه از زمان نخستین درخواست آژانس برای دسترسی به این مکان، تصاویر ماهواره‌ای فعالیت‌های گسترده‌تر و به دنبال آن تغییراتی را در این مکان به تصویر کشیده است. آژانس در هر دور از گفتگو‌ها با ایران بر درخواست خود برای دسترسی به محل سایت پارچین تأکید کرده است، اما ایران به این درخواست پاسخ نداده است.

۵۲. از جمله پیشرفت‌های قابل توجهی که آژانس از زمان انتشار گزارش ماه نوامبر سال ۲۰۱۲ مدیرکل، شاهد بوده است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بازگرداندن شرایط ساختمان اتاقک مخزن به وضعیت قبلی (که باید صفحات دیوار و لوله کشی خروج گاز را نیز شامل شود)؛

• ایجاد تغییراتی در سقف‌های ساختمان اتاقک مخزن و دیگر ساختمان بزرگ؛

. جداسازی بازسازی قسمت فرعی ساختمان بزرگ دیگر؛

• ساخت یک ساختمان کوچک در‌‌ همان مکانی که یک ساختمان با ابعاد مشابه قبلا تخریب شده بود؛

• گستراندن، همسطح سازی و فشردن یک لایه دیگر از مواد در یک منطقه بزرگ؛

• و در ‌‌نهایت نیز نصب حصاری که این مکان را به دو بخش تقسیم می‌کند.

۵۳. همانطور که پیش‌تر گزارش شد، ایران اعلام کرده که اتهام فعالیت‌های هسته‌ای در سایت پارچین «بی‌اساس» است و «همچنین فعالیت‌های اخیری که گفته می‌شود در نزدیکی مکان مورد علاقه آژانس صورت گرفته، هیچ ارتباطی به مکان مشخص شده توسط آژانس ندارد». تا کنون، ایران تنها توضیحی برای جابه جایی خاک توسط کامیون‌ها ارائه کرده است که نشان می‌دهد به دلیل ساخت جاده جدید پارچین صورت گرفته است».

۵۴. با توجه به فعالیت‌های گسترده‌ای که ایران در مکان مذکور در سایت پارچین صورت داده و همچنان نیز ادامه دارد، زمانی که آژانس به این مکان دسترسی پیدا کند، توانایی آن برای انجام راستی آزمایی موثر به شدت تضعیف خواهد شد. در حالیکه آژانس به ارزیابی این موضوع ادامه می‌دهد، داشتن دسترسی به این مکان بدون تأخیر بیشتر ضروری است، همچنین لازم است تا ایران بدون وقفه بیشتر، همانطور که در ماه فوریه توسط آژانس درخواست شده بود، برای سوالات دقیق آژانس در ارتباط با سایت پارچین و کار‌شناسان خارجی، پاسخ‌ایی واقعی فراهم کند.

I – اطلاعات طراحی

۵۵- به رغم توافقنامه پادمان و قطعنامه‌های مرتبط صادر شده از سوی شورای حکام و شورای امنیت، ایران ملزومات کد ۳-۱ از ترتیبات اجرایی بخش اول توافقنامه پادمان را اجرا نمی‌کند. مهم است که توجه شود که نبود چنین اطلاعات اولیه‌ای زمان موجود برای برنامه‌ریزی آژانس در خصوص اقدامات تامینی توافق شده را به‌خصوص در مورد تسهیلات جدید کاهش داده و سطح اطمینان را نیز در خصوص سایر تسهیلات کاهش می‌دهد.

۵۶- به رغم وظایف ایران بر اساس کد ۳-۱ اصلاح شده، ایران از سال ۲۰۰۶ تاکنون DIQ روزآمد شده را در خصوص رآکتور IR- ۴۰ برای آژانس فراهم نکرده است. کمبود اطلاعات روزآمد اثری معکوس بر توانایی آژانس در راستی‌آزمایی طراحی تسهیلات و اجرای موثر رویکرد پادمان دارد.

۵۷- پاسخ ایران به تقاضاهای آژانس در خصوص تایید یا فراهم آوردن اطلاعات مربوط به قصد خود برای ساخت تسهیلات هسته‌ای جدید، این است که در زمان لازم این اطلاعات مورد نیاز را بر طبق کد ۳-۱ اصلاح شده ترتیبات اجرایی فراهم خواهد آورد.

J - پروتکل الحاقی

۵۸- برخلاف قطعنامه‌های مربوطه شورای حکام و شورای امنیت، ایران پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کند. تا زمانی که ایران همکاری لازم را به‌عمل نیاورد و از جمله پروتکل الحاقی را اجرا نکند، آژانس در موقعیتی نیست که عدم وجود فعالیت یا مواد هسته‌ای اعلام نشده در ایران را تایید کند.

K - سایر موضوعات

۵۹- آژانس و ایران به بحث‌های خود در خصوص اختلافات بین مواد هسته‌ای اعلام شده از سوی اپراتور بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۲ در آزمایشگاه تحقیقاتی چند منظوره «جابر بن حیان» که توسط ایران مورد آزمایش تبدیل قرار گرفته بودند و آنچه آژانس اندازه‌گیری کرده است، ادامه می‌دهند.

۶۰- در تاریخ ۱۲ فوریه ۲۰۱۳، سه مجتمع سوخت تولید شده در ایران که شامل مواد هسته‌ای بودند و تا خلوص ۳. ۵ و ۲۰ درصد غنی شده بودند در مرکز TRR قرار داشتند.

۶۱- در ۲۶ و ۲۷ نوامبر ۲۰۱۲، در نیروگاه اتمی بوشهر یک PIV توسط آژانس اجرا شد (BNPP) و تشخیص داده شد که مجتمع‌های سوخت که قبلا به مخزن سوخت مصرف‌شده منتقل شده بودند، مجددا به داخل رآکتور برده شده‌اند. در یک بازرسی از BNPP، در ۱۶ و ۱۷ فوریه ایران به آژانس اطلاع داد که رآکتور خاموش شده است.

L - خلاصه

۶۲- در حالی که آژانس به راستی‌آزمایی عدم انحراف تاسیسات هسته‌ای اعلام شده ایران بر اساس پادمان ادامه می‌دهد، از آنجا که ایران همکاری لازم را به‌عمل نمی‌آورد و از جمله پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کند، آژانس نمی‌تواند تضمین معتبری دهد مبنی بر اینکه مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در ایران وجود ندارد و لذا، نمی‌تواند نتیجه بگیرد که تمام مواد هسته‌ای موجود در ایران صلح‌آمیز است.

۶۳- ایران در تاسیسات غنی‌سازی سوخت خود نصب سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر (ir-۲m) را آغاز کرده است.

۶۴- به رغم قطعنامه‌های شورای حکام در نوامبر ۲۰۱۱ و سپتامبر ۲۰۱۲ و بر خلاف گفتگوی سنگین بین ایران و آژانس از ژانویه ۲۰۱۲ که در ۹ مرحله صورت گرفته است، رویکرد ساختاریافته‌ای که بتواند مورد توافق قرار گیرد، حاصل نشده است. مدیر کل قادر نیست هیچ گونه پیشرفتی را در روشن کردن موضوعات باقیمانده گزارش کند از جمله موضوعات مربوط به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران.

۶۵- فعالیت‌های مشخص و گسترده‌ای که از فوریه ۲۰۱۲ در پارچین صورت گرفته است – که آژانس مکررا خواستار بازدید آن شده است – توانایی آژانس را در راستی‌آزمایی به شکلی جدی کاهش داده و این موجب نگرانی است. آژانس تقاضای خود از ایران را مبنی بر دسترسی بدون تاخیر به مکان مزبور و ارائه پاسخ به سوالات دقیق آژانس در خصوص پارچین و کار‌شناس خارجی تکرار می‌کند.

۶۶- با توجه به ماهیت و مقدار اطلاعات در دسترس، آژانس همچنان تاکید دارد که ایران باید بدون تاخیر بیشتر در خصوص موضوعات مورد نگرانی آژانس به همکاری مبادرت ورزد. بدون چنین همکاری، آژانس قادر به رفع نگرانی‌ها در حوزه موضوعات مربوط به برنامه هسته‌ای نیست از جمله شفاف‌سازی این مساله که برنامه هسته‌ای ایران فاقد ابعاد احتمالی نظامی است.

۶۷- مدیر کل همچنان ایران را فرامی‌خواند که گام‌هایی را در راستای اجرای کامل توافقنامه پادمان و سایر وظایفش برداشته و برای رسیدن به نتایج مشخص در خصوص تمام مسایل اصلی باقیمانده با آژانس همکاری کند، همان‌طور که در قطعنامه‌های شورای حکام و قطعنامه‌های الزام‌آور شورای امنیت آمده است.

۶۸- مدیر به شکل مناسب به گزارش‌دهی ادامه می‌دهد.